คำยืมภาษาเขมรที่ใช้ในภาษาไทย
ไทยและกัมพูชามีอาณาเขตติดต่อกัน มีการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม ทำให้ภาษาเขมรเข้ามาปะปนใช้อยู่ในภาษาไทยเป็นอันมาก
การสังเกตคำเขมรที่ใช้ในภาษาไทย มีดังนี้
1. คำที่เติม บำ บัง บัน บรร ข้างหน้า เช่น
บำ + เพ็ญ = บำเพ็ญ
บัง + เกิด = บังเกิด
บัน + ดาล = บันดาล
บรร+ ลุ = บรรลุ
2. คำที่ขึ้นต้นด้วย บำ บัง บัญ บัน บรร เช่น บำบัด บำเรอ บังคับ บังเอิญ บัญชา บันลือ บันเทา บรรดา บรรทัด
(ยกเว้น บัญชี บรรพต บรรยาย บรรษัท บรรหาร บรรพชิต เป็นคำที่ยืมมาจากภาษาสันสกฤต)
3. คำที่สามารถแทรก -ำ หรือ -ำน เข้าไปตรงกลางคำได้ เช่น
ทลาย แทรก -ำ เป็น ทำลาย
ตรัส แทรก -ำ เป็น ดำรัส
เกิด แทรก -ำ เป็น กำเนิด
อาจ แทรก -ำ เป็น อำนาจ
ทาย แทรก -ำ เป็น ทำนาย
4. คำที่ออกเสียงแบบอักษรนำ ส่วนใหญ่เป็นคำที่มาจากภาษาเขมร เช่น เขม่า ฉลาด สงวน สยบ แสม เสนอ ฯลฯ
5. นิยมใช้ จ ญ ร ล เป็นตัวสะกด เช่น กาจ กำเหน็จ สำรวจ ควาญ จัญไร ชำนาญ เผชิญ สำราญ ขจร ระเมียร กังวล ทูล บังคล สรวล
ตัวอย่างคำภาษาเขมร
กรวด กระโถน กระบอง กระทรวง กระแส กำจัด กำจาย กำเดา ขนง ขลาด เข็ญ เขลา ฉนวน ฉนำ ฉบัง ฉลู โฉด เชลย เชิง เฌอ แด(ใจ) โดม(สูง) โดย(ตาม) ได(มือ) ไถง เนา(อยู่) ประกายพรึก ปรัง(ฤดูแล้ง) โปรด ผกา ผกาย ผจง ผจญ ผทม ผสม ผสาน เผดิม เผดียง แผนก พนม เพยีย(ดอกไม้) ระเมียร(ดู) เลบง(การเล่น) สกาว สดับ สดำ สมอ(หิน) สำราญ เสงี่ยม เสน่ง เสนียด แสะ(ม้า) ลออ สไบ
ทดสอบความเข้าใจ
1. ข้อใดไม่มีคำที่มาจากภาษาเขมร
ก. จึงเรียนมาเพื่อโปรดพิจารณาให้ความเห็นชอบ
ข. คุณปู่ทำกนกแก้วลายไทยงามไพจิตร
ค. ให้รื่นเริงสุขสำราญเหมือนดอกไม้บานยามเช้า
ง. เพลงลาวดำเนินทรายมีทำนองไพเราะอ่อนหวาน
เฉลย คำตอบที่ถูกได้แก่ข้อ ข.
คำทีี่มาจากภาษาเขมรได้แก่ โปรด สำราญ และ ดำเนิน
ส่วนคำว่า กนกในคำตอบข้อ ก นั้น ออกเสียงอย่างอักษรนำแต่มิใช่คำที่มาจากภาษาเขมร กนกเป็นคำยืมจากภาษาบาลี-สันสกฤต มีความหมายว่า ทองคำ
2. ข้อใดไม่มีคำยืมจากภาษาเขมร
ก. เสียงเสือกวางกลางเนินพนมวัน ให้หวั่นหวั่นวังเวงหวาดฤทัย
ข. พวกแตกทัพคงกลับไปกราบทูล เป็นเค้ามูลว่าเราคิดขบถ
ค. ทั้งผัวเมียแสนอนาถเพียงขาดใจ สุดอาลัยแล้วก็กอดกันโศกา
ง. ไก่ป่าขันแจ้วอยู่แนวไพร เขี่ยคุ้ยขุยไผ่เป็นถิ่นถิ่น
เฉลย คำตอบที่ถูกได้แก่ข้อ ค
คำที่มาจากภาษาเขมรได้แก่ พนม ทูล และไพร
ส่วนคำว่าอนาถซึ่งเป็นคำลวงในข้อค. นั้นออกเสียงอย่างอักษรนำว่า [อะ-หฺนาด] เป็นคำยืมจากภาษาบาลี-สันสกฤต มีความหมายว่า สงสาร สังเวช สลดใจ ไม่มีที่พึ่ง