เอกเทศสัญญา

• เอกเทศสัญญา หนี้เอกเทศ หรือ สัญญามีชื่อ เป็นศัพท์กฎหมาย หมายถึง หนี้หรือสัญญาประเภทที่กฎหมายขนานนามให้เป็นพิเศษ เพื่อวางกฎเกณฑ์ที่เกี่ยวข้องเป็นการเอกเทศ ดังนั้น หนี้หรือสัญญาทั่วไปที่ไม่ปรากฏชื่อตามกฎหมาย จึงได้ชื่อว่า "สัญญาไม่มีชื่อหรือ "หนี้สามัญ 
• โดยปรกติแล้ว กฎหมายจะวางบทบัญญัติครอบคลุมสัญญาและหนี้เป็นการทั่วไปก่อน เรียกบทบัญญัตินี้ว่า "บททั่วไป" ซึ่งจะใช้บังคับแก่ทุกกรณี และวางหลักเฉพาะเจาะจงสำหรับเรื่องพิเศษบางประเภท เรียกบทบัญญัตินี้ว่า "บทพิเศษ" ซึ่งต้องนำมาใช้ก่อนบททั่วไป เมื่อไม่มีบทพิเศษบัญญัติไว้จึงค่อยยกบททั่วไปมาใช้ เช่น ตามกฎหมายไทย ซื้อขายเป็นเอกเทศสัญญาที่มีบทบัญญัติกำหนดความสัมพันธ์ของคู่กรณีไว้เป็นบทพิเศษ แต่ไม่ได้กำหนดเรื่องการเกิดและการสิ้นสุดลงของสัญญา จึงต้องยกบททั่วไปที่เกี่ยวข้องมาใช้
• เอกเทศสัญญาและหนี้เอกเทศนั้นเป็นบทบัญญัติจำพวกบทพิเศษ ส่วนสัญญาไม่มีชื่อและหนี้ทั่วไปคือสัญญาและหนี้ตามบททั่วไปนั่นเอง และเอกเทศสัญญาหรือหนี้เอกเทศจะมีประเภทใดบ้างนั้น ขึ้นอยู่กฎหมายของแต่ละประเทศ

ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์กำหนดประเภทของเอกเทศสัญญาไว้ในบรรพ 3 เอกเทศสัญญา ดัง

ซื้อขาย (sale)

1. ขายตามคำพรรณา (sale by description)
2. ขายตามตัวอย่าง (sale by sample)
3. ขายทอดตลาด (sale by auction)
4. ขายเผื่อชอบ (sale on approval)
5. ขายฝาก (sale with right of redemption)

แลกเปลี่ยน (exchange)

ให้ (gift)

1. ให้โดยเสน่หา (gratuitous gift)
2. ให้โดยพินัยกรรม (gift by will)

เช่าทรัพย์ (hire of property)

เช่าซื้อ (hire-purchase)

จ้างแรงงาน (hire of service)

จ้างทำของ (hire of work)

รับขน (carriage)

ยืม (loan)

1. ยืมใช้คงรูป (loan for use)
2. ยืมใช้สิ้นเปลือง (loan for consumption)
3. กู้ยืม (loan of money)

ฝากทรัพย์ (deposit)

1. เจ้าสำนักโรงแรม (innkeeper)

ค้ำประกัน (suretyship)

จำนอง (mortgage)

จำนำ (pledge)

เก็บของในคลังสินค้า (warehousing)

ตัวแทน (agency)

นายหน้า (brokerage)

ประนีประนอมยอมความ (compromise)

การพนัน (gambling)

ขันต่อ (betting)

สลากกินแบ่ง (lottery)

บัญชีเดินสะพัด (current account)

ประกันภัย (insurance)

1. ประกันชีวิต (life insurance)
2. ประกันวินาศภัย (casualty insurance)

ตั๋วเงิน (bill)

1. ตั๋วแลกเงิน (bill of exchange)
2. ตั๋วสัญญาใช้เงิน (promissory note)
3. เช็ค (cheque)

หุ้นส่วน (partnership)

บริษัท (company)

สมาคม (association)