พฤติกรรม ย่อมมีสาเหตุ

ล้วงลึกถึงก้นบึ้งนักเรียนสุดเฮี้ยว ที่ใคร ๆ ฟังแล้วต้องเสียน้ำตา

 

แว่นขยาย

  สาเหตุที่ขึ้นหัวข้อเช่นนี้ เพราะดิฉันไปอ่านหนังสือจิตวิทยาหลายเล่ม และพบว่าสิ่งที่ทุกเล่มเขียนเหมือนกัน คือ พฤติกรรม ย่อมมีสาเหตุ ซึ่งหมายความว่า ทุกคนบนโลกนี้จะทำอะไรออกไปตามสาเหตุที่คอยกระตุ้นให้ทำ

 

    ดังนั้นในเด็กที่มีปัญหา ก้าวร้าว ก็ย่อมมีสาเหตุเช่นกัน โรงเรียนเดิมที่ดิฉันสอนมีเด็กนักเรียนหญิงคนหนึ่งชอบทำตัวมีปัญหา ทั้งผมซอย กระโปรงสั้น ไว้เล็บยาวเป็นฟันปลา เพื่อจะได้ข่วนเพื่อน ๆ ที่มาทำร้ายตนเอง พูดจาไม่ไพเราะ ครูทุกคนต่างเอือมระอา พอพูดถึงชื่อเด็กคนนี้ ใคร ๆ ต่างก็ร้องยี้ และบอกว่า “ไม่ไหวจะเคลียร์”

 

   ฉันเองก็ได้มีโอกาสสอนนักเรียนห้องนี้ด้วยเช่นกัน ทุกคาบจะเห็นเด็กผู้หญิงคนนี้นั่งแต่งหน้า ทำผม คุยเสียงดัง จะตักเตือนอย่างไรก็ไม่ฟัง บางทีก็เอาขาขึ้นมาพาดบนเก้าอี้ เหมือนไม่ให้ความเคารพครู เราก็ตักเตือนไปตามระเบียบ จนกระทั่งวันหนึ่งก็เกิดเรื่องขึ้น เพราะสาวสุดแสบคนนี้ เอาถุงขยะมาฟาดหลัง ตบและข่วน นักเรียนหญิงประจำชั้นของดิฉันจนเป็นแผลเหวอะหวะ ดิฉันเจอเข้าก็ตกใจ ลูกศิษย์ประจำชั้นโผกอดร้องไห้สะอึกสะอื้นด้วยความตกใจกลัว ส่วนแม่ตัวดีก็หายเงียบ

 

   วันต่อมาตอนเข้าแถว นักเรียนหญิงที่ถูกตบก็เข้าแถวคนแรกเช่นทุกวัน แม่ตัวดีก็ตามมาเข้าแถวใกล้ๆ ด้วย ทั้ง ๆ ที่เขาอยู่อีกห้องจะชอบเข้าแถวรั้งท้าย วันนี้มาแปลกเข้าแถวด้านหน้า พอเจอคู่อริก็ด่าเสีย ๆ หาย ๆ ดิฉันเห็นก็เข้าไปห้ามปราม แทนที่จะเชื่อถือกลับแลบลิ้นปลิ้นตาใส่ ปากก็บอกว่า “อย่างหนูน่ะ ไม่กลัวครูหรอก”

  “ไม่เป็นไร หนูไม่ต้องกลัวครู แต่หนูกลัวกฎแห่งกรรมบ้างไหม หนูทำเขา สักวันหนึ่งหนูก็ต้องถูกตบแบบนี้บ้าง ชอบหรือ”

  “ก็ดีสิครู ตบกันไป ตบกันมา สนุกดี”

  เห็นท่า จะไม่ได้ผล ถ้าต่อความยาว สาวความยืด คงจะอีกนาน แล้วจะพาลฟาดสักผลัวะ! จึงปล่อยไว้ก่อน ตอนนั้นนึกถึงคำว่า “พฤติกรรมย่อมมีสาเหตุ” แสดงว่าเด็กคนนี้คงต้องโดนอะไรมาแน่ๆ เลย ใจถึงหยาบกระด้างปานนี้

  โชคดีที่รองฯฝ่ายกิจการนักเรียนเมื่อท่านทราบข้อมูลจากดิฉัน ท่านก็สนใจจะศึกษาเด็กคนนี้ด้วย ท่านจึงเรียกเด็กคนนี้มาคุยพบว่า

ชีวิตเธอน่าสงสารจริง ๆ แม่เป็นทอม ไม่ได้เต็มใจท้อง พ่อก็ไม่มี ตอนเล็ก ๆ เธอเรียนดีมากจนได้เกียรติบัตรเรียนดีหลายใบ และได้ทุนการศึกษาด้วย แต่แม่ในตอนนั้นติดยาบ้า จึงมาขู่เอาเงินกับลูกถึงโรงเรียน ลูกอายเพื่อน ภายหลังหนีไปอยู่ที่อื่น ลูกติดตามแม่ไม่ได้ จึงถูกทิ้งให้อยู่กับญาติ ๆ ที่ทุกคนรังเกียจ ทุกวันจะไม่มีใครในบ้านคุยด้วย ถูกปล่อยทิ้งเหมือนหมาแมวที่เลี้ยงไว้ ขณะที่เธอเล่าไปน้ำตาก็ร่วงพรูมาเป็นสาย บรรยายความยากแค้นในใจที่ทับถมมานานนับสิบปี

  ดิฉันฟังแล้วก็สลด คิดว่าเด็กคนนี้มีชีวิตอยู่ได้อย่างไร คิดแค่ว่าตอนนี้เธอยังมาโรงเรียนได้ ก็ดีนักหนาแล้ว

  หลังจากวันนั้นท่านรองฯและดิฉันจึงสนใจพัฒนาเด็กคนนี้อย่างจริงจัง ทุกครั้งจะเรียกให้ทำกิจกรรมในชั่วโมงเรียน เพื่อให้เขาเกิดความมั่นใจในตนเอง เพราะเด็กวัยนี้ ต้องการ “มีตัวตน” แต่จะเป็นตัวตนด้านดี หรือด้านเสียนั้น อีกเรื่อง

จากความตั้งใจทุ่มเททำให้พฤติกรรมของเด็กคนนี้ดีขึ้น เธอเข้าไปขอโทษเพื่อนที่ตบแล้วจบด้วยภาพที่กอดคอกันทั้งน้ำตา เป็นหัวโจกนำเพื่อนให้ตั้งใจเรียนในคาบ ถามอะไรก็ตอบได้หมด ทำให้ดิฉันอยากเติมว่า

“พฤติกรรมย่อมมีสาเหตุ และพฤติกรรมย่อมเปลี่ยนแปลงได้ ถ้าเรารู้สาเหตุ”

หลังจากที่เด็กคนนี้ดีขึ้น ท่านรองฯ ได้เล่าให้ดิฉันฟังว่าเด็กคนนี้น่าสงสาร เพราะสังคมหล่อหลอมให้เขาเป็นเช่นนี้ เหมือนนักเรียนชายคนหนึ่งที่ท่านรองฯเคยดูแลโดยตรง ทั้งติดยา ทะเลาะวิวาทถึงขนาดขึ้นโรงพัก แล้วท่านรองฯต้องไปประกันตัว เกือบจะต้องออกจากโรงเรียน แต่ท่านรองฯคิดว่า

ถ้าครูทุกคนคิดจะเอาแต่เด็กที่ไม่ดีออกไปจากโรงเรียน แล้วเด็กเหล่านี้จะไปอยู่ที่ไหน ไม่ผลักภาระไปสู่สังคมหรอกหรือ

หลังจากวันนั้นท่านจึงตั้งใจพัฒนานักเรียนคนนั้น ก็ดื้อบ้าง ซนบ้าง ก็สู้กันไป สุดท้ายเขาเข้ามาบอกว่าอยากเป็นทหารอากาศ ครูมองหน้าเหมือนไม่เชื่อ แต่ก็ไม่ดับฝัน พูดไปว่า

“ก็ลองดู แล้วอย่าลืมกลับมาหาครูนะ”

เมื่อเด็กคนนั้นเรียนจบ ก็ไม่ได้กลับมาหาท่านรองฯอีกเลย เวลาผ่านไปสามปี มีนายทหารคนหนึ่งกลับมาหา พร้อมกับชุดทหารอากาศที่มียศแล้ว เขาตรงเข้ามากราบแทบเท้า ท่านรองฯ ถึงกับอึ้ง น้ำตาซึม

จากเรื่องนี้ท่านรองฯจึงสอนดิฉันว่า

“เด็กทุกคนพัฒนาได้ ขอเพียงแค่เราได้รู้สาเหตุแห่งพฤติกรรม และไม่เบื่อที่จะพัฒนาเขา” ตอนนี้ดิฉันเข้าใจแจ่มแจ้งแล้วว่าทำไมท่านรองฯจึงไม่ทำโทษนักเรียนหญิงคนนั้น แต่กลับสืบหาสาเหตุแทน

แล้วคุณครูทุกท่านล่ะคะ เชื่อว่า  “เด็กทุกคนพัฒนาได้ และพฤติกรรมย่อมมีสาเหตุไหม”