กิจการนักศึกษาหรือกีดกันนักศึกษา...ความสมดุลแห่งศาสตร์และศิลป์

ในห้วงสองสามวันมานี้ ได้เห็นข้อความของน้องนักศึกษาต่างสถาบันคนหนึ่งจากทางภาคเหนือขึ้นสถานะทาง Facebook ว่า “ช่วยงานกิจกรรมให้มหาวิทยาลัยตลอด แต่มหา'ลัย ไม่เคยช่วยเหลืออะไรนักศึกษาคนนี้เลย ทำไมมหา'ลัยถึงกีดกันโอกาสของนักศึกษาแบบนี้?”  อีกคนก็แชทมาจากทางใต้สุดของประเทศว่า “ที่ปรึกษาฝ่ายกิจการนักศึกษามีหน้าที่อะไรบ้าง ทำไมที่มหาวิทยาลัยผมไม่เห็นจะสนับสนุนหรือส่งเสริมการทำกิจกรรม มีแต่บ่นด่าว่ากล่าว” ผมก็นำคำเหล่านั้นมาใคร่ครวญตรึกตรองดูว่าที่มหาวิทยาลัยของผมหรือตัวผมเอง เคยเป็นแบบนั้นบ้างหรือเปล่า ด้วยเหตุว่าเป็นคนที่คลุกคลีอยู่ในวงการกิจกรรมนักศึกษามาโดยตลอดตั้งแต่ เมื่อครั้งเป็นนักศึกษา

กิจการนักศึกษาหรือพักหลังๆที่มหาวิทยาลัยของผมชอบใช้ว่าพัฒนา นักศึกษานั้น แท้จริงแล้วคืออะไร ต้องมีหน้าที่อะไรบ้าง มีเป้าหมายอย่างไร ฝ่ายกิจการนักศึกษาหรือพัฒนานักศึกษาจึงสำคัญอย่างไรกับนักศึกษาทั้งหลาย  บทบาทและหน้าที่ของฝ่ายนี้มีมากน้อยเพียงใด...ทำด้วยความรักหรือทำเพราะเป็น หน้าที่ จึงเป็นคำถามที่คิดขึ้นได้ในชั่วขณะหนึ่ง

ผมมีความคิดเห็นอยู่สองประการ คือ จะเป็นฝ่ายกิจการนักศึกษาหรือฝ่ายกีดกันนักศึกษา นั่นคืนทางสามแพร่ง เพราะอีกประการหนึ่งคือการหาจุดสมดุลของกิจการนักศึกษาให้เจอ  ที่บอกแบบนั้นเพราะด้วยประสบการณ์อันเล็กน้อยของผม ในฐานะผู้ปฏิบัติ ไม่ใช่ผู้บริหารมหาวิทยาลัย/คณะ เคยหลายครั้งที่ถูกตำหนิคล้ายๆกับผมให้ท้ายเด็ก ถือหางเด็กอะไรเทือกนั้น หรือในบางขณะที่เราคิดเห็นต่างกับเด็กก็เกิดกำแพงจากเด็กในแง่ว่าตกลงนี่ทำ งานอยู่ฝ่ายกีดกันนักศึกษาหรืออย่างไร  การส่งเสริมสนับสนุนมากเกินไปจึงกลายเป็นฝ่ายเด็ก  การแสดงทัศนะที่ต่างมากไปจากเด็กก็กลับกลายเป็นพวกที่ใกล้นายขายเด็ก กิจการนักศึกษาจึงกลายเป็นเรื่องที่ต้องหาจุดสมดุลไม่เข้าข้างฝ่ายใดฝ่าย หนึ่ง....แต่ก็เป็นเรื่องยากมาก

ในความเห็นส่วนตัวนั้น แม้ประสบการณ์จะน้อยนิด ก็คิดวิเคราะห์และพยายามเหลือเกินที่จะอยู่ฝ่ายเด็กให้มากที่สุดเท่าที่จะทำ ได้  นั่นมิได้หมายความว่าจะต้องเห็นด้วยกับเด็กซะทุกเรื่องไป มิได้หวังความรักใคร่ชอบพอจากเด็กๆ เพราะท้ายที่สุดแล้วเด็กๆเหล่านั้นก็เรียนจบ สำเร็จการศึกษา ออกไปทำมาหาเลี้ยงชีพตามยถากรรม...มิได้มีผลประโยชน์ใดๆนอกเหนือจากหวังให้ เขาเหล่านั้นได้พัฒนาศักยภาพของตนเองอย่างถึงที่สุด เพราะเราต่างหวังให้เขาเป็นบัณฑิตที่พึงประสงค์  ผมกับผู้บริหารมากกว่าที่จะต้องอยู่ด้วยกันนานมากกว่าเด็กๆ อย่างมากเด็กๆเหล่านั้นก็อยู่กับผมแค่ปีสองปีในฐานะผู้นำนักศึกษา

กีดกันหรือกิจการจึงใกล้กันเสมือนเพื่อนสนิท ในบางเวลา บางมิติแยกออกจากกันยากเหลือเกิน ยืนไปทางซ้ายมากก็ไม่ได้ เอนไปทางขวามากก็ไม่ดี มันจึงเป็นศิลป์และศาสตร์เฉพาะตน  ผมเองในบางครั้งก็คงจะเผลอกีดกันบ้างด้วยบทบาทหน้าที่การงาน ในบางคราก็อาจเข้าข้างฝ่ายนักศึกษามากไปจนเกินคำว่ากิจการนักศึกษาก็เป็นได้ เพราะยังเป็นมนุษย์ผู้หนาด้วยกิเลส มีรักชอบเกลียดชังเฉกเช่นหลายๆท่าน แต่อุดมความคิดที่ยึดถือเสมอคือ นักศึกษาอยากพัฒนาตนเองเรื่องใด เราในฐานะที่มีหน้าที่ส่งเสริมและสนับสนุนก็จำต้องช่วยเหลือ สนับสนุน ส่งเสริมให้ถึงที่สุด เท่าที่จะทำได้ อาจมีขาดตดบกพร่องบ้างก็เป็นเรื่องธรรมดา

สุดท้ายอยากฝากถึงเพื่อนพี่น้องฝ่ายกิจการนักศึกษาด้วยกัน (หากท่านประสงค์) คือ นักศึกษาก็เปรียบเสมือนน้องหรือลูกของเรา ลูกๆที่มหาวิทยาลัยมีมากหน้าหลายตา มีหลายบุคลิกลักษณะนิสัย มีคนดื้อบ้าง มีคนดีปะปน มีคนจนคนรวย มีสวยมีหล่อ ต่างพ่อพันแม่ นักศึกษาที่อยากพัฒนาตนเองมีหลากหลาย เราจึงต้องส่งเสริมสนับสนุน ฝากถึงน้องๆนักศึกษาเช่นกันว่า เราเองก็ต้องพยายามตรึกตรองดูด้วยความสมเหตุสมผล ใช้เหตุผลเป็นหลัก มิใช่ใช้อารมณ์เพื่อสนองความต้องการอย่างสุดโต่ง เพราะเรื่องทุกเรื่องมีข้อจำกัด ยกเว้นเรื่องเดียวคือความคิดหรือความต้องการของมนุษย์  เหตุและผลของแต่ละคนหรือแต่ละฝ่ายไม่เท่ากันครับ  อยากจะให้กำลังใจทุกๆท่าน เพราะท้ายที่สุดแล้ว นักศึกษาทั้งหลายก็จะกลายเป็นบัณฑิตที่ดีเด่นและสง่างามเพื่อพัฒนาประเทศ ชาติบ้านเมืองเฉกเช่นบัณฑิตรุ่นพี่ได้ทำมา กิจการหรือกีดกัน....จึงเป็นวาทะกรรมอีกบทที่ต้องเรียนรู้ร่วมกันครับ

  ภาสกร  เตือประโคน

  7  มกราคม  2556

ปล. ที่เขียนครั้งนี้ก็ด้วยอยากให้กำลังใจหลายๆ โดยเฉพาะสหายรุ่นน้องกัลยาณมิตรแดนด้ามขวานและแดนเหนือสุดแห่งสยามประเทศ มิได้หมายจะท้วงติงด่าทอผู้ใดเป็นการส่วนตัว