คุณลักษณะของครูที่ดีตามหลักคำสอนของศาสนาอิสลาม

คุณลักษณะของครูที่ดีตามหลักคำสอนของศาสนาอิสลาม

ในหลักคำสอนของศาสนาอิสลาม ได้กำหนดลักษณะครูที่ดีไว้ดังนี้

1. ครูต้องเป็นผู้ซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ไว้เนื้อเชื่อใจของบุคคลทั่วไป ไม่พูดจากลับ กลอกหรือหน้าไหว้หลังหลอก จะต้องหาเลี้ยงชีพโดยสุจริต ไม่ฉ้อโกงหรือเบียดบังเอาของ ผู้อื่นมาเป็นของตนในทางที่ไม่ชอบ หรือฉ้อราษฎร์บังหลวง

2. ครูต้องให้อภัยซึ่งกันและกัน ไม่ผูกพยาบาทกัน เมื่อคู่กรณียอมรับผิด ต้องให้ อภัยด้วยความยินดี จะต้องไม่กล่าวร้ายป้ายสีซึ่งกันและกัน เพราะการกล่าวร้ายป้ายสี เพื่อนมนุษย์มีโทษร้ายแรงยิ่งกว่าการฆ่ามนุษย์

3. ครูต้องวางตนให้เป็นคนซื่อสัตย์และเที่ยงธรรม แม้ว่าเขาได้แต่งตั้งให้เป็นผู้ ชี้ขาดในเรื่องหนึ่งเรื่องใด ก็จงวินิจฉัยด้วยความเที่ยงตรง ไม่ลำเอียงเพราะเห็นแก่ของ กำนัล

4. ครูต้องให้เกียรติแก่ผู้ที่ให้เกียรติแก่ตนให้มากกว่า หมายความว่า เมื่อผู้หนึ่งให้ ความคารวะแก่เรา เราต้องให้ความคารวะตอบแก่ผู้นั้นให้มากกว่าที่เขาให้แก่เราหรือ เท่ากัน

5. ครูต้องมีความอดทนในสิ่งที่ประสบ หมายความว่า เป็นผู้มีความหนักแน่นไม่ ใจเบาหรือใจเร็วด่วนได้ ความอดทนนี้จะทำให้เขาบรรลุผลสำเร็จในผลงานแน่นอน

6. ครูต้องไม่ดูถูกดูแคลนระหว่างเพื่อนครูพี่น้อง และเพื่อนร่วมงานด้วยกัน อย่า กล่าวตำหนิติเตียน และให้ร้ายซึ่งกันและกัน ตลอดจนนินทากาเลทุกสิ่งทุกอย่าง เพราะ การประพฤติดังกล่าว เป็นเสมือนการรับประทานเนื้อสัตว์ที่ตายเน่าเหม็น ครูต้องไม่ใช้ คำพูดที่ไม่เหมาะสมกับเด็กโดยเฉพาะเด็กกำพร้า จงใช้คำพูดที่อ่อนโยนและละมุนละไม จงอย่าใช้คำพูดที่ดุตะคอกต่อผู้ที่มาขอและเมื่อครูได้รับโชคดี วาสนาดี จงบอกเล่าให้เพื่อน ฝูงทราบสาเหตุที่เขาได้รับโชคนั้น เพื่อเพื่อนฝูงจะได้นำเอาไปเป็นตัวอย่าง

7. ครูต้องหมั่นหาวิชาเพิ่มเติมอยู่เสมอ การศึกษาถือว่าเป็นอาหารของชีวิต เพราะอิสลามบัญญัติว่า การศึกษาหาความรู้เป็นความจำเป็นของมนุษย์ทุกผู้ทุกนาม ทั้ง ชายและหญิง ตั้งแต่อยู่ในเปลจนถึงหลุมฝังศพ หมายความว่า ต้องศึกษาตลอดชีวิต ตรง กับหลักการศึกษาปัจจุบันที่เรียกว่า “การศึกษา คือชีวิต”

8. ครูต้องมีความเพียรพยายามในกิจการงานทุกสิ่งทุกอย่างให้สำเร็จ ซึ่งอิสลาม ได้บัญญัติการส่งเสริมความเพียร มีความว่า “ผู้ใดมีความเพียรพยายาม ผู้นั้นจะพบกับ ความสำเร็จ”

9. ครูต้องมีความละอายต่อบาป ไม่พยายามทำในสิ่งที่เป็นบาปเล็กบาปใหญ่ ทั้งในที่ลับและที่แจ้ง ไม่ว่าบาปนั้นจะเป็นบาปที่เกิดจากกาย วาจา หรือใจก็ตาม

10. ครูต้องมีความสำนึกผิด ทุกคนย่อมมีความผิด เมื่อเขาสำนึกผิดได้แล้ว ศาสนาสอนให้รับผิด ถ้าความผิดเกี่ยวกับบุคคล เขาจะต้องไปสารภาพผิดต่อบุคคลนั้น ถ้า เป็นความผิดที่เกี่ยวกับพระเจ้า เขาจะต้องขอลุแก่โทษต่อพระเจ้า พระเจ้าก็จะอภัยโทษให้ เขา

11. ครูต้องมีความสันโดษ หมายความว่า ต้องมีความรู้สึกพอใจในสิ่งที่ตนมีอยู่ ไม่ โลภโมโทสันในสิ่งที่ไม่ใช่ของตน คำว่า “สันโดษ”ไม่ได้หมายถึงว่าอยู่อย่างโดดเดี่ยวไม่ ประกอบอาชีพเช่นนั้นก็หาไม่ แต่หมายความว่าต้องประกอบอาชีพโดยสุจริต ตามที่พระ เจ้ากำหนดไว้ให้ พร้อมทั้งมีใจกุศลเผื่อแผ่ต่อผู้อื่นด้วย คือพอใจในสิ่งที่ตนมีอยู่

12. ครูต้องเป็นผู้รู้คุณ ต้องว่าใครเป็นผู้มีพระคุณต่อตน เช่น บิดามารดา ครู อาจารย์ของตน รวมทั้งคนอื่นที่มีพระคุณแก่ตน แล้วหาทางตอบแทนให้สมเจตนารมณ์ จึง เป็นผู้มีความเจริญในชีวิตและทำให้ชีวิตมีความก้าวหน้า

13. ครูต้องมีวิญญาณครู คือ มีน้ำใจรักการเป็นครู เป็นผู้ที่เสียสละทุกอย่างเพื่อ ศิษย์และบุคคลทั่วไป หาความรู้เพิ่มเติมอยู่เสมอ เพื่อที่จะเผยแพร่แก่กุลบุตรธิดาต่อไป ดังที่อิสลามสอนว่า “จงเป็นคนหนึ่งในสาม คือ เป็นผู้สอน (ครู) หรือเป็นผู้เรียน (นักเรียน หรือนักศึกษา) หรือเป็นผู้ฟังทั่ว ๆ ไป จงอย่าเป็นคนที่สี่ หมายถึงเป็นผู้ที่ไม่ได้อะไรเลย ทั้งสามอย่างนี้เป็นการแสดงให้เห็นว่า ต้องหาความรู้เสมอ ไม่มีเวลาหยุด ดังคำสุภาษิต ที่ว่า “ไม่มีใครแก่เกินเรียน”

14. ครูต้องประพฤติตนให้เป็นตัวอย่างที่ดี มีมารยาททั้งกาย วาจา และใจ มีสัมมา คารวะ ซึ่งเป็นการแสดงถึงผู้มีวัฒนธรรมอันสูงส่ง ดังพระวัจจนะพจน์ ของศาสดา มะหะหมัดกล่าวไว้มีความหมายว่า “บุคคลที่มีความประเสริฐเลิศในพวกท่าน คือ บุคคลที่ มีมารยาทอันดีงาม” และอีกตอนหนึ่งกล่าวว่า “เสื้อผ้าอาภรณ์อันมีราคาที่ตกแต่งร่างกาย นั้น ไม่ได้ทำให้ผู้สวมใส่เกิดความสวยงามเลยแม้แต่น้อย อันที่จริงสิ่งที่จะทำให้ผู้นั้นมี ความสวยงามคือ ความรู้และมารยาทอันสวยงามที่มีอยู่ในตัวเขา” (บุญเชิด รัตตนนท์. 2520: 94-97)