"กรูด" เครื่องมือเกี่ยวข้าวของชาวปักษ์ใต้
"กรูด" เครื่องมือเกี่ยวข้าวของชาวปักษ์ใต้
กรูด หรือ ตรูด หรือ เคียวหางหญ้า เป็นเครื่องมือเกี่ยวข้าวที่นิยมใช้กันในแถบภาคใต้ในสมัยก่อน กรูดประกอบด้วยตัวมีดและด้ามทำจากไม้ ตัวมีดทำจากเหล็กซึ่งมีคุณภาพดี หรือ “เหล็กกล้า” มีลักษณะโค้งเล็กน้อย ยาวประมาณ ๕ นิ้ว ปลายทั้งสองข้างของใบมีดทำเป็นเดือยแหลมสำหรับฝังติดกับด้ามไม้ (ตัวมีดหากใช้จนหมดคมหรือใบมีดหักก็สามารถเปลี่ยนใบมีดใหม่ได้ โดยที่ยังใช้ด้ามไม้อันเดิมอยู่) ส่วนด้ามทำจากไม้ลักษณะคล้ายมุมป้าน ส่วนหางมีขนาดเล็กเรียวยาว ส่วนกลางหรือคอมีลักษณะกลมและโค้งเป็นมุมใช้เป็นที่จับ และส่วนปลายมีลักษณะแบนใช้สำหรับติดตัวมีด
วิธีการใช้กรูด ผู้ใช้จะต้องจับส่วนคอของกรูด คว่ำฝ่ามือลงจับกรูดโดยหันส่วนคมเข้าหาตัวเอง ช้อนรวบคอข้าวขึ้นมาและใช้มืออีกข้างจับคอข้าว ส่วนมือที่ถือกรูดก็พลิกกลับหรือหงายมือขึ้นมาเพื่อให้ตัวมีดเกี่ยวคอข้าวที่ใช้มืออีกข้างจับไว้ ซึ่งจะได้ข้าวเป็นฟ้อนๆ
เครื่องมือเก็บข้าวอีกอย่างที่นิยมใช้กันในภาคใต้ คือ “แกระ แกะ หรือ มัน” ซึ่งจะใช้เก็บรวงข้าวที่สุกแล้วหรือต้นข้าวที่ล้มลง ต่างจากกรูดซึ่งจะใช้เกี่ยวคอข้าวและการใช้กรูดจะทำได้เร็วกว่าการใช้แกระ ทั้งนี้ชาวนาจะเลือกใช้แกระหรือกรูดขึ้นอยู่กับลักษณะข้าวที่ต้องการเก็บ อย่างเช่น นาข้าวบางแปลงถูกหนูกัดกินข้าวทำให้ข้าวสุกไม่พร้อมกัน ข้าวบางรวงสุกแล้วแต่บางรวงยังไม่สุก ชาวนาก็จะเลือกใช้แกระในการเก็บข้าว เพราะถ้าใช้กรูดเกี่ยวข้าวก็จะได้ทั้งข้าวที่สุกแล้วและไม่สุขผสมกันไป
คนในสมัยก่อนนั้นยังไม่มีเครื่องจักรจึงต้องใช้แรงงานคนในการเก็บเกี่ยวข้าว ทำให้เกิดเครื่องมือเก็บเกี่ยวข้าวอย่างแกระและกรูด ต่อมาเมื่อมีการผลิตเคียวเกี่ยวข้าวชาวนาส่วนใหญ่ก็เปลี่ยนมาใช้เคียวแทน แต่เมื่อมีเครื่องจักรอย่างรถเกี่ยวข้าวเข้ามาแทนที่แรงงานคน การใช้ กรูด แกระ และเคียว เก็บเกี่ยวข้าวก็ค่อยๆหายไปด้วย กรูดและแกระจึงเป็นเครื่องมือที่แสดงให้เห็นถึงเอกลักษณ์การทำนาของชาวปักษ์ใต้ซึ่งแตกต่างจากภาคอื่นๆ เครื่องมือเหล่านี้เกิดจากการคิดค้นและพัฒนาของคนในอดีต ทำให้คนในปัจจุบันรู้จักการทำนาและมีข้าวกิน เราจึงควรที่จะภูมิใจและร่วมกันอนุรักษ์มรดกเหล่านี้ให้ยังคงอยู่
ใน Chumphon-Nation-Museum
ความเห็น (4)
เพิ่งกลับจากชุมพรค่ะ แหมหากได้เห็นบันทึกก่อนจะได้แวะไปหานะคะ เพราะที่พักอยู่ใกล้พิพิธภัณฑ์ค่ะ
ที่สงขลาเรียก "แกะ" ค่ะ
หมายถึงตัวนี้หน่ะค่ะ
"กรูด" เครื่องมือเกี่ยวข้าวของชาวปักษ์ใต้.....ทำให้ได้รับความรู้ใหม่ๆๆ...ดีมากค่ะ...ขอบคุณมากค่ะ
ขอบคุณทุกท่านที่ติดตามนะค่ะ ถ้าอย่างไรก็เชิญมาเยี่ยมชมที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ชุมพรได้ และยินดีต้อนรับทุกความคิดเห็นค่ะ