กู่เจิน

วันนี้นำเรื่อง กู่เจิน และการบรรเลงเพลมาฝากนะคะ ... กู่เจิง ปัจจุบันเป็นเครื่องดนตรีที่มีสาย 21 สาย ใช้วางในแนวนอนเวลาเล่น แต่ละสาย มีหย่อง (ไม้ลักษณะเป็นรูปสามเหลี่ยมคล้ายตัว A รองรับสายแต่ละเส้น) รองรับ .... หย่องของกู่เจิงสามารถเปลี่ยนตำแหน่งได้ ... เพื่อปรับระดับเสียงหรือเปลี่ยนคีย์ (บันไดเสียง)

หย่องมีตำแหน่งค่อนไปทางด้านขวาของเครื่อง "กู่เจิง" เป็นเครื่องสายจีนที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานกว่า 2,500 ปี จากหลักฐาน สมัยราชวงศ์ฉิน ... กู่เจิงถูกเรียกขานในอีกชื่อหนึ่งคือ "ฉินเจิง" หรือ "พิณของฉิน" ซึ่งเริ่มแรกนั้นกู่เจิงมีสายเสียงเพียง 5 สาย จนถึงสมัยราชวงศ์ถังมีสายเพิ่มเป็น 13 สาย ..... ต่อมาในสมัยราชวงศ์หยวนและราชวงศ์หมิงเพิ่มเป็น 14 สาย และเพิ่มเป็น 16 สาย ในสมัยราชวงศ์ชิง จนศตวรรษที่ 20 .... กู่เจิงก็ได้รับการพัฒนาต่อให้มีสายเสียงเพิ่มขึ้นอีกเป็น 18 และ 21 สาย .... ซึ่งถือว่าเป็นจำนวนสายที่ถือเป็นมาตรฐานในปัจจุบัน .... แต่สามารถพบเห็นกู่เจิง 26 สายได้บ้างแต่ไม่นิยมนัก เนื่องจากตัวใหญ่เทอะทะเกินไป เดิมนั้นสายเป็นเส้นไหมฟั่นกัน

ในปัจจุบันใช้สายโลหะ ในลักษณะเดียวกับสายของเครื่องดนตรีสากล (นั่นคือ ใช้โลหะพันรอบสายแสตนเลส โดยมีสายไนล่อนพันทับอีกครั้งความหนาขึ้นกับขนาดของสาย) มีขนาดเล็กใหญ่ตามลำดับของเสียง ... ตัวกู่เจิง ทำด้วยไม้หลายชิ้นประกอบเข้าด้วยกัน .... ลักษณะคล้ายกล่องยาวด้านบนโค้งเล็กน้อยภายในกลวง ... ทำหน้าที่เป็นกล่องเสียง... แผ่นไม้ปิด

ด้านบน เป็นไม้คุณภาพดี เพื่อใช้เป็น sound board ทำจากไม้สนชนิดหนึ่ง ด้านข้าง หัวท้ายเป็นไม้เนื้อแข็งเป็นโครง

ด้านล่าง เป็นไม้เจาะช่องตามตำแหน่งที่ออกแบบให้เสียงออกมาได้อย่างทั่วถึง

ตัวกู่เจิงจะปิดด้วยไม้เนื้อดี ยกเว้นส่วนซาวน์บอร้ดและด้านล่าง เช่นไม้แดง(หงมู่) หรือไม้จันทน์ม่วง (จื่อถาน) ... อาจมีการประดับตกแต่ง ... แกะลาย หรือ ปิดด้วยหินสี หยก .... เพื่อความสวยงามทั้งด้านหัว ท้ายและด้านข้าง .... สายกู่เจิงจะถูกขึงระหว่างหัว-ท้ายพาดผ่านสะพานสาย(bridge) โดยมีหย่องรับสาย เพื่อปรับระดับเสียงระหว่างสะพานหัว-ท้าย ที่ตั้งสายจะอยู่บริเวณส่วนหัว มีฝาปิดมิดชิด

กู่เจิง บางรุ่นในปัจจุบันมีปุ่มที่สามารถปรับเปลี่ยนคีย์ได้อย่างสะดวกโดยไม่ต้องเลื่อนหย่อง เหมาะสำหรับเล่นในวงออเคสตร้าจีนที่มีการปรับเปลี่ยนหลายคีย์ในเพลงค่ะ

วันนี้ขออนุญาตนำ เพลง "พรหมลิขิต" ของ ครูกี้ ครู อธิพัชร์ สุวรรณวัฒนะ... เล่นเดี่ยวกู่เจิงมาให้ฟังนะคะ .... ไพเราะมากๆ ค่ะ

บางครั้งเราทำงานหนักๆ สมองก็เหนื่อยล้า ฟังเพลงเบาๆ ทำให้รู้สึกสบาย ได้ผ่อนคลายของสมองและจิตใจนะคะ ... ใกล้จะถึงวันพ่อและวันปีใหม่ 2559 แล้วนะคะ ขอให้ผู้อ่านดูแลสุขภาพดีดีนะคะ

ขอบคุณค่ะ

4 ธันวาคม 2558

เขียนใน GotoKnow โดย Dr. Ple
ใน สมศรี นวรัตน์ ศิษย์ ศ.ดร.จีระ หงส์ลดารมภ์