PLC มหาสารคาม ประจำปี ๒๕๕๗ (๑)_ รูปแบบ-ไร้รูปแบบ

ผมตั้งใจว่าจะสร้าง "PLC ครูเพื่อศิษย์" ประจำปีให้เป็น "เวที" พัฒนาแบบ "แลกเปลี่ยน ซึมลึก" ไม่เน้นเชิงกว้าง เพื่อให้ครูเพื่อศิษย์ได้ "มั่นใจ" "มั่นคง" ในแนวทางการพัฒนาการเรียนรู้ของเราเอง และ "ภูมิใจ" บอกไปขยายต่อไปเอง ปีที่แล้ว (๒๕๕๖) เราไปคุยกันที่เขื่อนจุฬาภรณ์ (ที่นี่) ตกมาปีนี้ (๒๕๕๗) PLC มหาสารคาม จัดเวทีแลกเปลี่ยนกันนอกสถานที่ คราวนี้ไปที่ กรีนเลควิวรีสอร์ท ใกล้เขื่อนอุบลรัตน์ จ.ขอนแก่น (เพียงแค่ครึ่งชั่วโมงจากตัวเมืองขอนแก่น ชั่วโมงครึ่งจากตัวเมืองมหาสารคาม)

ผ่านมาหนึ่งปี เรามี ครูบีพี (Best Practice: BP) ๓ ท่าน มาแบ่งปันประสบการณ์ให้กับผู้อื่น (ในฐานะวิทยากรร่วมแลกเปลี่ยน) ได้แก่ ครูเพ็ญศรี ใจกล้า จากโรงเรียนเชียงยืนพิทยาคม ครูศิริลักษณ์ ชมพูคำ จากโรงเรียนบ้านหินลาด และครูเพ็ญศรี กานุมาร จากโรงเรียนนาสีนวนประชาสรรพ์ รายละเอียด PB ของทั้ง ๓ ท่าน ส่วนหนึ่งผมได้เขียนถึงบ้างแล้วในบันทึกในสมุดเล่มนี้ต่อไปครับ

รูปแบบ - เรียนรูปแบบ - ไร้รูปแบบ - ริเริ่มรูปแบบ

เราช่วยกันสรุป "ความเข้าใจ" ในสิ่งที่ต่างคนต่างทำด้วยตนเอง ในการจัดการเรียนการสอนของเด็กผ่านโครงงานหรือผ่านปัญหา (PBL) ว่า สิ่งที่เราทำอยู่ในระดับใด "เข้าถึง" "คุณค่า" และ "ความหมาย" ของสิ่งนั้นๆ หรือไม่ สามารถแยกเป็น ๔ ระดับได้แก่

• ขั้นใช้รูปแบบ หมายถึง การใช้ "หลักปฏิบัติ" หรือ "แนวปฏิบัติ" ที่เคยมีมา อาเป็นทฤษฎี กิจกรรม ฯลฯ
• ขั้นเรียนรูปแบบ ระหว่างที่นำ "รูปแบบ" นั้นมาใช้ เราก็สังเกต ศึกษา วัดผล ประเมินผลบนพื้นฐานของบริบทและเป้าประสงค์ของตนเอง ทำให้เกิดความรู้ "เข้าใจ" และ "เข้าถึง" ในวิธีการ "พัฒนา" นักเรียนด้วยรูปแบบนั้นๆ
• ขั้นไร้รูปแบบ คือ สถาวะที่เราเกิดองค์ความรู้และทักษะในการออกแบบในตนเองเพียงพอ สามารถปรับใช้รูปแบบเดิมต่างๆ หรือออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอนให้เข้ากับสถานการณ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ บรรลุเป้าหมายได้ทั้งผู้เรียนและผู้อำนวยการเรียน ฯลฯ
• ขั้นริเริ่มรูปแบบ คือ ขั้นสังเคราะห์ประสบการณ์ฝังลึก (Tacit Knowledge) ในตนเอง ออกมาเป็น "หลักปฏิบัติ" หรือ "แนวปฏิบัติ" อาจเป็นในลักษณะของแบบจำลอง คู่มือ ผลงานวิชาการ ฯลฯ ซึ่งเพื่อนครูสามารถนำ "รูปแบบ" นี้ไปทดลองใช้ได้

เพื่อให้เพื่อนครูเพื่อศิษย์นำหลักคิดนี้ไปพิจารณาการเรียนการสอนของตนเอง หรือ สร้างความเข้าใจร่วมกันระหว่างกลุ่ม จึงได้จัดทำแผนผังความเข้าใจนี้ไว้ด้วย ดังนี้ครับ

บันทึกต่อไป มาว่ากันเรื่องสเปคครูไทย ที่ผมได้เรียนรู้ใหม่จากเพื่อนครูครับ...

ดูรูปทั้งหมดได้ที่นี่ครับ