รูปแบบการเรียนรู้ และการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน

สวัสดีครับท่านผู้อ่านทุกท่าน วันนี้ผมจะมาพูดในเรื่องของ รูปแบบการเรียนรู้ และการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน ซึ่งจากที่ผมได้ไปค้นคว้าในเว็บไซต์ของ ประภัสรา โคตะขุน (ไม่ระบุปีที่พิมพ์) ได้กล่าวถึงรูปแบบการจัดการเรียนการสอนว่ามีดังต่อไปนี้

1. การจัดการเรียนรู้แบบใช้คำถาม (Questioning Method)
2. วิธีสอนแบบโมเดลซิปปา (CIPPA MODEL)
3. วิธีสอนแบบโครงงาน (Project Method)
4. การจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐาน
5. การจัดการเรียนรู้แบบค้นพบ (Discovery Method)
6. การจัดการเรียนรู้แบบนิรนัย (Deductive Method)
7. การจัดการเรียนรู้แบบอุปนัย (Induction Method)
8. การจัดการเรียนรู้โดยใช้กระบวนการสืบเสาะหาความรู้ (Inquiry Process)

(อ่านเนื้อหาเพิ่มเติมได้ที่ https://sites.google.com/site/prapasara/15-1)

จริงๆแล้วในเว็บไซต์ของ ประภัสรา โคตะขุน ยังรวบรวมรูปแบบการจัดการเรียนการสอนไว้อีกมากมาย แต่ผมขอลองเปลี่ยนมาดูของคนอื่นบ้าง อย่างของ ทิศนา แขมมณี (2554) ได้กล่าวถึงรูปแบบการเรียนการสอนที่เป็นสากล ว่ามีดังต่อไปนี้

1. รูปแบบการเรียนการสอนที่เน้นการพัฒนาด้านพุทธิพิสัย
- รูปแบบการเรียนการสอนมโนทัศน์ (Concept Attainment Model)
- รูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดของกานเย (Gagne's Instructional Model)
- รูปแบบการเรียนการสอนเน้นความจำ (Memory Model)
- รูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้ผังกราฟิก (Graphic Organizer Instruction Model)

2. รูปแบบการเรียนการสอนที่เน้นด้านจิตพิสัย
- รูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดการพัฒนาด้านจิตพิสัยของบลูมและคณะ
- รูปแบบการเรียนการสอนโดยซักค้าน (Jurisprudential Model)
- รูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้บทบาทสมมติ (Role Playing Model)

3. รูปแบบการเรียนการสอนที่เน้นการพัฒนาด้านทักษะพิสัย
- รูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดการพัฒนาทักษะปฏิบัติของซิมพ์ซัน (Simpson's Model)
- รูปแบบการเรียนการสอนทักษะปฏิบัติของแฮร์โรว์ (Harrow's Model)
- รูปแบบการเรียนการสอนทักษะปฏิบัติของเดวีส์ (Davie's Model)

4. รูปแบบการเรียนการสอนที่เน้นการพัฒนาทักษะกระบวนการ
- รูปแบบการเรียนการสอนกระบวนการสืบสอบและแสวงหาความรู้เป็นกลุ่ม (Group Investigation Instructional Model)
- รูปแบบการเรียนการสอนกระบวนการคิดอุปนัย (Inductive Thinking Instructional Model)
- รูปแบบการเรียนการสอนกระบวนการคิดสร้างสรรค์ (Synectics Instructional Model)
- รูปแบบการเรียนการสอนกระบวนการคิดแก้ปัญหาอนาคตตามแนวคิดของทอร์แรนซ์ (Torrance's Future Problem Solving Instructional Model)

5. รูปแบบการเรียนการสอนที่เน้นบูรณาการ
- รูปแบบการเรียนการสอนทางตรง (Direct Instruction Model)
- รูปแบบการเรียนการสอนโดยสร้างเรื่อง (Storyline Model)
- รูปแบบการเรียนการสอนตามวัฏจักรการเรียนรู้ 4 MAT
- รูปแบบการเรียนการสอนของการเรียนรู้แบบร่วมมือ (Instructional Models of Cooperative Learning)

รูปแบบการเรียนรู้นั้นมีอยู่มากมาย ควรจะปรับให้เหมาะกับลักษณะของเนื้อหาวิชานั้นๆ รวมถึงปรับให้เหมาะกับความถนัดหรือสไตล์ของครูผู้สอนด้วย การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนนั้น ผมคิดว่า ครูทุกท่านสามารถนำหลายๆวิธีมาประยุกต์จนเป็นสไตล์การสอนของตนเองที่ไม่เหมือนใครได้ แต่อย่างไรก็ตาม ผมคิดว่าคำตอบของคำถามที่ว่า "แล้ววิธีไหนที่ดีที่สุด?" คงจะไม่มี ผมคิดว่าถ้าเสียงตอบรับจากนักเรียนคือ "อยากเรียนกับครูคนนี้ ครูคนนี้สอนดี สอนเข้าใจ" ผมคิดว่า ท่านประสบความสำเร็จในการเลือกใช้รูปแบบการเรียนการสอนแล้วครับ

เอกสารอ้างอิง

ทิศนา แขมมณี. (2554). ศาสตร์การสอน : องค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ. พิมพ์ครั้งที่ 14. กรุงเทพ : ด่านสุทธาการพิมพ์.