จิตร ภูมิศักดิ์ ได้ประพันธ์เพลง "จอมใจดวงแก้ว" ในปี 2508 ขณะเข้าร่วมต่อสู้ด้วยอาวุธกับพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย บนเทือกเขาภูพาน โดยได้นำทำนองเพลง "วันสุดท้าย" ของสุชาติ เทียนทอง นักร้องเพลงลูกทุ่งที่โด่งดังในยุคนั้น
จากความทรงจำของ กรองแก้ว เจริญสุข บทเพลงนี้ "กลาโหม" ซึ่งเป็นทหารพิทักษ์ของจิตรได้ร้องขอให้จิตรประพันธ์ขึ้นเพื่อมอบให้แก่คนรักของเขาที่จะจากกัน
บทเพลงนี้บรรเลงครั้งแรกด้วยน้ำเสียงของ "กลาโหม" โดยมีจิตรเล่นแมนโดลินคลอตามไปด้วยต่อหน้า กรองแก้ว เจริญสุข ในวันที่ต้องอำลาจากกัน
คอนเสิร์ตซิมโฟนี 80 ปี จิตร ภูมิศักดิ์ "คนยังคงยืนเด่นโดยท้าทาย"เรียบเรียงเสียงประสาน บรรเลง และขับร้องประสานเสียงโดย วงออเคสตราวิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล วันเสาร์ที่ 13 มิถุนายน 2552 ณ หอประชุมใหญ่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ (ข้อความจาก จิตร ภูมิศักดิ์-จอมใจดวงแก้ว)
เพลง จอมใจดวงแก้ว
บทประพันธ์ จิตร ภูมิศักดิ์
(ขอบคุณ ภาพประกอบจากwww.oknation.net)
-----------------
ดวงเอย..
เจ้าเอ๋ยดวงใจจอมแก้ว
จะจากกันแล้วน้องแก้วคงห่วงทุกวัน
พี่แนบดวงจิตไว้กับมิ่งมิตรเป็นดวงเดียวกัน
นางเอย..
ชาตินี้พี่แสนหมองหม่น
ต่อสู้ความจนที่คุกคามอยู่มิคลาย
ถึงเราจะอยู่ชิดคู่เชยขวัญกันจนวันตาย
รักคงมิชื่นดังหมาย
ไม่วายเว้นปัญหาหัวใจ
จากพี่ไกลใช่ไร้ดวงใจอาวรณ์
หากจากจรหวังเพื่อบันทอนรอนทุกข์ภัย
พลิกผืนดินสร้างสรรค์ชีวิตใหม่
เพื่อผืนแผ่นดินที่ชื่อไทย
เป็นไทสุขสันต์งดงาม
----------------
ดวงเอย..
เจ้าเอ๋ยดวงใจของพี่
ตราบเมื่อชีวีไรความยากจนคุกคาม
รักเราคงชื่นสมดังความหวังประกายวาววาม
ไร้การเย้ยหมิ่นเหยียดหยาม
ได้พบความครองรักนิรันดร์
จิตร ภูมิศักดิ์
เป็นกวี เป็นนักเขียน เป็นนักดนตรี เป็นนักอักษรศาสตร์ และอื่นๆ นอกเหนือจากเป็นนักปฏิวัติ
เสียดาย คนดี ที่อายุสั้น
เพราะเพียงความเห็นต่างทางความคิด
จิตร ภูมิศักดิ์ ที่ผมเคยรับรู้ จุดหนึ่งมาจากเพลงของหงา คาราวาน ครับ