สาระที่ 14 การจัดทำแผนการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ

มาตรฐานการเรียนรู้

•  ข้อกำหนดคุณภาพของผู้เรียนด้านความรู้ ทักษะ กระบวนการ คุณธรรม จริยธรรมและค่านิยมของแต่ละกลุ่มสาระการเรียนรู้

•  จุดมุ่งหมายในการพัฒนาผู้เรียนให้มีคุณลักษณะอันพึงประสงค์โดยกำหนดมาตรฐานของแต่ละสาระการเรียนรู้ไว้

•  แต่ละกลุ่มสาระการเรียนรู้นำมาวิเคราะห์ออกเป็นมาตรฐานการเรียนรู้แต่ละช่วงชั้น

•  **ผู้สอนจะต้องวิเคราะห์มาตรฐานการเรียนรู้แต่ละช่วงชั้นออกมาเป็นผลการเรียนรู้ที่คาดหวังไว้ในแต่ละชั้นปี และนำการเรียนรู้มากำหนดในแผนการจัดการเรียนรู้

ผลการเรียนรู้

•  การเขียนในสิ่งที่คาดหวังว่าผู้เรียนจะมีความรู้ หรือคุณลักษณะอันพึงประสงค์ หรือมีทักษะ หรือมีเจตนคติที่เกิดขึ้นอย่างไร

•  ผู้สอนอาจกำหนดจุดประสงค์การเรียนรู้ในแต่ละแผนการจัดการเรียนรู้ก็ได้

•  การเขียนจุดประสงค์การเรียนรู้หรือผลการเรียนรู้ เขียนได้ 2 แบบคือ จุดประสงค์ปลายทาง และจุดประสงค์นำทาง

การเขียนจุดประสงค์การเรียนรู้หรือผลการเรียนรู้

•  จุดประสงค์ปลายทาง คือจุดประสงค์ที่เป็นเป้าหมายสำคัญที่ต้องการให้เกิดขึ้นแก่ผู้เรียนหลังจากที่ได้ดำเนินการตามขั้นตอนจนจบแผนการจัดการเรียนรู้นั้น เป็นการกำหนดพฤติกรรมใหญ่ ๆ ด้านพุทธิพิสัย  ด้านทักษะพิสัย หรือด้านจิตพิสัย เช่น  มีความรู้ความเข้าใจ...  ตระหนักในความสำคัญ...  สามารถนำไปปฏิบัติได้...

•  จุดประสงค์นำทาง คือจุดประสงค์ย่อย ลักษณะเป็นจุดประสงค์เชิงพฤติกรรมย่อย ๆ ซึ่งเมื่อผู้เรียนได้เรียนรู้หรือปฏิบัติกิจกรรมแล้วจะเกิดการเรียนรู้ถึงจุดประสงค์ปลายทาง ได้แก่ บอก...ได้ , อธิบาย...ได้ , ลำดับเหตุการณ์...ได้, แปลความ...ได้, เขียน...ได้, อ่าน...ได้, ฟัง...แล้วสรุปได้, วิเคราะห์...ได้, สรุป...ได้, สาธิต...ได้, นำเอาไปใช้...ได้, ปฏิบัติ...ได้, อภิปราย...ได้

สาระการเรียนรู้

•  การเขียนเนื้อหาสาระในเรื่องต่าง ๆ จะเขียนเฉพาะขอบข่ายเนื้อหาเป็นประเด็นสำคัญสั้น ๆ ให้สอดคล้องกับผลการเรียนรู้หรือจุดประสงค์การเรียนรู้

การจัดกิจกรรมการเรียนรู้

•  กระบวนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เป็นหัวใจสำคัญของการเรียน

•  **ผู้สอนควรใช้เทคนิคการจัดการเรียนการสอนหลายๆ วิธีเพื่อพัฒนาผู้เรียนให้เป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้ พัฒนาผู้เรียนทั้งด้าน พุทธิพิสัย  ทักษะพิสัย และจิตพิสัย

•  ดำเนินกระบวนการเรียนรู้โดยถือว่าผู้เรียนมีความสำคัญตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542

•  การจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญเป็นวิธีการสำคัญที่จะทำให้เกิดคุณลักษณะต่างๆ ที่พึงประสงค์

ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน

เป็นการสร้างความสนใจให้แก่นักเรียน โดยวิธีการหลาย ๆ อย่าง เช่น    

•  ให้ดูรูปภาพ                       •  ตั้งคำถาม – ตอบ                   •  ฟังเพลง

•  ฟังนิทาน                           •  ปริศนาคำทาย                       •  สุภาษิต คำขวัญ คำพังเพย คำกลอน

•  วิเคราะห์ข่าวประจำวัน         •  วิเคราะห์กรณีตัวอย่าง            •  เล่าความประทับใจ

•  ชมวีดิทัศน์                         •  ชมสไลด์

  ผู้สอนควรต้องมีสื่อประกอบที่เร้าความสนใจของผู้เรียน จะต้องป้อนคำถามให้ผู้เรียนได้รู้จักคิดวิเคราะห์อย่างมีเหตุผลเพื่อกระตุ้นให้ผู้เรียนได้รู้จักคิด วิเคราะห์อย่างมีเหตุผล เช่น ทำไม... อย่างไร... อะไร... เมื่อไร... ที่ไหน...

ขั้นดำเนินกิจกรรมการเรียนรู้

•  ผู้สอนต้องเตรียมจัดกิจกรรมการเรียนรู้มาเป็นอย่างดี

•  การออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญจะดำเนินตามกระบวนการของเทคนิคการสอนที่กำหนดไว้ โดยคำนึงถึงหลักต่อไปนี้

•  *เน้นผู้เรียนให้รู้จักวิเคราะห์ตามลำดับ มีความยากง่ายตามวัย

•  *ผู้เรียนมีโอกาสปฏิสัมพันธ์กันในกลุ่ม

•  *มีการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหว่างกัน

•  *จัดกิจกรรมที่ส่งเสริมให้ผู้เรียนได้ค้นหาคำตอบด้วยตนเอง

•  *เรียนรู้จากสิ่งใกล้ตัวไปยังสิ่งไกลตัว

•  *ผู้เรียนมีส่วนร่วมทางกาย  สติปัญญา และอารมณ์ โดยคำนึงถึงความแต่งต่างระหว่างบุคคล

•  *เนื้อหาสาระมีความเหมาะสมกับวัยและความต้องการของผู้เรียน

•  *มีแหล่งการเรียนรู้ที่หลากหลายและเพียงพอต่อการค้นคว้าข้อมูล

•  *มีการเชื่อมโยงความสัมพันธ์กับครอบครัว ชุมชน องค์กรต่าง ๆ

ขั้นสรุป

•  การสรุปผลจากการดำเนินกิจกรรมการเรียนรู้ตั้งแต่ต้นจนจบแผนการเรียนรู้ เพื่อตรวจสอบว่าบรรลุตามผลการเรียนรู้ที่คาดหวังไว้หรือไม่

•  **ข้อสังเกตในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้

•  ใช้วิธีสอนที่หลายหลาย ควรระบุขั้นตอนกำกับไว้เพื่อให้ผู้สอนสามารถดำเนินกิจกรรมตามขั้นตอน

สื่อการเรียนรู้/ แหล่งเรียนรู้

•  ผู้สอนต้องวางแผนว่าจะใช้สื่อประเภทใดประกอบกิจกรรมการเรียนรู้ในแต่ละขั้นตอน

•  สื่อบางประเภทอาจผลิตเองได้ หรือจะต้องจัดซื้อ จัดหามาใช้ประกอบการสอน

•  สื่อมีทั้งสื่อวัสดุ สื่อเอกสาร  และสื่อบุคคล เช่น วีดิทัศน์ สไลด์  CAI  หุ่นจำลอง  รูปภาพ  เอกสารประกอบการสอน เอกสารประกอบการเรียน บทเรียนสำเร็จรูป ชุดการสอน ใบความรู้  ใบงาน ข่าว  หนังสือสำหรับค้นคว้า

•  สื่อบุคคลคือ ผู้ที่เชิญมาเป็นวิทยากรให้ความรู้เฉพาะเรื่อง การสัมภาษณ์บุคคลเพื่อเพิ่มความรู้และประสบการณ์