บทความต่อไปนี้เป็นการประมวลผลหลังจากที่ได้เข้าฟังการบรรยายเกี่ยวกับการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายของอาจารย์รัณีย์ ป้อมทอง ในวันที่9 มกราคม 2556
ผู้ป่วยระยะสุดท้ายคืออะไร?
- ผู้ป่วยระยะสุดท้ายก็คือ ผู้ป่วยที่ถูกวินิจฉันแล้วว่าโรคที่ตอนเป็นอยู่นั้นได้เข้าสู่ระยะสุดท้าย ไม่สามารถรักษาได้หรือทำให้หายจากโรคนั้นแล้ว
สิ่งที่ผู้ป่วยควรได้รับคืออะไร?
- เราสามารถส่งเสริมการมีชีวิตอย่างมีความสุขของผู้ป่วยให้ได้มากที่สุด เพื่อบรรเทาจากอาการทุกทรมารทั้งทางการและทางจิตใจและส่งเสริมการเตรียมความพร้อมสู่การลาจาก หรือความตายให้กับตัวผู้ป่วย ช่วยให้ผู้ป่วยเสียชีวิตอย่างสมศักดิ์ศรีให้ได้มากที่สุด
แล้วการดูแลผู้ป่วยกลุ่มนี้ละควรทำอย่างไร ?
- ส่งเสริมความคิดเชิงบวกให้แก่ตัวผู้ป่วยเองและครอบครัวคนใกล้ชิดเกี่ยวกับการเสียชีวิต
- บรรเทาความทุกทรมารทั้งทางกายและจิตใจ
- จัดสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสมต่อตัวผู้ป่วยส่งเสริมความสงบทางจิตใจ
- ส่งเสริมการทำกิจกรรมที่มีเป้าหมายในผู้ป่วยใช้ความสามารถที่มีอยู่อย่างมีคุณค่าและมีความสุข
- จัดกิจกรรมผ่อนคลายแกผู้ป่วยละคนดูแลคนใกล้ชิด
สรุปแล้ว
การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท่ายนั้นจำเป็นต้องมีความเข้าใจในความสามารถทั้งทางกายและทางใจของผู้ป่วยการดูแลนั้นควรมาจากหลายๆฝ่ายทั้งทีมสุขภาพทั้งผู้ดูแลหรือครอบครัว นอกจากนั้นแล้วด้านความเชื่อ ศาสนา จิตวิญญาณ ของผู้ป่วยก็มีส่วนสำคัญต่อตัวผู้ป่วยด้วย ควรมีการส่งเสริ่มในด้านต่างๆเพื่อความสุขทั้งทางกายและใจของผู้ป่วยก่อนเข้าสู่การเสียชีวิต ดังนั้นแล้วการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายนั้นไม่ใช่หน้าที่ของใครเพียงฝ่ายใดฝ่ายเดียวแต่ควรเป็นการร่วมมือของทีมสุขภาพทุกๆฝ่ายเพื่อความสุขทั้งกายและใจของผู้ป่วยเอง และครอบครัวของผู้ป่วย เพื่อความสุขของทุกๆฝ่าย
พินัยกรรม ชีวิต (Living Will) (ร่ายสุภาพ)
....พินัยกรรม ชีวิต...............คือสิทธิ์ อันชอบธรรม
ชี้นำ ความประสงค์.............เจาะจง ยามเจ็บหนัก
ผู้อื่นจัก รักษา...................ดูแลข้าฯ อย่างไร !
ใช่ปล่อย รอวันดับ..............หลับไร้ จิตวิญญาณ
พันธนาการ รุงรัง................ยังชีพ ด้วยเครื่องมือ
เพียงเพื่อยื้อ เวลา..............เช่นฆ่า ความเป็น"คน"
จึ่งเตรียมตน พรักพร้อม.......กายจิตสงบ นอบน้อม
ตระหนักแจ้ง "ธรรมดา"
อินทรลิลาตฉันท์ ๑๑
....เฝ้าไข้ ผละซึ่งสุข..............ระทมทุกข์ กระนั้นฤๅ
จริงแท้ กุศลคือ.....................ตระหนักซึ้ง สงบใจ
....เห็นธรรม ประจักษ์แจ้ง......อนิจแฝง แสดงไว้
ตัวตน สิของใคร.....................ฤ สั่งได้ สหายเมิล
เมิล ก. ดู. (ข.).
เมิน ก. เบือนหน้าหนี, ไม่ยอมดู, ไม่ยอมแล.