2.ความรู้พื้นฐานที่จำเป็นต้องรู้

ความรู้พื้นฐานที่จำเป็นต้องรู้

1) คุณสมบัติของสีน้ำ

    ลักษณะเฉพาะที่เด่นของสีน้ำ คือ “ ความโปร่งใส ” (TRANSPARENT)  เวลาที่ระบายใช้พู่กันแตะสีละลายกับน้ำ พยายามระบายครั้งเดียว ไม่ควรระบายสีต่างๆ ซ้ำหรือทับกันหลายๆ หน เพราะจะทำให้สีหม่นขาดคุณสมบัติที่โปร่งใส - สะอาด สีน้ำมีส่วนประกอบที่สำคัญ คือ เนื้อสีที่บดแล้วอย่างละเอียด(Pigment) ผสมกับกาวอาระบิค ซึ่งสกัดมาจากต้นอะคาเซีย(ACACIA TREE)กาวชนิดนี้มีคุณสมบัติพิเศษคือละลายน้ำง่ายและเกาะติดกระดาษ แน่น อีกทั้งยังมีลักษณะที่โปร่งใส ( ในกรณีที่ต้องการใช้กาวชนิดอื่นแทนก็ใช้น้ำผึ้ง หรือ กลีเซอรีน ซึ่ง ละลายน้ำได้ดี )

 

ลักษณะโปร่งใส ( TRANSPARENT QUALITY )

   เนื่องจากสีน้ำมีส่วนผสมของกาว และเนื้อสีที่บดละเอียดเพราะฉะนั้นเมื่อระบายบนกระดาษขาว(หรือสีอ่อนๆ) จึงมีเนื้อสีไม่หนาทึบจนเกินไป ทำให้เกิดลักษณะโปร่งใส การระบายสีน้ำควรระบายไปทีเดียว ไม่ควรที่จะระบายซ้ำกัน หรือซ้อนทับไปมาเหมือนสีน้ำมัน เพราะจะทำให้สีขุ่น บางทีอาจทำให้สีหลุด ออกมา ทำให้ด่างหรือช้ำๆ ภาษาง่ายๆ ก็คือเน่า

ลักษณะเปียกชุ่ม ( SOFT QUALITY )

   ในการระบายสีน้ำ ตัวทำละลายก็คือน้ำ ซึ่งการควบคุมน้ำเพื่อนำมาผสมสี และระบายให้ซึมเข้าหากัน ระหว่างสีก็ใช้น้ำ ดังนั้นเมื่อระบายไปแล้วลักษณะของสีที่แห้งบนกระดาษ จะคงความเปียกชุ่มของสน้ำี ปรากฏให้เห็นอยู่เสมอ ในบางกรณีถ้าใช้สีที่มีน้ำระบายชุ่มบ้างเปียกบ้างแห้งบ้าง แล้วปล่อยให้แห้งก็จะ เกิดคราบของสี ( SFUMATO ) ปรากฏให้เห็น ซึ่งเป็นคุณสมบัติพิเศษของสีน้ำ

2) เทคนิคการระบายสีน้ำ

 

1. การระบายแบบเปียกบนเปียก (Wet ON Wet) 
   คือสีเปียก (สีผสมน้ำแล้ว) ระบายบนกระดาษเปียก (กระดาษที่ระบายน้ำหรือน้ำสีไว้แล้ว) วิธีการคือ ใช้พู่กันจุ่มสี (ค่อนข้างข้น) แตะแต้มบนกระดาษที่เปียกอยู่แล้วตามด้วยสีอื่น สีจะไหลซึม รุกรานเข้าหากันอย่างกลมกลืนและมีส่วนที่เกิดเป็นสีใหม่เพิ่มขึ้นมา  
   ถ้าทำบนกระดาษเปียกชุ่ม สีจะรุกรานกันรวดเร็วและนุ่มนวล เทคนิคนี้นำไปใช้ระบายท้องฟ้า หรือน้ำทะเล ได้
   ถ้าทำบนกระดาษเปียก สีจะรุกรานไม่มากแต่ยังคงผสมผสานกลมกลืนกันดี เทคนิคนี้นำไปใช้ระบายเป็นพวกวัตถุรูปทรงทั่วไปได้
   ถ้าทำบนกระดาษหมาด สีจะผสมผสานกลมกลืนกันน้อย เห็นการแยกสัดส่วนชัดเจนกว่า เทคนิคนี้นำไปใช้ สร้างพื้นผิวแสดงความแตกต่าง ไม่เรียบ
2. การระบายแบบเปียกบนแห้ง (Wet ON Dry)
   เป็นลักษณะการระบายเรียบโดยใช้สี (ผสมน้ำแล้ว) ระบายบนกระดาษแห้งมี 3 รูปแบบดังนี้
   • ระบายเรียบสีเดียว (Flat wash) โดยใช้พู่กันจุ่มสีระบายไปตามแนวนอนบนกระดาษที่เอียงเล็กน้อยให้น้ำสีไหลลงไปกองข้างล่างแล้วระบายต่อเนื่องกันลงไปจนจบ การระบายครั้งต่อไปให้ต่อที่ใต้คราบน้ำที่ยังเปียกอยู่ ผลที่ได้คือสีจะใส เรียบสม่ำเสมอ ระวัง อย่านำพู่กันไปจุ่มน้ำ หรือเติมน้ำลงในสี ระหว่างทำงานเพราะจะทำให้สีที่ได้ไม่เรียบเกิดเป็นขั้นได้
   • ระบายเรียบหลายสี (Colour wash) ทำเหมือนกับระบายเรียบสีเดียวแต่เมื่อจบสีที่ 1 แล้วให้ระบายสีที่ 2 ต่อที่ใต้คราบน้ำขณะที่เปียกอยู่ ผลที่ได้คือ สีต่างๆ จะมีการผสมผสานกลมกลืนกันอย่างต่อเนื่อง หมายเหตุ ทั้งการระบายเรียบสีเดียว และ หลายสี เป็นพื้นฐานของงานสีน้ำที่นำไปใช้ระบาย ให้เกิดภาพแล้วแต่ว่าจะให้เป็นสีเดียว หรือหลายสี เช่น ภาพคนใส่เสื้อผ้า ก็ต้องเป็นระบายเรียบหลายสี
   • ระบายเรียบอ่อนแก่ (Grade wash) เป็นการระบายให้เกิดค่าน้ำหนักของสี จะเริ่มจากอ่อนไปหาแก่ หรือ จากแก่ไปหาอ่อนก็ได้ ถ้าเริ่มจาก แก่ไปหาอ่อน ก็ผสมสีให้ข้นกว่าปกติ แล้วระบายเรียบได้ช่วงหนึ่งให้ล้างพู่กันจนสะอาดแล้วจุ่มน้ำมาระบายใต้คราบน้ำเป็นระยะๆให้สีจางลงไปเรื่อยๆ ถ้าเริ่มจาก อ่อนไปหาแก่ ให้ผสมสีเจือจางแล้วระบายเรียบไปช่วงหนึ่ง ก็เพิ่มสีให้มีความเข้มข้นขึ้น แล้วระบายต่อใต้คราบน้ำลงมา เป็นระยะๆ ให้สีเข้มขึ้นการระบายเรียบอ่อนแก่ เป็นเทคนิคที่นำไปใช้ระบายให้เกิด มิติ แสง-เงา
3. การระบายแบบแห้งบนแห้ง (DRY ON DRY) เป็นการระบายสีข้นๆบนกระดาษแห้งในลักษณะต่างๆเช่น แตะ แต้ม ขีด เขียน ลากเส้นอย่างรวดเร็ว ประกอบกับการใช้ส่วนต่างๆของพู่กันคือปลายบ้าง โคนบ้างเพื่อให้เกิดเป็นลักษณะต่างๆ เทคนิคนี้นำไปใช้เน้นเพื่อเพิ่มรายละเอียดของภาพ เช่น เมื่อเราทำภาพตัวบ้านเสร็จแล้วเราก็มาใส่ประตู หน้าต่าง ด้วยการใช้สีข้นๆ แตะ แต้ม ลงไปเราก็จะได้รายละเอียดของภาพแบบ DRY ON DRY
4. การระบายเคลือบ (Glazing) 
   เป็นการระบายทับซ้ำสีที่แห้งสนิทแล้วด้วยสีเดิมที่เข้มกว่า โดยสีที่ระบายเคลือบนี้ควรต้องเป็นสีโปร่งแสง ผลที่ได้คือ ส่วนที่ระบายเคลือบจะเป็นพื้นและส่วนที่เว้นไว้จะเป็นรูป ซึ่งรูปกับพื้นนี้จะมีความขัดแย้งหรือตัดกันเสมอ คือถ้าพื้นเข้มรูปต้องอ่อน ถ้าพื้นอ่อนรูปต้องเข้ม เทคนิคการระบายเคลือบนี้นำไปใช้ สร้างรูปทรง ผลักระยะให้ลึกตื้น  สร้างเงา ลดความจัดจ้านของสีบรรยากาศ  
5. การระบายขอบคมชัดและเรือนราง (Hard edge/Soft edge) 
   Hard edge เป็นการระบายให้เกิดการตัดกัน แบ่งขอบเขตระหว่างรูปกับพื้นหรือพื้นกับรูปอย่างชัดเจน หรือให้เกิดเป็นเหลี่ยมเป็นสัน วิธีการ คือระบายเป็นขอบตามที่ต้องการแล้วปล่อยทิ้งไว้ ไม่ทำให้เกิดการกลมกลืน เช่นกรณีเขียนภาพทิวทัศน์ที่มีบ้านในสวน เราให้ส่วนที่เป็นหลังคาเว้นขาวไว้เพราะเป็นส่วนที่รับแสง ถัดจากหลังคาไปเป็นบรรยากาศก็ให้ใช้สีของบรรยากาศเพิ่มความเข้มระบายกดระยะลงไปเป็น Hard edgeเพื่อให้ตัวบ้านและบรรยากาศโดยรอบตัดกันเป็นขอบคมชัด แยกสัดส่วนกันเพื่อให้บ้านดูลอยเด่นขึ้นมา 
   Soft edge คือการเจือจางขอบเขตระหว่างพื้นกับรูปบางส่วนให้ดูกลมกลืนกัน วิธีการคือใช้น้ำมา soft ตรงเส้นขอบให้เกิดการเจือจาง เทคนิคนี้ใช้ในกรณีที่ต้องการลดความขัดแย้งให้เกิดการกลมกลืน เช่นกรณีระบายภาพคลื่นในทะเล บางจุดของคลื่นจะมีน้ำทะเลตัดกับฟองอย่างชัดเจน และบางจุดที่ต่อเนื่องจะมีความกลมกลืนกัน เพราะฟองคลายตัวลงหรืออาจเป็นส่วนที่รับแสง ตรงส่วนนี้ให้เราSoft edge โดยใช้น้ำมาSoft เพื่อละลายเส้นขอบแสดงความกลมกลืนได้

เทคนิคทั้ง 5 นี้มีความสำคัญที่คนสีน้ำต้องมี เมื่อเข้าใจถึงวิธีการ และประโยชน์การนำไปใช้แล้วจง หมั่นฝึกฝนให้เกิดความชำนาญ เพราะไม่เพียงสำคัญกับผู้เริ่มต้นเท่านั้น ถึงวันที่เป็นศิลปินระดับโลกแล้วก็ยังคงต้องใช้เทคนิคทั้ง 5 นี้

การระบายสีแบบเปียกบนเปียก ( wet on wet ) ใช้มากในการระบายสีท้องฟ้าหรือน้ำ

 

 

การระบายสีแบบเปียกบนแห้ง ( wet on dry ) เช่นการระบายเรียบทีเดียวหรือหลายสี

 

 

การระบายสีแบบแห้งบนแห้ง ( dry on dry) หมายถึงพื้นที่ระบายไว้แห้งแล้วจึงนำสีมาระบายทับลงไปเกิดเป็นร่องรอยพู่กันแห้งๆ

การระบายเคลือบ (Glazing) 

       

การระบายขอบคมชัดและเรือนราง (Hard edge/Soft edge)