"มัทนะพาธา" ตำนานรักดอกกุหลาบ
"มัทนะพาธา" ตำนานรักดอกกุหลาบ
ความเป็นมา
มัทนะพาธาเป็นพระราชนิพนธ์เรื่องเอกของพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัวได้รับการยกย่องจากวรรณคดีสโมสรให้เป็นหนังสือที่แต่งดีใช้ฉันท์เป็นบทละครพูดซึ่งแปลกและแต่งได้ยากเป็นเรื่ิองที่มีตัวละครและฉากสอดคล้องกัน วัฒนธรรมภารตะโบราณและเข้ากับเนื้อเรื่องได้ดี
ลักษณะการแต่ง
และตอนใดที่เน้นเรื่องมัทนะพาธาใช้คำประพันธ์หลายชนิดแต่เน้นแต่งด้วยฉันท์ บางตอนใช้กาพย์ยานี
กาพย์ฉบังหรือกาพย์สุรางคนางค์ และมีบทเจรจาร้อยแก้วในส่วนของตัวละครที่ไม่สำคัญทำให้มีลีลาภาษาที่หลากหลาย ตอนใดดำเนินเรื่องรวดเร็วก็ใช้ร้อยแก้วตอนใดต้องการจังหวะเสียงและความคล้องจองก็ใช้กาพย์ อารมณ์มากก็มักใช้ฉันท์ เช่นตอนที่สุเทษณ์ตัดพ้อและมัทนาเจรจาตอบใช้วสันตดิลกแสดงจังหวะรวดเร็วของถ้อยคำเสริมให้คารมโต้ตอบกันมีลีลาฉับไวและทันกัน
เรื่องย่อ
มัทนะพาธาเป็นเรื่องสมมุติว่าเกิดในอินเดียโบราณเนื้อเรื่องกล่าวถึงเหตุการณ์บนสวรรค์ เทพบุตรสุเทษณ์หลงรักเทพธิดามัทนาแต่นางไม่ปลงใจด้วย สุเทษณ์จึงขอให้วิทยาธรมายาวินใช้เวทมนตร์สะกดเรียกนางมา มัทนาเจรจาตอบสุเทษณ์อย่างคนไม่รู้สึกตัว สุเทษณ์จึงไม่โปรดเมื่อขอให้มายาวินคลายมนตร์ มัทนาก็รู้สึกตัวและตอบปฏิเสธสุเทษณ์ สุเทษณ์โกรธจึงสาปให้เธอจุติไปเกิดบนโลกมนุษย์ มัทนาขอไปเกิดเป็นดอกกุหลาบ สุเทษณ์กำหนดว่าให้ดอกกุหลาบดอกนั้นกลายเป็นมนุษย์เฉพาะวันเพ็ญเพียงวันและคืนเดียวต่อเมื่อมีความรักจึงจะพ้นสภาพจากเป็นดอกไม้ และหากเป็นความทุกข์เพราะความรักก็ให้วิงวอนต่อพระองค์พระองค์จะช่วย
ณ กลางป่าหิมะวัน ฤษีกาละทรรศินพบ ต้นกุหลาบจึงขุดไปปลูกไว้ที่อาศรมเมื่อมัทนากลายเป็นมนุษย์ก็เลี้ยงดูรักใคร่เหมือนลูกท้าวชัยเสนกษัตริย์แห่งเมืองหัสตินาปุระเสด็จไปล่าสัตว์ได้พบนางมัทนาก็เกิดความรัก มัทนาก็มีใจเสน่หาต่อชัยเสนด้วยเช่นกันทั้งสองจึงสาบานรักต่อกัน และมัทนาไม่ต้องกลับไปเป็นกุหลาบอีกแต่เมื่อชัยเสนพามัทนาไปยังเมืองหัสตินาปุระของพระองค์พระนางจัณฑีมเหสีของชัยเสนหึงหวงและแค้นใจมากนางขอให้พระบิดาซึ่งเป็นพระราชาแคว้นมคธยกทัพมาตีหัสตินาปุระ จัณฑียังใช้ให้นางค่อมข้าหลวงทำกลอุบายว่ามัทนารักกับศุภางค์ทหารเอกของชัยเสนชัยเสนหลงเชื่อจึงสั่งให้ประหารมัทนาและศุภางค์แต่ต่อมาเมื่อชัยเสนรู้ว่ามัทนาและศุภางค์ไม่มีความผิดก็เสียใจมากอำมาตย์เอกจึงทูลความจริงว่ายังมิได้สังหารนาง และศิษย์ของพระกาละทรรศินได้พานางกลับไปอยู่ในป่าหิมะวันแล้วส่วนศุภางค์ก็เป็นอิสระเช่นกัน และได้ออกต่อสู้กับข้าศึกจนตายอย่างทหารหาญ
ชัยเสนจึงเดินทางไปรับนางมัทนา ขณะนั้นมัทนาทูลขอให้สุเทษณ์รับนางกลับไปสวรรค์สุเทษณ์ขอให้นางรับรักตนก่อน แต่มัทนายังคงปฏิเสธสุเทษณ์กริ้วจึงสาปให้มัทนาเป็นกุหลาบตลอดไป ชัยเสนมาถึงแต่ก็ไม่ทันการณ์จึงได้แต่นำต้นกุหลาบกลับไปยังเมืองหัสตินาปุระ
คุณค่า/แง่คิด
มัทนะพาธาเป็นพระราชนิพนธ์เรื่องเอกของพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัวได้รับการยกย่องจากวรรณคดีสโมสรให้เป็นหนังสือที่แต่งดีใช้ฉันท์เป็นบทละครพูดซึ่งแปลกและแต่งได้ยากเป็นเรื่ิองที่มีตัวละครและฉากสอดคล้องกันวัฒนธรรมภารตะโบราณและเข้ากับเนื้อเรื่องได้ดี สอนให้รู้ถึงความเจ็บปวดที่เกิดจากความรักรู้ถึงโทษของความรัก
ความเห็น (2)
อ่านแล้วได้ความรู้มากค่ะ
ขอบคุณค่ะ
