..ผักหวานป่า..เข้าใจ เข้าถึง พัฒนา... 
กุมภาพันธ์ 2557 ฤดูการผักหวานป่าตื่นจากหลับฝันกับช่วงเวลาการออกดอก-ออกยอด เพื่อเป็นอาหารและเป็นการดำรงเผ่าพันให้คงอยู่ต่อไป..หลายพื้นที่ของผักหวานป่ามีที่มาต่างกัน ตามป่าเขา ตามเรือกสวนไร่นา(ต้นเดิมอนุรักษ์ไว้ไม่ได้ปลูก) และต้นที่ปลูกขึ้นมาใหม่ ในแต่ลักษณะพื้นที่ของผักหวานแต่ละแห่งการออกยอด/ดอก/ติดผล จึงมีความแตกต่างกัน
สำหรับอุฑยานผักหวานป่า'๔๔ กับพื้นที่ผักหวานป่าปลูกสร้างขึ้นมาใหม่(ประมาณ20-25ปี) การรอคอยบางสิ่งบางอย่างกับผักหวานป่าบางครั้งช่างดูยาวนานและบางเรื่องก็ เป็นเพียงจุดเริ่มต้น 
ปีนี้(2557)เป็นปีแรกการทดลองใช้"ฮอร์โมนหวานใจ"(ทำเองตั้งชื่อเอง 
) เพื่อนำมาใช้กับต้นผักหวานป่าอายุตั้งแต่7-20ปีขึ้นไป เกี่ยวกับการออกดอกและติดผลของผักหวานป่า..โดยเฉพาะสายพันธุ์ใบรี-ใบมน ที่มีลักษณะการออกดอกแยกต้นรวมถึงต้นที่ไม่ยอมออกดอก(เฒ่าโดน 
)
***การทดลองประเมินผลในรอบ 5ปี 
***
ผักหวานป่ากับการออกดอกและติดผล: สายพันธุ์ใบรี สายพันธุ์ใบมนหรือผักหวานโคก..การออกดอกจะแยกต้น คือต้นที่ออกดอกมาพร้อมกับผลอ่อน(ตัวเมีย)แต่จะออกดอกค่อนข้างน้อย บางปีออกดก บางปีออกน้อยหรือบางปีไม่ออกเลยซักช่อ..
และต้นที่ออกดอกมา แล้วจะบานและเหี่ยวแห้งไม่ค่อยติดผล(ดอกผดหรือบางที่เรียกดอกตัวผู้)ซึ่งดอก ชนิดนี้จะออดดอกดกมากออกทุกปี จุดสร้างแรงบันดาลใจให้อยากค้นหา"เธอ" เมื่อปี2556 ดอกชนิดที่เราๆท่านๆเข้าใจว่าเป็นดอกตัวผู้ไม่ติดผล เค้ากับสร้างปรากฏการณ์ให้อัศจรรย์ใจยิ่งนักกับการออกดอกมาแล้วพัฒนาเป็นผล อ่อนเช่นเดียกับต้นตัวเมีย..นั่นจึงเป็นจุดเริ่มต้นของการพิสูจน์ติดตามว่า เธอนั้นเป็น"ผู้ฉิ๋งหรือผู้ชาย"กันแน่
สำหรับ การทดลองพ่นฮอร์โมนในพื้นที่อุฑยานผักหวานป่า'๔๔ แบ่งเป็นแปลงๆตามโซนพื้นที่ซึ่งจะมีต้น(กลุ่ม-กอ)ที่ทำการพ่นและไม่พ่น จุดสำคัญกับการทดลองคือต้นที่อายุ7-20ปีขึ้นไป เป็นต้นที่ไม่เคย(ยอม)ออกดอกเลย ต้นตัวเมียที่ออกดอกน้อย และต้นดอกผดกับการติดผล
...ผักหวานทดลองแบ่งเป็นโซน ดังนี้(8 กุมภาพันธุื์ 2557 พ่นครั้งที่1)...
***โซนหน้าบ้าน***โซนนี้มีจำนวน 5 กอ อายุ8-10 ปี ให้น้ำปุ๋ยตามแรงกำลัง
...กอที่1. กอนี้มี3ต้น ใบแหลม1ต้นไม่เคยออกดอก ผักหวานโคก2ต้น ดอกผด1 ต้น(ออกดอกดกแต่ไม่ค่อยติดลูก) ดอกตัวเมีย1 ต้น(ติดลูกสมบูรณ์แต่ไม่ค่อยออกดอก) /ณ วันพ่นมีเพียงต้นดอกผดที่ออกดอกค่อนข้างเยอะแต่ดอกยังไม่บาน ส่วนยอดพึ่งเปิดตาออกมาเล็กน้อย
...กอที่2. กอนี้มี 2ต้น ออกดอกมาแล้ว3-4ปี เป็นดอกผด ออกดอกดกแ่ต่ไม่เคยติดลูก /ณ วันพ่นออกดอกมาแล้ว1 ต้นแต่ยังไม่ยาวเท่าไหร่ส่วนยอดพึ่งโผล่ตาออกมา
...กอ ที่3. กอนี้มี 9ต้น ออกดอก2ต้นเป็นดอกผด..นอกจากนั้นไม่เคยออกดอก /ณ วันพ่นพึ่งโผล่ตายอดตาดอกออกมาแต่ยังไม่มาก(ปีที่2556ต้นดอกผด1ในสองต้นติด ลูกทุกช่อท่ามกลางอากาศร้อนและแล้งลำต้นเล็กเท่าแขน..ส่วนต้นคู่กันที่ออก ดอกลำต้นเท่าขาแต่ดั๊นไม่ติดลูก
...กอที่4. กอนี้มี 3ต้น ต้นดอกผด1ต้น(ไม่ค่อยออก) ต้นดอกตัวเมีย1ต้น(ไม่ค่อยออกยังไม่เคยติดลูกได้ปลูกเพียงติดลูกให้เห็นว่า เป็นผู้หญิงจริงจริ๊ง และอีก1ต้นยังไม่เคยออกดอก /ณ วันพ่นยังไม่โผล่ตาดอกเลยซักต้นตายอดเริ่มโผล่บ้างแล้ว
...กอที่5. มี 1ต้นพุ่มใหญ่เป็นพันธุ์ใบแหลม ไม่ค่อยออกดอก ออกมาก็โดนกัดแทะไม่มีโอกาสได้ติดลูกแต่ออกยอดเยอะ / ณ วันพ่นยังไม่ออกดอกยังไม่ออกยอด(ยอดรอบแรกออกเมื่อธ.ค56)
**โซนเรือนเพาะชำ(เดิมคือลานเตะตระกร้อ)
โซนนี้อายุของต้นผักหวานที่พ่นฮอร์โมน ประมาณอายุ8-9ปี แบ่งออกเป็นสองด้าน(ด้านซ้ายมี6กอ และด้านขวามี8กอ)ได้รับน้ำปุ๋ยค่อนข้างต่อเนื่องเพราะอยู่ใกล้บ้าน
...ผักหวานฝั่งทางด้านซ้าย..เป็นผักหวานที่ฟื้นขึ้นใหม่จากต้นตะขบโค่นล้ม ผักหวานแต่ละกอส่วนมากยังไม่เคยออกดอก ฝั่งนี้มีจำนวน6กอ..
กอที่1. มี4ต้นไม่เคยออกดอกเลย/ ณ วันพ่นสังเกตเห็นตาโผล่ออกมาแต่ก็ยังไม่แน่ชัดว่าเป็นตายอดหรือตาดอก ก็ต้องลุ้นต่อไป
กอที่2. มี1ต้นไม่เคยออกดอก/ ณ วันพ่นยังไม่มีดอกหรือออกยอด
กอที่3. มี4ต้นไม่เคยออกดอก/ ณ วันพ่นยังไม่มีดอกแต่ตายอดเริ่มแตกออกมาให้เห็นบ้าง
กอที่4. มี4ต้นไม่เคยออกดอก/ ณ วันพ่นยังไม่ออกดอกยอดก็ยังไม่ออก
กอที่5. มี1ต้นไม่เคยออกดอก/ ณ วันพ่นยังไม่ออกดอกออกยอด
กอที่6. มี5ต้นเคยออกดอก1ต้น(ออกมาให้เห็นแล้วหายไปแว็บๆเป็นดอกผดหรือเปล่าไม่แน่ใจ)/ ณ วันพ่นเริ่มโผล่ตายอดตาดอกยังไม่ออก
...ผัก หวานฝั่งด้านขวา..ผักหวานป่ารุ่นเดียวกันกับฝั่งด้านขวาแต่ต้นตะขบหักระดับ เอวไม่ได้โค่นพลิกรากผักหวานจึงไม่กระทบมากนัก การออกดอกค่อนข้างดีแทบทุกกอแต่เป็นดอกผดและไม่ค่อยติดลูก(จะเก็บกินก็ เสียดายดอก..เผื่อติดลูก ปล่อยไว้เผื่อติดลูกก็แห้งเหี่ยวไปเฉยๆซะงั้น..เวงกรรม
)ฝั่งนี้มีจำนวน8กอ...
กอที่1. มี7ต้นสองต้นใหญ่กว่าเพื่อนออกดอกมา3-4ปีไม่เคยติดลูก(รอเธอใจแทบขาด
)เมื่อ ปี2556ติดลูกให้เห็นครั้งแรกแต่อากาศร้อนและแล้งลูกจึงร่วง..ก็ไม่เป็นไรแค่ ทำให้เห็นว่าติดลูกได้กับดอกแบบนี้(ดอกผด)การรอคอยนับว่าไม่เสียเปล่า
/ ณ วันพ่นสองต้นใหญ่ออกดอกมาแล้วค่อนข้างเยอะแต่ยังไม่บาน(ดูการออกดอกแล้วปีนี้น่าจะมีลุ้น)
กอ ที่2. มี11ต้น..ใบแหลม(ผักหวานดง) 1ต้นออกดอกมา1-2ปี 2556ติดลูกให้ปลูก10-20ลูก(ก็ยังดี) ส่วนพันธุ์โคกที่เหลือมี2ต้นใหญ่ที่ออกดอกดก3-4ปีมาแล้วแต่ไม่เคยติดลูกเลย และปีนี้มีอีก2ต้นที่ออกดอกครั้งแรกให้รอลุ้นส่วนที่เหลือยังไม่เคยออกดอก/ ณ วันพ่นพันโคกออกดอก4ต้นตั้งแต่โผล่ตาดอกและช่อดอกเริ่มยาวแต่ยังไม่บานและ ต้นที่เหลือยังไม่ออกดอก ส่วนใบแหลมยังไม่ออกดอกแต่ตายอดเริ่มแตกตามกิ่งก้าน
กอที่3. มี8ต้นออกดอกต้นเดียวเป็นดอกผดออกมา3-4ปีแต่ไม่เคยติดลูก/ ณ วันพ่นออกดอกมาแล้วค่อนข้างเยอะแต่ยังไม่บาน
กอ ที่4. มี6ต้นมีต้นเดียวที่โตกว่าเพื่อนพึ่งออกดอกมา2ปีแต่ออกมาเพียงให้เห็นว่าออก แต่ยังไม่แน่ชัดว่าเป็นดอกชนิดไหน/ ณ วันพ่นเริ่มโผล่ตาดอกออกมาให้เห็นแต่ยังไม่มาก
กอที่5. มี6ต้นออกดอกผดต้นเดียว4-5ปีค่อนข้่างดกแต่ไม่เคยติดลูก/ ณ วันพ่นออกดอกค่อนข้างเยอะแต่ยังไม่บาน
กอ ที่6. มี9ต้นออกดอกต้นเดียวเป็นดอกผดแต่ไม่เคยติดลูก ปี2556แล้งมากต้นโทรมเกือบตาย(สลัดกิ่งทรงพิ่มทิ้งเกือบหมดต้น)/ ณ วันพ่นเริ่มโผล่ตาดอกออกตามลำต้นให้เห็น
กอที่7. มี7ต้นออกดอกผดต้นเดียวแต่ไม่เคยติดลูกออกดอกได้2ปีแต่ไม่มาก/ ณ วันพ่นเริ่มออกดอกแต่ยังไม่มาก
กอที่8. มี5ต้นออกดอกผด4-5ปีค่อนข้างดกแต่ไม่เคยติดลูก/ ณ วันพ่นกำลังทยอยออกดอก
...ผัก หวานป่าโซนเรือนเพาะชำ(ลานตระกร้อ)ส่วนมากดอกที่ออกมาแต่ละต้นจะเป็นดอกผด ยังไม่เจอต้นตัวเมียแบบเต็มๆ การรอคอยกับผักหวานป่าปีแล้วปีเล่าก็ให้ความรู้สึกที่แตกต่างกันออกไป..แต่ สิ่งที่ได้ในแต่ละปีที่เท่ากันคือการฝึกหัวใจกับคำว่า"อดทน" จากการรอทำให้เห็นผักหวานป่าที่หลากหลายในแต่ละพื้นที่และความรู้สึกที่มี ต่อผักหวานป่า...ในพื้นที่ป่าเเขาหรือมีต้นเก่าผักหวานแก่กับต้นที่ปลูก ฟูมฟักแต่แบเบาะความผูกพันธ์มันย่อมแตกต่างกัน
***โซนบ้านหลังเก่าข้างครัว(เสาสี่ต้น)
..โซนนี้ได้น้ำปุ๋ยมีทั้งหมด4กอ(หลุม) ทำการพ้นฮอร์โมนสามกออีกหนึ่งกอไม่พ่น(เป็นต้นตัวเมียเคยออกดกปี55ปี56ไม่ ออกซักช่อปีนี้2557เริ่มออกดอกมาให้เห็น..แลพในกอนี้มีต้นออกดอกให้ลุ้นปี แรกด้ว
)
กอ ที่1. มี2ต้นพึ่งออกดอกปีแรก25561ต้นแต่ถูกกัดแทะ(ออกมาให้รู้ว่าผู้หญิงแท้ๆ)ปี นี้ออกมาแล้วตั้งสองช่อ ส่วนอีกกอยังไม่เคยออกดอก/ ณ วันพ่นออกดอกมาแล้วสองช่อส่วนอีกต้นเริ่มเห็นปุ่มตาดอก2-3ตา ส่วนตายอดก็กำลังโผล่
กอที่2. มี1ต้นปี56โผล่ตาดอกออมาแต่ไม่ยืด/ ณ วันพ่นเริ่มเห็นตาดอกออกมา1-2ปุ่ม
กอที่3. มี2ต้นออกดอก1ต้นเป็นดอกผดออก3-4ปีแต่ไม่เคยติดลูก/ ณ วันพ่นดอกผดเริ่มทยอยออกมาแต่ยังไม่มาก
กอ ที่4. (ไม่ได้พ่น)มี4ต้นออกดอกดก1ต้น(ออกดอกปีนี้ปีแรก1ต้น)จุดวิเคราะห์สังเกตจด จำกับผักหวานที่ออกลูกดกนับ1000ลูกปี2555 แต่ปี2556ไม่ออกเลยซักช่อการดูแลเหมือนๆกันแตกต่างตรงที่สภาพอากาศของแต่ละ ปีและในปีนี้2557รู้สึกว่าอากาศจะเอื้อต่อการออกดอกของผักหวานป่า(อากาศหนาว นานต่อเนื่อง..นับเป็นปกติของฤดูกาล)
***โซนถนนต้นตาว-สักทอง***
...โซนนี้ปีนี้ปล่อยโดยไม่ให้น้ำให้ปุ๋ย(ให้ในช่วงแรกายุ3-4ปี ปัจจุบันอายุประมาณ9ปี)
โซนนี้ทดสอบพ่นฮอร์โมน1กอ(ต้นโตที่สุด) มีจำนวน5ต้น ปี2556ออกดอกครั้งแรกเป็นดอกผดไม่ติดลูก/ ณ วันพ่นรอบแรกยังไม่ออกดอกออกยอด
***โซนสามเหลี่ยมปากหวาน***
...โซนนี้ผักหวานอายุ8-9ปีปลูกกับสบู่ดำและไม้ธรรมชาติดินแห้งแล้งมากส่วน มากจะเป็นหิน(ไม่คิดว่าผักหวานจะทนอยู่ได้)ต้นจึงแตกพุ่มมากกว่าสูง โซนนี้ทุกต้นยังไม่เคยออกดอกแต่ลำต้นแข็งแรงทดสอบพ่นฮอร์โมนประมาณ20กอ(หลุม )กอละ4-5ต้น/ ณ วันพ่นยังไม่ออกดอกส่วนยอดกำลังเปิดตา
สภาพพื้นที่แปลงสามเหลี่ยมปากหวาน...
***โซนเกาะผักหวาน***
...โซนนี้อายุประมาณ15-23ปี(รุ่นบุกเบิก
)เป็นกลุ่มที่มีต้นตัวเมียค่อนข้างเยอะแต่ก็ไม่ค่อยจะยอมออกดอกง่ายๆสงสัยกลัวดอกผักหวาน(พิกุล)จะร่วง
:Dหวงเนื้อหวงตัวซะ
โซนนี้แบ่งกลุ่มพ่นฮอร์โมนเพียงครึ่งเดียวของแปลงทดสอบในกลุ่มที่ไม่ยอมออก ดอกและดอกผดที่ติดลูกน้อยรวมทั้งต้นที่ยังไม่เคยออกดอก โซนนี้พ่นฮอร์โมนหวานใจจำนวน7กอ...
กอที่1. มี2ต้นไม่เคยออกดอกเลยทั้งที่ต้นก็โตสมบูรณ์ดี/ ณ วันพ่นยังไม่ออกดอกมีเพียงตายอดที่เริ่มโผล่
กอที่2. มี1ต้นใหญ่ออกดอก3-5ปีไม่เคยติดลูกปี2556จับลูกให้ดูครั้งแรก4-5ลูก(ดอกนับ100ช่อ
)/ ณ วันพ่นกำลังออกดอกแต่ยังไม่บาน
กอ ที่3. มี5ต้นมีทั้งดอกผดและดอกตัวเมีย..ดอกผด1 ต้นออกดกแต่ไม่เคยติดซักลูก ส่วนดอกตัวเมีย 2ต้นออกมาให้เห็นแล้วก็หายเงียบฉี่ไปเลยและที่เหลือเป็นต้นที่ไม่เคยออกดอก เลย/ ณ วันพ่นออกดอกเพียงต้นดอกผดและทั้งกอเริ่มออกยอด
กอที่4. มี4ต้น(พ่อแม่ต้นเท่าขากับลำต้นเท่าแขน)และ2ต้นลูก(ขึ้นตามราก)ต้นพ่อแม่อ้วนผอม
;Dไม่เคยออกดอกเลย ปี56ต้นลูกออกดอกติดลูกให้เห็น
:-*ลูกโตมาก นับเป็นการรอคอยที่ชื่นใจจริงๆ/ ณ วันพ่นต้นแม่เท่าขาเริ่มออกช่อดอกให้เห็น(สงสัยได้ยินคนบ่นให้บ่อยๆเฒ่า เพราะอยู่โดนซือๆ
)
กอ ที่5. มี2ต้นดอกผดและตัวเมียลำต้นเท่าแขนทั้งคู่แต่ละปีออกดอกแข่งกันไม่ค่อยออก ยอดต้นตัวเมียออกดอกติดลูกดกตั้งแต่ครั้งแรกเลยตั้งชื่อให้ว่าพุ่มพวง
:Dแต่ปี56แล้งมากต้นไม่่อยสมบูรณ์ไม่ออกดอกส่วนต้นดอกผดไม่เคยติดลูก/ ณ วันพ่นต้นดอกผดออกดอกดกมากแต่ยังไม่บานต้นตัวเมียเริ่มแทงช่อดอกและตาใบออก มาเยอะ
กอที่6. มี1ต้นใหญ่ออกดอกเป็นดอกผดแต่ไม่เคยติดลูก/ ณ วันพ่นเริ่มทยอยออกดอก ยอดยังไม่ออก
กอ ที่7. มี3ต้นตอนแรกว่าจะไม่พ่นเพราะผักหวานเริ่มทยอยออกดอกมาเยอะทุกต้นแต่แล้ว เหตุไม่คาดคิดก็เกิดจนได้..ไอ้มดแดงกะไอ้มดดำยกพวกตะลุมบอนกันที่ต้นผักหวาน ฟามซวยนั้นจึงลงที่ดอกผักหวานที่โดนอาวุธไม่ลับของมด(ฉี่)ทำให้ดอกผักหวาน แห้งเหี่ยวทั้งหมด
การพ่นฮอร์โมนก็ได้แต่หวังลึกๆว่าผักหวานจะออกดอกมาใหม่อีกครั้งเพราะดูเวลา ยังทันช่วงเวลาออกดอก/ ณ วันพ่นก็เป็นตามที่กล่าวมาตาดอกยุบแต่ตายอดกำลังโผล่
***นอกจากโซนที่ทำการพ่นฮอร์โมนตามที่กล่าวมาแล้วในเบื้องต้น ยังมีโซนที่ปล่อยแบบธรรมชาติ***
...โซนผักหวานใหญ่ป่าสัก(โซนต้นปัญญาสูตรปลูก)ให้น้ำ-ปุ๋ย ออกดอกติดผล
...โซนเนินสะเดา ปล่อยธรรมชาติแทบไม่ได้น้ำ ตัวเมียออกดอกน้อยดอกผดไม่เคยติดลูก
...โซนเนินมะกรูด(เดิม)ปล่อยธรรมชาติ ยังไม่เคยออกดอก
...โซนรอบสระน้อยปล่อยธรรมชาติยังไม่เคยออกดอก
...โซนถนนคันสระน้อยถนนทางลงเล้าเป็ด
...โซนแปลงมะขามริมคลอง
...โซนแปลงโอ่ง2ใบ(โซนทั้งหมดเหล่านี้เลี้ยงให้น้ำปุ๋ยช่วง3-4ปีแรกหลังจากนั้นปล่อยเธอไป...ดูแลไม่ไหวขาดแคลนน้ำ)
***การรอคอยธรรมชาติแบบธรรมชาติ สงวนพื้นที่ไว้เพื่อเรียนรู้ธรรมชาติปราศจากสิ่งปรุงแต่ง***
*** ขอบพระคุณ สวัสดีค่ะ***
