วิถีที่เม็ดทรายเล็กๆสร้างหาดทรายและเขาพระสุเมรุในจักรวาล

ผมต้องขอขอบพระคุณอาจารย์ดร.จันทวรรณ ปิยะวัฒน์ ของ GotoKnow มอ. และคุณเด่น คุณพัฒนพงศ์ ของ สสค. ที่กรุณาออกปากชักชวนให้ผมเป็นคนหนึ่งที่ได้ไปร่วมประชุมระดมความคิดและปรึกษาหารือเรื่อง Open Education ที่สำนักงาน สสค.(สำนักงานสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้และพัฒนาเครือข่ายเยาวชน) ของ สสส. เมื่อเย็นวาน ๘ มิถุนายน ๒๕๕๕ ที่ผานมา

ผมต้องยอมรับว่าช่วยได้น้อยมาก เพราะเครือข่ายและทีมส่วนใหญ่นั้นมีประสบการณ์ร่วมกันในการทำงานพัฒนาเครือข่ายครูเพื่อศิษย์กับครูสอนดี ฐานคิดและฐานประสบการณ์หลายอย่างจึงมีความร่วมกันอยู่ก่อนแล้วระดับหนึ่ง ในขณะที่ผมเองนั้นไม่ได้มีโดยตรงเลย ได้แต่ติดตามอ่านทาง GotoKnow นี้เท่านั้น แต่ก็ไม่เป็นข้อจำกัดที่เราจะคิดทำงานและนำเอาสิ่งที่กำลังทำกันจริงๆมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ให้เห็นความเชื่อมโยงและสนับสนุนส่งเสริมกัน รวมไปจนถึงอาจจะไม่เกี่ยวกันโดยตรงแต่สามารถเห็นแง่มุมที่จะสามารถเรียนรู้ พร้อมกับมุ่งทำในบริบทที่แตกต่างหลากหลายให้เกิดความสะท้อนและต่างส่งเสริมเกื้อหนุนกันได้

ดังนั้น ผมจึงต้องมุ่งมองไปยังประเด็นร่วมในภาพรวมกว้างๆ เพื่อข้ามข้อแตกต่างในระดับของงานที่แต่ละคนทำ ไปกล่าวถึงสิ่งที่เป็นความสนใจและมีความเป็นประเด็นร่วมของสังคมกันก่อน แล้วจึงแบ่งปันสิ่งที่จะสามารถเชื่อมโยงตนเองในทุกอย่างที่ทำอยู่และที่ยังคงทำต่อไปเรื่อยๆ ให้สามารถเห็นแนวทางเชื่อมโยงและทำให้สนับสนุนกันได้ แม้ไม่ได้ทำกิจกรรมภายใต้โครงการเดียวกันหรือมีกลุ่มเป้าหมายจะเพาะร่วมกันโดยตรง กลุ่มที่คุยกันในเวทีนี้เป็นกลุ่มคนกลุ่มเล็กๆ ไม่ถึง ๑๐ คน

แต่ผมก็เห็นถึงความเป็นกลุ่มที่จะมีความหมายมากต่อสังคมไทยผ่านสิ่งที่ทุกท่านต่างทำกันอยู่ ที่มาจากหลายแห่งของประเทศ อาจารย์ ดร.จันทวรรณใช้เป็นเวทีสำรวจประเมินสภาวการณ์และวิเคราะห์ความจำเป็นเพื่อพัฒนาระบบ GotoKnow ทาง สสค.และมูลนิธิสดศรี-สฤษดิ์วงษ์ ผุดประเด็นที่สำคัญหลายอย่างที่อาจจะคิดทำเป็นภารกิจร่วมกันได้ เช่น การถอดบทเรียนหรือประเมินผลที่เกิดขึ้น เพื่อให้การสนับสนุนเครือข่ายครูเพื่อศิษย์กับอีกจำนวนหนึ่งที่ได้เริ่มยกระดับเป็นพื้นที่นำร่อง ๑๕ จังหวัดเป็นเครือข่ายครูสอนดีและพัฒนาเครือข่ายบนระบบออนไลน์ของ Class Start ซึ่งได้ผ่านการอบรมที่ทางดร.จันทวรรณเป็นวิทยากรให้ ๒ รุ่น ๒ ครั้งไปแล้ว

ผมเองนั้น ยังไม่รู้ว่าจะเชื่อมโยงตนเองเข้ากับตรงไหน แต่ก็เห็นประเด็นความสำคัญมาก เลยร่วมระดมความคิดไปด้วยกว้างๆว่าอาจจะใช้ระบบของ Class Start กับ GotoKnow ช่วยทำงานเสริมเข้าไปให้มีบทบาทหลายมิติ ครอบคลุมประเด็นที่ สสค.และเวทีประชุมหยิบยกมาพิจารณาด้วย โดยอาจจะช่วยรีวิว วิเคราะห์ สังเคราะห์ และถอดบทเรียน แล้วก็พัฒนาห้องเรียนเสริมศักยภาพป้อนกลับไปมาผ่านบันทึกออนไลน์ เชื่อมโยงออกไปให้ถึงพื้นที่การทำงานต่างๆที่มีอยู่แล้วในระดับชุมชน โรงเรียน และเครือข่ายพื้นจังหวัด เช่น เวทีคหนองบัว และเครือข่ายพื้นที่การทำงานต่างๆ ที่ทำกันอยู่ เพื่อให้เกิดผลดีต่อการพัฒนาในเรื่องสำคัญต่างๆของประเทศด้วย

อีกส่วนหนึ่ง ก็เชื่อมโยงเข้ากับห้องเรียนของผมที่อาจจะสามารถทำขึ้นมา เพื่อพัฒนาความเป็นเคือข่ายวิจัยแบบ PAR ซ้อนลงไป โดยทำเป็น Open Education พัฒนาเครือข่ายความเป็นนักวิจัยในชั้นเรียนด้วยการวิจัยแบบ PAR หรืออื่นๆที่ปรับปรุงระเบียบวิธีพัฒนาเป็นโมเดลขึ้นใหม่ให้จำเพาะที่จะทำให้ เครือข่ายของคุณครู รวมไปจนถึงวิธีเก็บข้อมูล การบันทึก ซึ่งก็จะสามารถทำการสังเคราะห์ ประเมิน ถอดบทเรียน และแสดงความก้าวหน้า พร้อมกับยกระดับประสบการณ์ ให้สามารถจัดระบบปฏิบัติการร่วมกันได้ดียิ่งๆขึ้น

ผมเห็นภาพของกระบวนการ ที่จะค่อยๆทำบทเรียนเล็กๆของคนจำนวนไม่มาก ให้มีกระบวนการเรียนรู้ไปบนการปฏิบัติ เพื่อเป็นตัวคูณและยกระดับสู่การสร้างบทเรียน สังเคราะห์เป็นพลังปัญญาจากการปฏิบัติ ส่งแรงกระเพื่อมเป็นคลื่นชี้นำการเปลี่ยนแปลงให้เกิดสิ่งดีๆขึ้นแก่สังคมขยายออกไปจากเครือข่ายต่างๆดังที่ได้หยิบยกและกล่าวถึงในที่ประชุม

อาจารย์ ดร.จันทวรรณก็ได้สรุปประเด็นการพูดคุย และลองนำเสนอกรอบกว้างๆ ที่จะปรับปรุงระบบ GotoKnow และ Class Start ให้ยืดหยุ่นและเชื่อมโยงประเด็นการพูดคุยต่างๆ ไปสู่การริเริ่มและทำสิ่งต่างๆด้วยตนเองไปก่อนได้ ผมเป็นผู้เฒ่าที่สุดของที่ประชุม เลยชื่นชมพลังของคนหนุ่มคนสาวรุ่นใหม่จากหลายสถาบันและหลายองค์กรในเวทีนี้ มากจริงๆ

[วิรัตน์ คำศรีจันทร์]

ขอกราบนมัสการขอบพระคุณ
ท่านพระอาจารย์มหาแลอย่างยิ่งครับ