status แปลว่า สถิติ
คำว่า status แม้จะเป็นภาษาอังกฤษ แต่ก็เป็นคำที่พบได้บ่อย และคุ้นเคยกันดีอีกคำหนึ่ง คำนี้เป็นคำยืมภาษาละตินสู่ภาษาอังกฤษ เพิ่งจะใช้กันในภาษาอังกฤษตั้งแต่ทศวรรษ 1670 ในสมัยแรกนั้น
แปลว่า ความสูง ต่อมาแปลว่า สิทธิทางกฎหมายของบุคคล (ค.ศ. 1791) ส่วนความหมายที่ว่า สถานภาพทางสังคมนั้น เริ่มใช้ในราว ค.ศ. 1820
คำนี้มาจากภาษาละตินว่า สตาตุส (status) แปลว่า สภาพ ตำแหน่ง สถานะลักษณะ เจตคติ มาจากรากศัพท์ stare (ยืน) ตรงกับภาษาอังกฤษว่า stand ยืน
สืบรากศัพท์สันสกฤต
คำนี้ตรงกันพอดีกับรากศัพท์ในภาษาสันสกฤต ว่า
สฺถา स्था (√sthā) เช่น ผเล หสฺเต ติษฺฐนฺตะ. (ผลไม้ทั้งสองอยู่ในมือ) สฺถา นั้นอาจเปลี่ยนเป็น ติษฺฐ ได้ เมื่อมีสระข้างหน้า (ยกเว้น อะ อา) ในภาษาสันสกฤต (และภาษาไทย) จึงพบคำที่มีแกนเป็น สฺถา และ ติษฺฐ มากมาย ซึ่งล้วนมีความหมายหลักเหมือนกัน ว่า ยืน ตั้ง อยู่
สถา ยังได้แตกแขนงออกไปได้หลายคำ
เล่าเฉพาะที่พบในภาษาไทยก็แล้วกัน
- สถานะ สถาบัน สถาบก(คำเก่า) สถาปัตย์ สถานี สถานการณ์ สถาวร สถิต สถิติ เสถียร, ประดิษฐ์ ประดิษฐาน ฯลฯ (คงมีอีก นึกไม่ออก)
status นั้นตรงกับคำสันสกฤตว่า สฺถิติ स्थिति sthíti (*คนละความหมายกับ สถิติ ในภาษาไทย*) คือ ตำแหน่ง ที่ตั้ง สภาพ ฯลฯ นั่นเอง แต่ก็อาจจะแปลด้วยคำอื่นๆ ได้อีก เช่น สฺถาน स्थान sthā́na ก็มีความหมายคล้ายๆ กัน
แต่้ในภาษาไทยน่าจะตรงกับคำว่า สภาพ หรือ สถานะ
ความเห็น (6)
Status คำเดียว แต่คนละความหมาย นะคะ
ขอบคุณนะคะ ท่านอาจารย์
สวัสดีค่ะคุณครู
อ่านแล้วได้ความรู้เชื่อมโยงศัพท์ คำว่า
"สถาบก" นี่ไม่เคยได้ยิน ผ่านตามาก่อนเลยค่ะ คิดไปถึงคำว่า "บุษบก" ที่เคยสงสัยนะคะ จะมีรากมาจาก สถาบกด้วยหรือเปล่า?
แล้ว...สถานะ สถาบัน สถาบก(คำเก่า) สถาปัตย์ สถานี สถานการณ์ สถาวร สถิต สถิติ เสถียร.... กลายมาเป็น ประดิษฐ์ ประดิษฐาน ได้อย่างไร แปลกจริงๆ
ขอบคุณค่ะ บันทึกนี้ดีจังที่อ่านรู้เรื่องและมีเรื่องที่จะถามได้ค่ะ :)
สวัสดีครับดอกเตอร์พี่เปิ้ล คำสั้นๆ แต่ความหมายยาวครับ คำยาวๆ ความหมายสั้น อิๆๆ
สวัสดีครับ คุณ หยั่งรากฯ ช่วงนี้ไม่ค่อยได้แวะไปเขียนความเห็นเท่าไหร่...
สถาบก เป็นคำเก่าในจารึก ความหมายคล้ายๆ สถาปนิกเลยครับ คือ ผู้สร้าง หรือควบคุมการสร้างอาคาร รูปปั้น
สถา เป็นคำที่ใช้บ่อย อะไรที่ใช้บ่อยก็ย่อมสึกกร่อนเปลี่ยนแปลงเป็นธรรมดาครับ อิๆๆ
บุษบก นั้น ให้นึกถึงคำว่า บุษบา แปลว่า ดอกไม้
ศัพท์เ้ดิมคือ บุษป แล้วก็เติม ก เข้าไป บุษบก ท่านว่าเหมือนวิมาน คือลอยไปในสวรรค์ชั้นฟ้า (ดอกไม้ลอยฟ้า?)
สองคำนี้มีวิธีการสร้างต่างกันครับ แต่ออกมาหน้าตาคล้ายกัน ;)
ขอบคุณความรู้ที่ให้ค่ะ
รู้สึกเลยว่า ความรู้เรื่อง ภาษา นี่ ตัวเองยังมีน้อยจริงๆ
งานเยอะ อย่าลืมดูแลสุึขภาพค่ะ :)
- ชอบ...ขอบคุณมากๆ ครับ
- ได้เรียนรู้อะไรๆ ใหม่ๆ ที่นี่เยอะเลย
- ปณิธิ ภูศรีเทศ