เติมแรงบันดาลใจให้การบ้านเชิงโครงงาน (๑)
จากแบบสำรวจเจตคติในปีการศึกษาที่ผ่านมา หน่วยวิชาโครงงาน เป็นหน่วยวิชาที่ผู้เรียนในช่วงชั้นที่ ๒ มีความพึงพอใจน้อยที่สุด นั้นคือรู้สึกว่าไม่อยากเรียนที่สุดนั่นเอง
เหตุผลที่ทำให้รู้สึกว่าไม่อยากเรียนวิชานี้คือ งานยาก และไม่สนุก
ในปีการศึกษานี้เจ้าของหน่วยวิชาโครงงานในภาคฉันทะ คือ คุณครูอัม - อัมภินี เลิศปีติวาณิชย์ และคุณครูแป๊ะ – สรนัย กนกกาญจนะ ผู้สอนหน่วยวิชาธรรมชาติศึกษาและประยุกต์วิทยา ชั้น ๔ จึงได้เริ่มต้นนำเอาประเด็นเรื่องแรงบันดาลใจ และการทำให้ผู้เรียนเป็นเจ้าของการเรียนรู้ ที่ได้เห็นทั้งวิธีการและผลลัพธ์ จาก Best Practice ที่เกิดขึ้นกับผลงานของหน่วยวิชาภูมิปัญญาภาษาไทยในระดับชั้นต่างๆ ไปลองทำดูบ้าง
ก้าวใหม่ของการบ้านเชิงโครงงาน
ปีการศึกษาที่แล้ว ครูเริ่มมอบหมายการบ้านโครงงานชิ้นที่ ๑ ให้แก่ผู้เรียนตั้งแต่ช่วงปิดภาคเรียน เพื่อให้ผู้เรียนมีเวลาทำงานล่วงหน้า โดยคาดหวังว่านักเรียนจะนำมาส่งครูภายในสัปดาห์แรก และ ครูจะได้เริ่มให้การบ้านชิ้นที่ ๒ ในสัปดาห์ถัดมาได้เลย เพื่อลดปัญหาเรื่องการทำงานมาส่งไม่ทันตามกำหนด แต่ก็ปรากฏว่ายังคงมีนักเรียนส่วนหนึ่งทำงานไม่ทันอยู่นั่นเอง
โจทย์ของการบ้านเชิงโครงงานชิ้นนี้คือ
“ให้นักเรียนเลือกสืบค้นข้อมูลของพืชหรือสัตว์ซึ่งมีอยู่ในธรรมชาติไม่ได้เพาะเลี้ยงโดยมนุษย์ ที่ตนเองสนใจหรือชื่นชอบจำนวน ๑ ชนิดอย่างน้อย ๓ สายพันธุ์ (ทั้งข้อมูลและภาพ) เพื่อนำมาจัดบอร์ดความรู้ในชั้นเรียนและเขียนอธิบายรายละเอียดดังนี้ : สายพันธุ์ ลักษณะเฉพาะของสายพันธุ์ ในด้านรูปร่าง ลักษณะ อาหารที่กิน สภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัย ถิ่นอาศัยและพฤติกรรม นาเสนอในรูปแบบตาราง”
ตัวอย่างงานของนักเรียนชั้น ๔ ปีการศึกษา ๒๕๕๘
ในช่วงปิดภาคเรียนคุณครูจึงได้ใคร่ครวญกับปัญหานี้กันใหม่ ทำให้ได้ข้อสรุปว่าปัญหาไม่ได้เกิดจากเรื่องของเวลา แต่น่าจะเกิดจากโจทย์งานที่ค่อนข้าง “แห้งแล้ง” ทำให้ไม่เป็นที่สนใจ และไม่มีแรงบันดาลใจในการทำงานเท่าที่ควร
ปีการศึกษานี้จึงเริ่มให้โจทย์การบ้านโครงงานชิ้นที่ ๑ ในสัปดาห์ที่ ๒ ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่นักเรียนได้ connect กับครู และ connect กับการเรียนรู้ไประยะหนึ่งแล้ว ลดเงื่อนไขของโจทย์ลง จากที่เคยกำหนดให้หาหาข้อมูลสัตว์ที่สนใจ ๓ สายพันธุ์ ให้ลดเหลือเพียง ๑ สายพันธุ์ และให้นักเรียนมีอิสระในการนำเสนอ โดยไม่ได้จำกัดรูปแบบว่าต้องนำเสนอในรูปของตารางเท่านั้น
ขั้นตอนเตรียมความพร้อมทำการบ้าน
ครูเพิ่มขั้นตอนในการสร้างความน่าสนใจ สร้างความตื่นตาตื่นใจเพื่อให้สมองของนักเรียนพร้อมเปิดรับประสบการณ์ใหม่ ให้ข้อมูล และสร้างให้เกิดแรงบันดาลใจ
ในขั้นนี้ครูยังได้ไปเลือกสรรภาพสัตว์น่ารักน่าเอ็นดู และตัวอย่างผลงานการนำเสนอข้อมูลในหลากหลายรูปแบบมาให้นักเรียนได้ดูเพื่อกระตุ้นจินตนาการความคิดสรรค์ และสร้างทางเลือกใหม่ๆ ในการนำเสนอผลงานให้กับนักเรียนด้วย
ครูเริ่มจากการตั้งคำถามที่น่าสนใจ ก่อนจู่โจมเข้าสู่ตัวงาน
- พืชและสัตว์ที่นักเรียนสนใจ คืออะไร ?
- ทำไมนักเรียนถึงสนใจ?
- เราควรรู้จักอะไรเกี่ยวกับพืชและสัตว์ชนิดนั้นบ้าง?
อีก ๒ วันก่อนจะถึงกำหนดนัดหมาย นักเรียนเริ่มทะยอยนำชิ้นงานมาส่งครูกันแล้ว !
ผลลัพธ์ที่ได้กลับมาคือ
นักเรียนมีความสุขในการทำงาน และได้สร้างผลงานที่มีคุณภาพมาส่งครูก่อนเวลาที่กำหนด และกระตือรือร้นมาไต่ถามว่าครูได้ดูงานของเขาหรือยังด้วยความภาคภูมิใจ
ความสำเร็จครั้งนี้เกิดจากการที่ครูพบ วิธีคิด และวิธีทำที่ “พอดี” กับ พลังความคิดสร้างสรรค์ และความรู้ความสามารถของผู้เรียนนั่นเอง
ความเห็น (4)
Learning Outcome ที่คาดหวังของวิชานี้คืออะไรครับ บรรลุในระดับใด
วิจารณ์
เรียน อาจารย์วิจารณ์ ที่เคารพ
ในงานชิ้นนี้ครูต้องการให้นักเรียนสนุกกับการสืบค้นข้อมูลเรื่องพืชและสัตว์ และมีทักษะในการสืบค้น การนำเสนอข้อมูลอย่างเป็นระบบ และนำเสนอได้อย่างน่าสนใจ สามารถสร้างสรรค์วิธีการนำเสนอข้อมูลในแบบของตน และได้เห็นความหลากหลายจากการได้เห็นงานของเพื่อนค่ะ
ในการทำบ้านเชิงโครงงานชิ้นต่อไป นักเรียนจะต้อวนำข้อมูลที่ค้นคว้ามาได้นี้ ไปวิเคราะห์ความสัมพันธ์ที่เกี่ยวข้องกับพืชและสัตว์ชนิดอื่นๆ ที่เพื่อนสนใจว่ามีลักษณะเช่นไร และในที่สุดจะเข้าใจและเห็นภาพของระบบนิเวศค่ะ
ดังนั้นนักเรียนทุกคนจึงต้องทำงานชิ้นที่ 1 มาส่งให้เรียบร้อย จากนั้นจึงจะได้ทำงานชิ้นถัดไป เนื่องจากเป็นพื้นฐานของกันและกันค่ะ
ขณะนี้เป้าหมายขั้นที่หนึ่งที่ต้องการให้นักเรียนสนุกกับการสืบค้นข้อมูล บันทึก และนำเสนอข้อมูลที่ไปค้นคว้ามาในรูปแบบที่สร้างสรรค์ ได้บรรลุผลแล้ว และสิ่งที่เกินความคาดหวังของครูผู้สอน คือ นักเรียนทุ่มเทกับงานและสร้างสรรค์รูปแบบงานออกมาได้อย่างงดงาม นอกจากนี้นักเรียนส่วนหนึ่งยังส่งงานก่อนเวลาที่กำหนดไว้อีกด้วยค่ะ
ด้วยความเคารพ
ครูใหม่
ขอบคุณค่ะ อ.ใหม่ ได้แรงบันดาลใจต่อค่ะ
จริงค่ะรู้สึกว่าโครงงานปีนี้เด็กเหมือนไม่มีพลัง
นั่งทบทวนอยู่นานค่ะ พบคำตอบที่ โจทย์งานที่ค่อนข้าง “แห้งแล้ง”
ยินดีด้วยค่ะอาจารย์เพ็ญศรี :)