แผนบริหารการสอน

แผนการสอนวิชาพระพุทธศาสนามหายาน

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย  วิทยาเขตนครศรีธรรมราช

๑. รายวิชา ๖๐๒๓๐๗ พระพุทธศาสนามหายาน Mahayana  Buddhism

๒. ชั้นปีที่ ๑  ภาคเรียนที่  ๑    ปีการศึกษา  ๒๕๕๖

๓. อาจารย์ประจำวิชา พระครูสิริธรรมาภิรัต ผศ.ดร.  {น.ธ. เอก , ป.ธ. ๕, ร.บ. , ศน.ม.,ศน.ด.}

๔. จำนวนหน่วยกิต   ๓  หน่วยกิต

๕. คำอธิบายรายวิชา ศึกษาประวัติศาสตร์และพัฒนาการของพระพุทธศาสนามหายาน โดยเน้นศึกษาคัมภีร์และนิกายสำคัญ เช่น นิกายมาธยามิกะ โยคาจาร สุขาวดี  เป็นต้น ภาษาที่ใช้จารึกคัมภีร์ การจัดลำดับชั้นคัมภีร์ รูปแบบการถ่ายทอดและการรักษาคำสอน รวมทั้งอิทธิพลของพระพุทธศาสนานิกายมหายานในประเทศต่างๆ

๖. วัตถุประสงค์ 

๑) เพื่อให้นักศึกษามีความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับประวัติศาสตร์และพัฒนาการของพระพุทธศาสนามหายาน 

๒) นักศึกษามีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับหลักธรรมในพระสูตรต่างๆ ของฝ่ายมหายาน 

๓) นักศึกษาสามารถวิเคราะห์ความแตกต่างระหว่างในประเด็นต่างๆ ของพระพุทธศาสนามหายานกับเถรวาท

๔) นักศึกษาทราบถึงอิทธิพลของมหายานที่มีต่อประเทศต่างๆ ทั้งในด้านเศรษฐกิจ การเมือง สังคม วัฒนธรรม

๕) นักศึกษาสามารถนำหลักการและแนวคิดทางฝ่ายมหายานมาประยุกต์ใช้ได้อย่างเหมาะสม 

๗. แผนการสอน

สัปดาห์ที่	หัวข้อ/รายละเอียด	จำนวนชั่วโมง	กิจกรรมการเรียน การสอน  สื่อที่ใช้ (ถ้ามี)	ผู้สอน
๑	บทที่ ๑ พุทธศาสนาในอินเดียยุคหลังพุทธปรินิพพาน – พ.ศ. ๒๐๐   ๑.๑ บทนำ   ๑.๒ ความหมายของมหายาน   ๑.๓ การทำสังคายนาครั้งที่ ๑   ๑.๔ การทำสังคายนาครั้งที่ ๒	๓	- แนะนำเนื้อหาของรายวิชา - แนะนำวิธีการศึกษาค้นคว้า - บรรยายประกอบสื่อเอกสาร/ สื่อประสม/ ถาม-ตอบ   มอบหมายงาน	พระครูสิริธรรมาภิรัต,ผศ.ดร.
๒	ประวัติพัฒนาการของพุทธศาสนามหายาน ๑. มหายานยุคต้น ๒. มหายานยุคกลาง ๓. มหายานยุคหลัง ๔. มหายานยุคสุดท้าย	๓	- บรรยายประกอบสื่อเอกสาร/ สื่อประสม/ ถาม-ตอบ   - แบ่งกลุ่มผู้เรียน - มอบหมายงาน	พระครูสิริธรรมาภิรัต,ผศ.ดร.
๓	หลักคำสอนสำคัญของมหายาน แนวคิดเรื่อง "ตรียาน" แนวคิดเรื่อง"พระพุทธเจ้า๓ ประเภท แนวคิดเรื่อง "ตรีกาย" แนวคิดเรื่องพุทธเกษตร แนวคิดเรื่องพระโพธิสัตว์	๓	บรรยายประกอบสื่อเอกสาร/ สื่อประสม/ ถาม-ตอบ   - มอบหมายงาน	พระครูสิริธรรมาภิรัต,ผศ.ดร.
๔	นิกายสำคัญๆ ของมหายาน -นิกายศูนยวาทหรือมาธยมิก -นิกายวิชญานวาทหรือโยคาจาร นิกายจิต อมตวาท -นิกายพุทธตันตระหรือมนตรยานซึ่งต่อมาได้พัฒนาเป็นวัชระยาน -นิกายเซ็น -นิกายสุขาวดี	๓	บรรยายประกอบสื่อเอกสาร/ สื่อประสม/ ถาม-ตอบ   - มอบหมายงาน	พระครูสิริธรรมาภิรัต,ผศ.ดร.

๕	คัมภีร์ที่สำคัญของพุทธศาสนามหายาน -โครงสร้างคัมภีร์ของมหายาน -ภาษาที่ใช้จารึกคัมภีร์ของมหายาน -รูปแบบการถ่ายทอดและรักษาคำสอนของมหายาน -สืบค้นความเป็นมาของพระสูตรมหายานในพระไตรปิฎกเถรวาท -วิเคราะห์พระสูตรๆ สำคัญ ๆ คือ ลังกาวตารสูตร,วัชรปรัชญาปารมิตาสูตร, วิมลเกียรตินิทเทศสูตร	๓	บรรยายประกอบสื่อเอกสาร/ สื่อประสม/ ถาม-ตอบ   - มอบหมายงาน	พระครูสิริธรรมาภิรัต,ผศ.ดร.
๖	บุคคลผู้มีบทบาทสำคัญในการก่อกำเนิดมหายานและปฏิรูปมหายาน -พระเจ้ากนิษกมหาราช -พระอัศวโฆษ  -พระนาคารชุน  -พระอสังคะกับพระวสุพันธุ  -พระทินนาค	๓	บรรยาย ยกตัวอย่าง ประกอบ อภิปรายกลุ่ม จากกรณีศึกษา	พระครูสิริธรรมาภิรัต,ผศ.ดร.
๗	สอบกลางภาค	๓	นิสิตสอบ	พระครูสิริธรรมาภิรัต,ผศ.ดร.
๘	บุคคลและองค์กรสำคัญของพุทธศาสนามหายานในโลกปัจจุบัน -องค์ดาไลลามะ - ท่านติช นัท ฮันน์ -วัดโฝวกวงซัน -มูลนิธิฉือจี้	๓	บรรยายประกอบสื่อเอกสาร/ สื่อประสม/ ถาม-ตอบ   - มอบหมายงาน	พระครูสิริธรรมาภิรัต,ผศ.ดร.
๙	พระพุทธศาสนามหายานในประเทศจีนและทิเบต (ประวัติ นิกายสำคัญ คัมภีร์สำคัญ หลักธรรมสำคัญ)	๓	บรรยายประกอบสื่อเอกสาร/ สื่อประสม/ ถาม-ตอบ   - มอบหมายงาน	พระครูสิริธรรมาภิรัต,ผศ.ดร.
๑๐	พระพุทธศาสนามหายานในประเทศเวียดนามและเกาหลี (ประวัติ กายสำคัญ คัมภีร์สำคัญ หลักธรรมสำคัญ)	๓	บรรยายประกอบสื่อเอกสาร/ สื่อประสม/ ถาม-ตอบ   - มอบหมายงาน	พระครูสิริธรรมาภิรัต,ผศ.ดร.

๑๑	พระพุทธศาสนามหายานในประเทศไทย และไต้หวัน (ประวัติ กายสำคัญ คัมภีร์สำคัญ หลักธรรมสำคัญ)	๓	บรรยายประกอบสื่อเอกสาร/ สื่อประสม/ ถาม-ตอบ   - มอบหมายงาน	พระครูสิริธรรมาภิรัต,ผศ.ดร.
๑๒	พระพุทธศาสนามหายานในประเทศญี่ปุ่น และ อินโดนีเซีย,มาเลเซีย (ประวัติ กายสำคัญ คัมภีร์สำคัญ หลักธรรมสำคัญ)	๓	บรรยายประกอบสื่อเอกสาร/ สื่อประสม/ ถาม-ตอบ   - มอบหมายงาน	พระครูสิริธรรมาภิรัต,ผศ.ดร.
๑๓	พิธีกรรมสำคัญของมหายาน   กำเนิดธรรมเนียมประเพณีของจีน   -เทศกาลเซ็งเม้ง   -พิธีกรรมเกี่ยวกับงานศพ   - พิธีกงเต็ก   - พิธีในเทศกาลกินเจ	๓	บรรยายประกอบสื่อเอกสาร/ สื่อประสม/ ถาม-ตอบ   - มอบหมายงาน	พระครูสิริธรรมาภิรัต,ผศ.ดร.
๑๔	อิทธิพลของพุทธศาสนามหายาน -อิทธิพลทางวัฒนธรรม -อิทธิพลมหายานต่อวรรณกรรมพุทธศาสนาศรีลังกา -อิทธิพลปรากฏในวรรณกรรมพุทธศาสนาล้านนา	๓	บรรยายประกอบสื่อเอกสาร/ สื่อประสม/ ถาม-ตอบ   - มอบหมายงาน	พระครูสิริธรรมาภิรัต,ผศ.ดร.
๑๕	แนวโน้มพระพุทธศาสนามหายานในอนาคต -ความร่วมมือในการเผยแผ่ - การปรับตัวในยุคโลกาภิวัตน์ - การประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน	๓	บรรยายประกอบสื่อเอกสาร/ สื่อประสม/ ถาม-ตอบ   - มอบหมายงาน	พระครูสิริธรรมาภิรัต,ผศ.ดร.
๑๖	สอบปลายภาค	๓	นิสิตสอบ

๒ แผนการประเมินผลการเรียนรู้

กิจกรรมที่	กิจกรรมการประเมิน	กำหนดการประเมิน	สัดส่วนการประเมิน
๑	เข้าห้องเรียนทันเวลาและ เข้าเรียนอย่างสม่ำเสมอ,พฤติกรรมในการเรียน ความมีระเบียบวินัย	ทุกครั้งที่เข้าสอน	๒๐
๒	สอบเก็บคะแนนระหว่างภาค	๗	๒๐
๓	งานที่มอบหมายภาค	๘,๙,๑๐,๑๑,๑๒,๑๓,๑๔,๑๕	๒๐
๔	สอบปลายภาค	๑๖	๔๐

โดยมีรายละเอียดการประเมินผลระหว่างภาคและปลายภาค  แสดงในเชิง  Rubric ดังนี้

เกณฑ์การให้คะแนนรายงานกลุ่ม

เนื้อหากิจกรรม หรือเป้าหมาย	ค่าคะแนน ๕ / ๑๕	ค่าคะแนน ๔ / ๑๒	ค่าคะแนน ๓ / ๙	ค่าคะแนน ๒ / ๖	ค่าคะแนน ๑ / ๓
๑. ความสนใจ และความกระตือรือร้นของนักศึกษา ( ๕ คะแนน)	- ส่งแบบเสนอรายงาน  - รายงานความ ก้าวหน้าครบ ๒ ครั้ง แก้ตามที่แนะนำ  - ส่งรายงานฉบับสมบูรณ์ตามเวลา	- ส่งแบบเสนอรายงาน  - รายงานความ  ก้าวหน้าครบ ๑ ครั้ง แก้ตามที่แนะนำ  - ส่งรายงานฉบับสมบูรณ์ตามเวลา	- ส่งแบบเสนอรายงาน  - ไม่รายงานความ ก้าวหน้า  - ส่งรายงานฉบับสมบูรณ์ตามกำหนดเวลา	- ส่งแบบเสนอรายงาน - ไม่รายงานความ ก้าวหน้า - ส่งรายงานฉบับสมบูรณ์เกิน กำหนดเวลา	- ส่งแบบเสนอรายงานเกินเวลาที่กำหนด - ไม่รายงานความ  ก้าวหน้า - ส่งรายงานฉบับสมบูรณ์เกิน กำหนดเวลา
๒. รูปเล่มและเนื้อหา (๑๐ คะแนน)	- รายงานมีเนื้อหาครบถ้วน - รูปเล่มรายงานครบถ้วน และถูกต้อง	- รายงานมีเนื้อหาครบถ้วน แต่ไม่ถูกต้อง ๑-๒ หัวข้อ -รูปเล่มรายงานครบถ้วน และถูกต้อง	- รายงานมีเนื้อหาครบถ้วน แต่ไม่ถูกต้อง ๓-๔ หัวข้อ -รูปเล่มรายงานครบถ้วน และถูกต้อง	- รายงานมีเนื้อหาครบถ้วน แต่ไม่ถูกต้อง ๕-๖ หัวข้อ -รูปเล่มรายงานไม่ถูกต้อง	- รายงานมีเนื้อหาครบถ้วน แต่ไม่ถูกต้อง ๗ หัวข้อขึ้นไป -รูปเล่มรายงานไม่ถูกต้อง
๓.การอภิปรายและการนำเสนอหน้าห้องเรียน (๕ คะแนน)	- มีความพร้อมในการนำเสนอโครงการ - นำเสนอครบถ้วน - สื่อที่ใช้ในการนำเสนอมีคุณภาพดี และเหมาะสม	- มีความพร้อมในการนำเสนอโครงการ - นำเสนอไม่ครบถ้วน - สื่อที่ใช้ในการนำเสนอมีคุณภาพดี และเหมาะสม	- มีความพร้อมในการนำเสนอโครงการพอสมควร - นำเสนอไม่ครบถ้วน - สื่อที่ใช้ในการนำเสนอมีคุณภาพดี และเหมาะสม	- ไม่มีความพร้อมในการนำเสนอโครงการ - นำเสนอไม่ครบถ้วน - สื่อที่ใช้ในการนำเสนอมีคุณภาพต่ำ และไม่เหมาะสม	- ไม่มีความพร้อมในการนำเสนอโครงการ - นำเสนอไม่ครบถ้วน - สื่อที่ใช้ในการนำเสนอมีคุณภาพต่ำมาก และไม่เหมาะสม

เกณฑ์การให้คะแนนงานที่ได้รับมอบหมายประจำสัปดาห์

เนื้อหากิจกรรม หรือเป้าหมาย	ค่าคะแนน ๕	ค่าคะแนน ๔	ค่าคะแนน ๓	ค่าคะแนน ๒	ค่าคะแนน ๑
๑.งานที่ได้รับมอบหมายทุกชิ้น	- สรุปความได้ครบถ้วนทุกประเด็น - ทำงานเรียบร้อย - ส่งตามเวลาที่กำหนด	- สรุปความได้เกือบครบทุกประเด็น - ทำงานเรียบร้อย ส่งตามเวลาที่กำหนด	- สรุปความได้เกือบสมบูรณ์ - ทำงานเรียบร้อย - ส่งตามเวลาที่กำหนด	- สรุปความได้ครบถ้วน - ทำงานเรียบร้อย - ส่งตามเวลาที่กำหนด	- สรุปความไม่ครบถ้วน - ทำงานไม่เรียบร้อย - ส่งตามเวลาที่กำหนด

๗.  เกณฑ์สรุปการประเมินผลการเรียน

เกรด	คะแนน	เกณฑ์การพิจารณา
A	๙๕–๑๐๐	ส่งงานที่ได้รับมอบหมาย ๘ ชิ้น ส่งรายงาน และสอบปลายภาคได้ ๙๐ – ๑๐๐ %
A-	๙๐–๙๔	ส่งงานที่ได้รับมอบหมาย ๘ ชิ้น ส่งรายงาน และสอบปลายภาคได้ ๙๐ – ๑๐๐ %
B+	๘๕-๘๙	ส่งงานที่ได้รับมอบหมาย ๘ ชิ้น ส่งรายงาน และสอบปลายภาคได้ ๘๕ – ๘๙ %
B	๘๐-๘๔	ส่งงานที่ได้รับมอบหมาย ๘ ชิ้น ส่งรายงาน และสอบปลายภาคได้ ๗๕ – ๘๔ %
C+	ต่ำกว่า ๘๐	ส่งงานที่ได้รับมอบหมาย ๘ ชิ้น ส่งรายงาน และสอบปลายภาคได้  ๗๐ – ๗๔ %

๘. วิธีการเรียนการสอน

 ๑.  บรรยาย

 ๒.  มอบหมายหัวข้อให้นักศึกษาไปศึกษาค้นคว้าแล้วมาอภิปรายหน้าชั้น

 ๓.  ให้ร่วมกันตั้งประเด็น สนทนา ซักถาม

 ๔.  แบ่งกลุ่มเขียนรายงานตามหัวข้อที่กำหนด

 ๕.  การทำแบบฝึกหัดและแบบทดสอบย่อย

๙. สื่อการเรียนการสอน

๑. เอกสารการสอน  หนังสือ ตำราทางพุทธศาสนา  พระไตรปิฏก

 ๒.  เอกสารประกอบการนำเสนอหน้าชั้นเรียน

 ๓.  คอมพิวเตอร์ , โปรแจกเตอร์ 

 ๔.  เวปไซต์, เวปบล๊อค

๑๐. การเตรียมการด้านการวัดผล

๑๐.๑  การสังเกต

- การร่วมกิจกรรมในชั้นเรียน

- ความรับผิดชอบในงานที่มอบหมาย

- การสนใจ ความตั้งใจ การมีสมาธิในการเรียนและการทำงาน

- การตรงต่อเวลา  พฤติกรรม  กิริยามารยาท

 ๑๐.๒  การประเมินกิจกรรม

- การรายงานหน้าชั้น การอภิปราย  การทำงานที่มอบหมาย

- การทำแบบฝึกหัด การทดสอบย่อย  และการสอบปลายภาค

๑๒. เอกสารตำราที่ใช้ประกอบการศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติม

๑๒.๑  พระไตรปิฏก

มหามกุฏราชวิทยาลัย , พระสูตรและอรรถกถาแปล  ,  กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย , ๒๕๓๐.

สมาคมนิสิตเก่า มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย , พระไตรปิฏกฉบับ CD ROM.

๑๒.๒  หนังสือและตำราทางวิชาการ

อภิชัย  โพธิประสิทธิ์ศาสต์ , พระพุทธศาสนามหายาน พิมพ์ครั้งที่ ๔ , กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย , ๒๕๓๙.

ชวินทร์ สระคำ ,  ประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนาในอินเดีย .  กรุงเทพฯ :  โรงพิมพ์การศาสนา , ๒๕๐๗.

ดอกบัวขาว และ  พิภพ  ตังคณะสิงห์ , หีนยาน – มหายาน , กรุงเทพฯ : แพร่พิทยา , ๒๕๐๗.

นวม   สงวนทรัพย์, ประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนามหายาน, กรุงเทพฯ : กรุงสยามการพิมพ์ , ๒๕๑๗.

พระอาจารย์จีนธรรมคณาธิการ (เย็นเจี่ยว) , ผู้แปลและเรียบเรียง.  สารัตถธรรมมหายาน .  (พิมพ์เป็นอนุสรณ์เนื่องในวโรกาสเสด็จพระราชดำเนินงานฉลองอุโบสถวัดโพธิ์แมนคุณาราม  อำเภอยานนาวา  จังหวัดพระนคร วันที่ ๒๐ - ๒๗ มิถุนายน  พ.ศ. ๒๕๒๓ ) , กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์รุ่งนคร , ๒๕๑๓.

เลียง เสถียรสุต , ประวัติแนวคิดมหายาน , กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์รุ่งนคร  , ๒๕๑๙

วศิน อินทสระ , สาระสำคัญแห่งพุทธปรัชญามหายาน , กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เจริญกิจ , ๒๕๓๒.

เสถียร โพธินันทะ , ชุมนุมพระสูตรมหายาน , กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์บรรณาคาร , ๒๕๑๖

---------------------------- , ประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา ,  กรุงเทพฯ ฯ :  มหามกุฏราชวิทยาลัย , ๒๕๑๙

----------------------------- ,  ประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา ฉบับมุขปาฐะ ภาค ๑ - ๒  , กรุงเทพฯ :  มหามกุฏราชวิทยาลัย  , ๒๕๑๔ - ๒๕๑๙.

๑๓. ช่องทางติดต่ออาจารย์ผู้สอน

  ๑) พระครูสิริธรรมาภิรัต ผศ.ดร.

   โทรศัพท์ :  ๐๘๖-๖๔๔-๔๙๓๔

   E-mail :   [email protected]

   Web blog : http://www.gotoknow.org/dashboard/home#/blogs/108500

 http://learners.in.th/blog/mahayana