มาทำความรู้จักกับหนังตะลุงกันเถอะ

หนังใหญ่ และ หนังตะลุง สันนิษฐานว่ามีกำเนิดจากศิลปะการแสดงของอินโดนีเซียที่เรียกว่า "วายังกุลิต" (ได้รับอิทธิพลมาจากการแสดงหุ่นเงาที่เรียกว่า"ฉายานาฏกะ" ของอินเดีย)

เพื่อนๆ ส่วนใหญ่คงรู้จักและคุ้นเคยกับหนังตะลุงกันดีนะคะ  โดยเฉพาะเพื่อนๆ ที่อยู่ในภาคใต้  ทราบไหมค่ะว่าหนังตะลุงที่เราเห็นในปัจุบันมีความเป็นมาอย่างไร  และหนังตะลุงของจังหวัดชุมพรแตกต่างจากที่อื่นตรงไหน   มาหาคำตอบกับเราซิค่ะ

หนังตะลุง

 

 

 

 

             หนัง หรือ ละครเงา (Shadow Play) พบแพร่หลายในเอเชียอาคเนย์ แบ่งเป็นได้ ๒ แบบ คือ 
          แบบที่ ๑ รูปหนังขนาดใหญ่ คือ หนังที่มีส่วนแขนติดกับลำตัวเคลื่อนไหวไม่ได้ เช่น หนังสเบก (Sbek) ของเขมร และหนังใหญ่ของไทย 
          แบบที่ ๒ รูปหนังขนาดเล็ก คือ หนังที่มีแขนมีรอยต่อกับลำตัวเคลื่อนไหวได้ เช่น หนังอยอง (Ayong) ของเขมร และหนังที่เล่นในชวา บาหลี มาเลเชีย ลาว รวมทั้งหนังตะลุงที่เล่นในภาคใต้ของประเทศไทย
          หนังตะลุงของจังหวัดชุมพร มีการเล่นกันอย่างแพร่หลาย และมีลักษณะแตกต่างจากหนังตะลุงในภาคใต้อื่นๆ ในด้านท่วงทำนอง ลีลาการขับร้อง ตัวตลกและขั้นตอนการเชิด โดยนายหนังตะลุงคณะหนึ่ง จะมี ๑ คน (ในสมัยก่อนอาจมีมากกว่า ๑ คน) ผู้เล่นดนตรีมีจำนวน ๕ - ๙ คน เครื่องดนตรีประกอบด้วย โหม่ง  ๑  คู่  ฉิ่ง ทับ ๑ คู่ กลอง ๑ ลูก (เดิมหนังตะลุงใช้กลองชนิดเดียวกับกลองโนรา ต่อมานิยมใช้กลองแขก ปัจจุบันใช้กลองชุดของดนตรีสากล) ปี่ ๑ เลา และเครื่องดนตรีสากล เช่น ไวโอลิน และกีตาร์ เป็นต้น หนังตะลุงคณะหนึ่งๆ มีตัวหนังประมาณ  ๕๐ - ๒๐๐  ตัว มีตัวตลกแตกต่างจากหนังตะลุงภาคใต้จังหวัดอื่นๆ  เช่น  ไอ้ช้อย,   ไอ้เคน, ไอ้ดี,  น้ำอ้อย,  ไอ้แผล้น,  ไอ้แก้ว, ไอ้เหว่า  และไอ้คุณ  เป็นต้น
          ขั้นตอนในการแสดง  เริ่มจากการลงโรง (โหมโรง) ออกรูปพระอิศวร ซึ่งถือเป็นเอกลักษณ์ของหนังตะลุงจังหวัดชุมพรที่แตกต่างจากหนังตะลุงจังหวัดอื่น (โดยทั่วไป นิยมออกรูปพระฤาษีเป็นรูปแรก) ตามมาด้วยรูปพระฤาษี ปรายหน้าบท รูปบอกเรื่อง และเล่นเรื่องตามลำดับ หนังตะลุงนิยมเล่นในงานพิธีต่างๆ เช่น งานแก้บน งานรื่นเริง หรืองานเทศกาลต่างๆ เป็นต้น 

          เอกสารอ้างอิง
- วัฒนธรรม พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ เอกลักษณ์และภูมิปัญญาจังหวัดชุมพร. จัดพิมพ์เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๖ รอบของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ๕ ธันวาคม ๒๕๔๒.

 

[พี่ชาย]

เดี๋ยวนี้ หาดูได้ยาก  ผิดกับแต่ก่อน ไม่ว่าจะมีงานบุญ งานบวช หรืองานศพ เขาจะว่าหนังมาเล่น ให้คนดู  เริ่มราวสามสี่ทุ่มไปจนแจ้ง  สนุกกว่าดูหนังในวิกเสียอีก นายหนังที่ขึ้นชื่อของชุมพร คือหนังจูเลี่ยม กิ่งทอง อีกคนก็หนังสุชาติ ทรัพย์สิน

พช.ชุมพร น่าจะฟื้นฟูมาจัดอีกนะ เหมือนกับที่เคยจัดในปี 2542

[กล้วยไข่]

หนังตะลุงน่าจะเริ่มทำการแสดงในช่วงเวลาตอนค่ำๆ  เพื่อเด็กๆจะได้ชมและเรียนรู้บ้าง

[ธนพรรณ เฮสเซ่]

มีนายหนังที่มีชื่อสุรเชษฐ์ โภคากร หรือที่เรียกกันว่าหนังเชษฐ์ทหาร ที่มีชื่อเสียงในชุมพร

[ครีม]

นายสุรเชษฐ์ โภคากรเป็นนายหนังตะลุงชื่อดังของจังหวัดชุมพรซึ่งเป็นปู่ของหนูเองคะ ท่านเป็นบุคคลที่น่ายกย่อง ขยันรำหนังตะลุงทุกคืนมีความรักใคร่ลูกหลานทุกคนแต่น่าเสียดายที่ท่านสิ้นลมเสียก่อนตอนที่หนู่อยู่ในท้องแม่ หนูจึงไม่มีโอกาสได้เห็นหน้าท่าน

[สมเกียรติ ขาวสมบูรณ์]

ไม่ทราบว่าท่านใดได้บันทึกเทปการแสดงหนังตะลุงของหนังเชษฐ์ทหารไว้บ้างหรือไม่ครับ ผมจากบ้านมา 20 ปี มีความคิดถึงบรรยากาศหนังตะลุงเก่าๆ แต่หายากมากเพราะที่มีในท้องตลาดจะเป็นการแสดงแบบสมัยใหม่ ดนตรีก็เป็นสากลไปหมด ตอนนี้พยายามตามหารูปแบบการแสดงแบบเก่าๆอยู่ครับ

[ฝน]

พ่อเชษฐ์ถึงจะไม่ได้เป็นอะไรกับฝนแต่ฝนก็รักและเคารพท่านเหมือนพ่อและระลึกถึงท่านตลอดเวลาท่านเป็นคนที่จิตใจดีมากคอยเป็นห่วงเป็นใยลูกหลานและทุกคนตลอดมาถึงแม้ท่านจะเสียชีวิตไปแล้วแต่ฝนก็ยังระลึกถึงและเข้าไปกราบไหว้ที่เก็บกระดูกที่วัดเขาดินทุกครั้งเวลาเดินทางผ่าน ระลึกถึงพ่อตลอดเวลา

[อ๊อด]

ผมชอบดูหนังตะลุงมากครับ หนังจูเลี่ยม กิ่งทอง หนังเชษฐทหาร หนังประเสริฐ ประดิษฐ์ศิลป์ นี่คือ หนังที๋มีชื่อเสียงของจ.ชุมพร ผมดูตั้งแต่เด็กตอนนี้ผมอายุ54แล้วครับ หนังจูเลี่ยม,หนังประเสริฐเล่นลีลาคล้ายกัน แต่หนังเชษฐทหารเล่นเป็นเอกลักษณ์ของนายหนังเองคิดว่าเป็นหนังของจ.ชุมพรก็ไม่น่าจะผิดเพราะลูกศิษย์หนังเชษฐทหารเล่นลีลาน้ำเสียงเหมือนอาจารย์ทั้งหมดแต่ปัจจุบันคงหาดูยากมากครับส่วนตัวผมแล้วชอบดูทุกคณะครับ(ปัจจุบันน่าจะมีลูกศิษย์หนังเชษฐทหารยังเล่น(แสดง)อยู่บ้างผมไม่แน่ใจ)ผมไม่ได้กลับชุมพรหลายสิบปีแล้วครับ

[สาธร พุ่มภักดี]

ผ มเป็นแฟนพันแท้หนังเชษฐทหาร แลได้ทุกหนังถ้าเป็นลูกศิษย์หนังเชษฐ เสียดายหนังเริ่ม ตอนนี้ที่กำลังดังก็เป็นหนังหม่ง กำลังให้เพื่อนแถวๆดอนรักษ์หาเทปให้ดู ไม่รู้จะได้หรีอเปล่า เพราะผมจากชุมพรมาเกือบ20ปีแล้ว คิดว่าถ้ามีงานจะรับมาดูสักที ชอบสตายด์หนังเชษฐ หลกไม่หยาบ ไม่ซ้ำ มุตโตดี

[อ๊อด]

ชาวชุมพรถ้าอยากได้ดูหรือฟังหนังตะลุงน่าติดต่อไปทางสถานีวิทยุวปถ.15เพราะที่นี่เคยจัดการแข่งขันหนังตะลุงมีหนังตะลุงเก่าๆอยู่มากแม้แต่หนังเก่าแก่เช่นหนังหยีตน้อยทุ่งคายังเคยนำมาออกอากาศลองติดต่อดูนะครับ

[สาธร]

หนังหญีตน้อย ดอนทราย ทุ่งคา เป็นเกลอกับลุงเขย เวลาแก้บน มีงาน ต้องพ่อหญีตน้อย(ไม่แพง)555 มีไอ้เผล็น ผู้ใหญ่พูน แต่ตอนนี้แถวบ้านผมเขาว่ามีหนัง+โนราครูนิยม ศรียาภัย ลีลาออกทางพัทลุง หนังเทปก็ต้องครูวิสูตร คลี่แก้ว ไม่รู้ยังรำอยู่หรือเปล่า

[อ๊อด]

หนังหญีตน้อย ดอนทราย ทุ่งคา เล่นหนังตะลุงได้ดี ชาวชุมพรรู้จักดีเมื่อตอนที่ท่านยังเล่นหนังอยู่ไม่ใช่เล่นแก้บนอย่างเดียว มีอ้ายนุ้ย อ้ายเผล็นเป็นตัวชูโรง

[อ๊อด]

หนังหญีตน้อย ดอนทราย ทุ่งคา เล่นหนังตะลุงได้ดี ชาวชุมพรรู้จักดีเมื่อตอนที่ท่านยังเล่นหนังอยู่ไม่ใช่เล่นแก้บนอย่างเดียว มีอ้ายนุ้ย อ้ายเผล็นเป็นตัวชูโรง

[อ๊อด]

ใครมีเทปหรือวีดีโอของหนังประเสริฐ ประดิษฐ์ศิลป์ บ้างครับ