​ความเชื่อ;คนจีน;เทศกาลกินเจ (อาจารย์สุภัชชา พันเลิศพาณิชย์)

                    

    ความเชื่อ;คนจีน;เทศกาลกินเจ

                                                          อาจารย์สุภัชชา พันเลิศพาณิชย์

จากงานเขียนของบรูมฟิลดิ์ (2533: 56)เรื่องความเชื่อชาวจีนของฟรีน่าที่ว่า “ชาวจีนแตกต่างจากชนชาติอื่น ในขณะที่ชนชาติอื่นมักจะสูญเสียความเชื่อดั้งเดิมไปเมื่อติดต่อสัมพันธ์กับโลกสมัยใหม่ แต่จะเห็นได้ว่าชาวจีนแล้วไม่ว่าจะอยู่ที่ใด ชาวจีนก็ยังยึดถือความเชื่อและปฏิบัติตามขนบธรรมเนียมประเพณีความเชื่อที่ยังคงผูกพันกับแนวคิด ความเชื่อของบรรพบุรุษ ในเรื่องเทศกาลและการประกอบพิธีกกรรมที่สำคัญคนจีนยังคงมีความยึดมั่นศรัทธาในศาสนา คำสอน/แนวคิดแบบขงจื้อ และความเชื่อดั้งเดิมเกี่ยวกับการนับถือเทพเจ้า เทพแห่งธรรมชาติเทศกาลกินเจจึงเป็นประเพณีที่สืบทอดปฎิบัติต่อกันมาอย่างยาวนาน

สำหรับประเทศไทยใกล้จะถึงเทศกาลกินเจเราจะรู้ได้จากสื่อวิทยุ โทรทัศน์ว่าเริ่มมีคนไทยเชื้อสายจีนแล้วหลายที่ เริ่มคนไทยเชื้อสายจีนมาจับจ่ายซื้ออาหารสำหรับเทศกาลกินเจที่ยังนิยมสืบทอดประเพณีนี้ต่อกันมาโดยเริ่มหลังวันไหว้พระจันทร์ประมาณ 15 วัน ตามปฏิทินจีน ตรงกับเดือน 9เริ่มต้นในวันแรม 15 ค่ำเดือน 8 จีนและสิ้นสุดในวันขึ้น 9 ค่ำเดือน 9 จีน รวมเป็นจำนวน 9 วัน(บางแห่งจะนับรวมวันขึ้น 10 ค่ำเดือน 9 จีนซึ่งเป็นวันส่งเจ้าด้วย แต่จะนับเพียงการกินเจแค่มื้อเช้าในวันที่สิบเท่านั้น)

ความเป็นมาและความเชื่อเทศกาลกินเจเป็นมาอย่างไร

ที่มาของเทศกาลกินเจ ที่ปรากฏในพระสูตรชื่อว่า ปั๊กต้าโก๋วฮุดเซียวไจเอียนซิ่วเมียวเก็ง ฝ่ายมหายานมีอยู่ว่า ณ กาลครั้งหนึ่งเมื่อสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าประทับ ณ รัตนสถานสุขาวดีท่ามกลางมหาสันนิบาตของเหล่าโพธิสัตว์ ท้าวมหาพรหม เทพเจ้า ท้าวสักกะ นาค ยักษ์ คนธรรพ์และกินนรทั้งมวลซึ่งได้พากันมาเฝ้าพระพุทธเจ้า ได้สังเกตเห็นความสว่างไสวแห่งดาวเคราะห์ทั้ง 7จึงได้ทูลถามว่า เพราะเหตุใดดาวพระเคราะห์ทั้ง 7 สว่างไสว พรั่งพร้อมด้วยยศอำนาจในเทวโลกพระพุทธเจ้าตอบว่า อันดาวพระเคราะห์ทั้ง 7 และ 2 พระโพธิสัตว์ ซึ่งรวมเป็นดาวพระเคราะห์ 9 ได้ตั้งปณิธานว่า จักโปรดสัตว์โลกให้พ้นทุกข์ จึงได้อวตารมาเป็นเทพเจ้า 9 องค์ เทพเจ้าทั้ง9 องค์นี้ ได้ทรงบริหารธาตุทั้ง 5 คือ ดิน น้ำ ไฟลม และธาตุทอง ซึ่งหมายถึงว่า ทุกสรรพสิ่งอยู่ภายใต้การบังคับบัญชาของเทพเจ้าทั้ง 9 องค์ ทั้งเก้าองค์ผลัดเปลี่ยนมาตรวจตราดูโลกตลอดเวลา พบบุคคลใดประพฤติกรรมดี ก็จะประทานความสมบูรณ์พูนสุขให้ หากผู้ใดกระทำการอันเป็นอกุศลก็จะลงโทษ เพราะเหตุที่เทพเจ้าทั้งเก้าต่างก็มีคุณต่อมวลมนุษย์และสรรพสิ่งอย่างอเนกอนันต์ เพราะได้ทำหน้าที่หมุนเวียนธาตุทั้ง 4 ดลบันดาลความสมบูรณ์พูนสุขให้ด้วยเมตตาธรรม ดังนั้นเมื่อถึงเดือน 9 พุทธศาสนิกชนจึงต้องถือศีล กินเจ ในเก้าวันแรก เพื่อบูชาผู้มีคุณ และเพื่อขอความสุขความเจริญให้บังเกิดแก่ตนและชาวโลกสืบต่อไป (ธีรยุทธสุนทรา, 2540: 236-239)

ความเชื่อเกี่ยวกับเทศกาลกินเจ

เนื่องจากชาวจีนมีความเชื่อว่าระหว่างวันขึ้น 1 ค่ำเดือน 9 ถึง 9 ค่ำเดือน 9 เป็นช่วงที่พระพุทธเจ้ามีความศักดิ์สิทธิ์มากที่สุด (ฮุกโจ้วเฮี้ยง) และเป็นช่วงที่เทพเจ้า(เก้าองค์) ที่มีความใกล้ชิดมนุษย์

มากที่สุดจะสลับกันลงมาจากสวรรค์มาโปรดมนุษย์ เทพเจ้าแต่ละองค์ซึ่งเป็นผู้ถือบัญชีคนในโลกมนุษย์และสามารถต่ออายุแก่ผู้ที่สิ้นอายุขัยให้ยืนยาวต่อไปได้ จะลงมาตรวจสอบการกระทำของผู้คนในโลก เพื่อจดบันทึกแล้วบันดาลให้เป็นไปตามกรรมดี กรรมชั่วของแต่ละคน เมื่อผู้คนรู้ดังกล่าวจึงทำให้ผู้คนถือศีลกินเจงดเว้นการกินเนื้อสัตว์ ประพฤติปฏิบัติธรรมชาวจีนเชื่อกันว่าในช่วงนี้ถ้าบุคคลทำจิตเป็นกุศลถือศีลกินเจอย่างเคร่งครัด ขออะไรก็มักจะสมความปรารถนา ตลอดจนสามารถเข้าถึงดาวนพเคราะห์ทั้ง 9 ด้วยการอาศัยบารมีของดาวเคราะห์แต่ละดวงสามารถนำไปสู่การสะเดาะเคราะห์ให้ตนเองได้กินเจ คือ กิ้วอ้วงฮุกโจ้ว ซึ่งในที่นี้หมายถึง ดวงดาวเทพเจ้าที่อัญเชิญมาเป็นประธานในเทศกาลนพเคราะห์ทั้ง 9 ประกอบไปด้วย.พระอาทิตย์ พระจันทร์ พระอังคาร .พระพุธ พระพฤหัส พระศุกร์ พระเสาร์ พระเกตุ และพระราหู นับเป็น7 พุทธะ 2 โพธิสัตว์ โดยมีองค์เต๋าเล่าง่วนกุน(เต๋าบ้อ) เป็นมารดาแห่งดวงดาวทั้ง 9

“””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””

แหล่งที่มา; วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย ปีที่ 29 ฉบับที่ 3 เดือนกรกฎาคม - กันยายน 2552