5 เรื่องหัวใจ___ที่ไม่ตรงไปตรงมา

.

อ.นพ.ไมเคิล รอยเซน และ อ.นพ.เมฮ์เมด ออซ ตีพิมพ์เรื่อง 'Heart-healthy habits for women'
= "นิสัยที่ดีกับหัวใจสำหรับผู้หญิง", ผู้เขียนขอนำมาเล่าสู่กันฟังครับ

.

.

ภาพที่ 1: แสดงโรคหัวใจขาดเลือด ซึ่งเริ่มจากการสะสมคราบไข (โคเลสเตอรอล - สีเหลือง) ตั้งแต่วัยเด็ก-วัยรุ่น ทำให้หลอดเลือดค่อยๆ ตีบตันเพิ่มขึ้นตามอายุ [ nhlbi.nih ]

.

ลิ่มเลือด (สีแดง) จะอุดตัน ทำให้หลอดเลือดที่เคยตีบ... กลายเป็นตัน เลือดไหลผ่านไม่ได้ เกิดเป็นแถบกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด (สีแดงคล้ำ)

.

ถ้าไปโรงพยาบาลใกล้บ้านเร็วพอ... จะทำให้ได้รับการรักษาเร็ว เช่น ยาละลายลิ่มเลือด ฯลฯ ซึ่งผลการรักษาจะดีขึ้นมาก

.

.

ภาพที่ 2: แสดงอาการแรกเริ่มของโรคหัวใจขาดเลือด (heart attack = หลอดเลือดหัวใจอุดตัน)

.

(1). เจ็บแน่นหน้าอก > เจ็บ, รู้สึกเหมือนถูกแรงกด-บีบ (คล้ายอะไรมาบีบอก), แน่นหน้าอก

.

(2). เจ็บแน่นร่างกายครึ่งบน (เหนือสะดือ) > อาการเจ็บแน่นอาจร้าวไปแขน หลังส่วนบน คอ คาง หรือลิ้นปี่

.

(3). คลื่นไส้ + เวียนหัว > ปวดท้องบิดเป็นพักๆ, อาการคล้ายอาหารไม่ย่อย (แน่นท้อง ท้องอืด), คลื่นไส้-อาเจียน (throw up)

.

(4). เหงื่อแตก ตัวเย็น

.

(5). หายใจลำบาก ติดขัด หายใจไม่โล่ง

.

คำเตือน 'Time matters' = "เวลามีความสำคัญ (อย่ามัวช้า ยิ่งเร็วยิ่งเพิ่มโอกาสรอด และมีโอกาสได้รับผลการรักษาดีขึ้น"

.

.

ภาพที่ 3: อาการปวดมักจะเริ่มที่กลางอก และอาจร้าวไปที่คาง-คอ-ไหล่-แขน-ลิ้นปี่ได้ (แถบสีม่วง)

.

ปัจจัยเสี่ยงสำคัญได้แก่ ประวัติครอบครัว โดยเฉพาะมีพ่อแม่-พี่น้อง-ลูกเป็นโรคหัวใจขาดเลือดตอนอายุน้อย (ก่อน 55 ปีในผู้ชาย, ก่อน 65 ปีในผู้หญิง), ...

.

(ต่อ)... สูบบุหรี่, ความดันเลือดสูง, ไขมันในเลือด-โคเลสเตอรอลสูง, เบาหวาน, น้ำหนักเกิน-อ้วน-อ้วนลงพุง, กินอาหารที่มีเกลือสูง-ไขมันสูง หรือกินอาหารมื้อใหญ่-งานเลี้ยง, ความเครียด

.

ภาวะขาดน้ำทำให้เลือดหนืด อาจเพิ่มเสี่ยงต่อการเกิดลิ่มเลือดได้

.

.

.

ภาพที่ 4: อาการเจ็บแน่นหน้าอกเกือบทั้งหมดเริ่มตรงกลางอก นานมากกว่า 2-3 นาที, อาจเป็นรอบเดียว หรือหายไปแล้วเป็นใหม่หลายๆ รอบก็ได้ [ heart ]

.

ลักษณะสำคัญ คือ เจ็บหนักๆ ลึกๆ คล้ายกับมีอะไรมากดทับ บีบ (บางท่านอธิบายว่า คล้ายกับนอนแล้วมีคนเหยียบอก)

.

.

ภาพที่ 5: อาการเจ็บแน่นหน้าอกอาจ "ร้าว (กระจายไป ขยายไป)" ไปที่คาง-คอ-ไหล่-แขน-หลัง-หรือลิ้นปี่ได้

.

.

ภาพที่ 6: อาการหายใจลำบาก เหงื่อแตก คลื่นไส้ เวียนหัว จะพบร่วมกับอาการเจ็บแน่นหน้าอกหรือไม่ก็ได้

.

กลุ่มคนที่มีโอกาส "อาการไม่ชัดเจน (ไม่เจ็บแน่นหน้าอก)" มากขึ้นได้แก่ ผู้หญิง + คนสูงอายุ + คนที่เป็นเบาหวาน

.

ผู้หญิงอเมริกันมีโอกาสเสียชีวิตจากโรคหัวใจ = 1/3 = ผู้หญิง 3 คนจะพบตายจากโรคหัวใจ 1 คน และอาจพบอาการต่อไปนี้ในระยะแรก [ realage ]

• เหนื่อยผิดปกติ > 71%
• นอนไม่หลับ > 48%
• หายใจลำบาก > 42%
• แน่นท้อง-อืดท้อง คล้ายอาหารไม่ย่อย > 39%
• วิตกกังวล > 35%
• เจ็บแน่นหน้าอก > 30%

เรื่องโรคหัวใจขาดเลือดที่ "ไม่ตรงไปตรงมา" ในผู้หญิง 5 ข้อได้แก่

.

(1). อาจไม่มีอาการเจ็บแน่นหน้าอก

.

อาการที่พบบ่อยได้แก่

1. อ่อนเพลียมากผิดปกติ
2. นอนไม่หลับหรือหลับๆตื่นๆ
3. หายใจติดขัดหรือหายใจลำบาก
4. อาการแน่นท้อง-ท้องอืด คล้ายอาหารไม่ย่อย
   
5. อาการเจ็บแน่น หรือรู้สึกร้อนคล้ายไฟไหม้ที่หลังส่วนบน_คาง_คอ_ไหล่_แขน
   

(2). ควบคุมไขมันในเลือด หรือโคเลสเตอรอลช่วยลดเสี่ยง

.

ระดับไขมันในเลือดที่ช่วยป้องกันโรคหัวใจขาดเลือดในระยะยาว คือ คุมทั้งโคเลสเตอรอลชนิดดี (HDL) ให้สูงเกิน 50, และโคเลสเตอรอลชนิดร้าย (LDL) ให้ต่ำกว่า 100

.

(3). ความดันเลือดสำคัญกว่าไขมันในเลือด (โคเลสเตอรอล)

.

ท่านที่มีโรคประจำตัว หรือมีความเสี่ยงต่อโรคสูง ควรปรึกษาหมอที่ดูแลท่าน

.

ระดับความดันเลือดที่ดีที่สุดในการป้องกันโรคหัวใจขาดเลือดในระยะยาวสำหรับคนที่มีสุขภาพดีตั้งแต่วัยรุ่น คือ ไม่เกิน 115/76

.

การที่จะรักษาระดับความดันเลือดให้ "ดีกว่าคนทั่วไป" มากๆ แบบนี้ได้ คงจะต้องใช้วิธีการหลายๆ อย่างร่วมกัน

.

เช่น ควบคุมอาหาร (ลดเกลือ ลดไขมันอิ่มตัว ลดไขมันทรานส์ในเบเกอรี่ เค้ก คุกกี้ ขนมใส่ถุง ฟาสต์ฟูด, เพิ่มผัก กินผลไม้ทั้งผล ถั่ว เมล็ดพืชเปลือกแข็ง เช่น อัลมอนด์ ฯลฯ), ออกแรง-ออกกำลังเป็นประจำ, ไม่นั่งนานเกิน 1-1.5 ชั่วโมง/ครั้ง, นอนไม่ดึกและนอนให้พอ, ฝึกหายใจช้าๆ หรือฝึกไทชิ-ชี่กง

.

(ต่อ...) ถ้าไม่ต้องการให้หลอดเลือดเสื่อมเร็ว แข็งเร็ว ซึ่งเพิ่มเสี่ยงความดันเลือดสูง, ควรลดอาหาร "ปิ้ง-ย่าง-ทอด" ให้น้อยลง, และใช้น้ำมันพืชชนิดที่ทนความร้อนสูง (มีจุดเกิดควันสูง)

.

น้ำมันพืชที่ดีมาก มีกรดไขมันไม่อิ่มตัวตำแหน่งเดียวสูง ช่วยเพิ่มโคเลสเตอรอลชนิดดี (HDL) ได้แก่ น้ำมันคาโนลา เมล็ดชา รำข้าว

.

น้ำมันพืชที่ดีมาก และราคาไม่แพง เป็นน้ำมันผสม (คาโนลา + ปาล์มโอเลอีน) คือ เอมเมอรัลด์ (Emerald - มีรูปหัวใจสีแดงที่ขวด)

.

(4). ผู้หญิงเสี่ยงโรคหัวใจเพิ่มขึ้นหลังหมดประจำเดือน

.

(5). ถ้าลดเครียดได้จะดีสุดๆ เลย

.

การศึกษาที่ผ่านมาพบว่า คนที่มีโรคหัวใจ (หลอดเลือดตีบบางส่วน) และมีความเครียดสูงมีโอกาสเป็นโรคหัวใจอุดตีน (มีอาการ) 2 เท่า

.

คนที่เป็นโรคซึมเศร้าเพิ่มเสี่ยงโรคหัวใจ ซึ่งถ้ามีโอกาสทำแบบทดสอบโรคซึมเศร้าแล้วพบเป็นกลุ่มเสี่ยง ให้รีบออกกำลังเป็นประจำ รักษาโรคซึมเศร้าให้ต่อเนื่อง จะช่วยได้มาก

.

.

ถึงตรงนี้... ขอให้ท่านผู้อ่านมีสุขภาพดีไปนานๆ ครับ

.

 > [ Twitter ]

• ขอขอบพระคุณ >
• นพ.วัลลภ พรเรืองวงศ์. 15 เมษายน 56. ยินดีให้ท่านนำบทความไปใช้ได้ โดยอ้างที่มา และไม่จำเป็นต้องขออนุญาต... ขอบคุณครับ > CC: BY-NC-ND.
• ข้อมูล ทั้งหมดเป็นไปเพื่อการส่งเสริมสุขภาพ ไม่ใช่วินิจฉัยหรือรักษาโรค; ท่านที่มีโรคประจำตัวหรือความเสี่ยงต่อโรคสูง จำเป็นต้องปรึกษาหมอที่ดูแลท่านก่อนนำข้อมูลไปใช้