ปลูกมันสำปะหลังในนา ทางรอดของเกษตรกร
จากสถานการณ์การระบาดของเพลี้ยแป้งสีชมพู ที่ทำลายมันสำปะหลังอย่างรุนแรงในรอบ2-3 ปี ที่ผ่านมา ทำให้เกษตรกรที่ปลูกมันสำปะหลังต้องสูญเสียรายได้อันมีอยู่น้อยนิดไป..โดยเฉพาะที่ตำบลบ้านลาน อำเภอบ้านไผ่ ซึ่งเป็นแหล่งปลูกมันสำปะหลังแหล่งใหญ่ของเราแหล่งหนึ่ง..
เราพบกับคุณดวงดาว วงศ์ชารี ซึ่งเป็นนักวิชาการส่งเสริมการเกษตร รับผิดชอบตำบลบ้านลาน เล่าให้ฟังว่าเดี๋ยวนี้เกษตรกรหันมาปลูกมันสำปะหลังในนาเป็นพืชฤดูแล้งแล้วนะ เฉพาะตำบลนี้ก็ 3 พันกว่าไร่ แล้ว ทั่วจังหวัด น่าจะเป็นหมื่นไร่.. ปลูกอายุ5-6 เดือน ก็ขุดออกขายเพื่อปลูกข้าวต่อ เกี่ยวข้าวก็ปลูกมัน..หมุนเวียนอยู่อย่างนี้.. ชาวบ้านเรียกปลูก"มันปรัง"
เราลังเลอยู่นาน..จะส่งเสริม เผยแพร่ ดีมั้ย..มันขัดแย้งกับวิชาการนะ..ขายมันอ่อน อายุต่ำกว่า 8 เดือน ทำให้เปอร์เซนต์แป้งต่ำ ขาดคุณภาพ
อย่างไรก็ตาม เราน่าจะไปคุยถาม เกษตรกรดูนะ เขาคิดอย่างไร ทำไมจึงปลูกกันและขยายพื้นที่เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ
เรานัดหมายไปดูพื้นที่กันในวันที่ 16 กุมภาพันธ์ 2555 ตลอด 2 ข้างทางเข้าไปในหมู่บ้าน ผ่านไร่มันสำปะหลัง(สภาพพื้นที่ไร่) สูงขนาดหัวเข่า ยอดออกสีเหลือง-แดง จำนวนมาก แสดงถึงกำลังถูกเพลี้ยไฟ ทำลาย( ถ้าอากาศแห้ง เพลี้ยไฟจะระบาดดูดกินน้ำเลี้ยง) ไม่นานนักก็เข้าเขตหมู่บ้าน รอบหมู่บ้านมองเห็นคันนา แต่ในนานั้นมีต้นมันสำปะหลัง ขึ้นอยู่ ความสูงพอกับต้นมันในสภาพไร่ที่ผ่านมา แต่ทุกแปลงมีใบเขียวสด และในแปลงสะอาดไม่มีหญ้า
กลุ่มเกษตรกร รอเราอยู่ที่ศาลากลางบ้าน จำนวนหนึ่งแต่ว่ามากในความรู้สึกเรา เพราะเราคิดว่าจะมาสังเกตการณ์เท่านั้น พวกเขากระตือรือล้น ที่จะเล่าให้เราฟังและอยากพาเราไปดูแปลงของพวกเขา..
เราถามเขา คำแรก " คิดยังไงมาปลูกมันในนา".. พวกเขาชี้ไปที่คุณดวงดาว..บอกว่าเกษตรตำบลแนะนำ.. เราจึงหันไปหาคุณดวงดาว..เธอเล่าว่าปี 50-51 เพลี้ยแป้งระบาดรุนแรงมากในไร่มัน รัฐต้องให้ไถทิ้ง ทำให้ขาดแคลนท่อนพันธุ์ พวกเราจึงหาทางออกหลบการปลูกในไร่ มาปลูกในนาหลังเกี่ยวข้าว เพื่อจะได้มีต้นพันธุ์ปลูกในฤดูหน้า ตอนแรกทดลองกันไม่กี่ราย เฉพาะเกษตกรผู้นำ เมื่อเข้าฤดูฝน ต้องใช้นานั้นปลูกข้าว.. ก็ขุดหัวมันไปขาย ลำต้นก็ขายเป็นพันธุ์.. พวกเขาไม่พบการระบาดทำลายของเพลี้ยแป้งในมันสำปะหลังที่ปลูกในนาเลย.. ขณะเดียวกันหัวมันที่ขุดขึ้นมาก็มีขนาดใหญ่..แม้จะอายุ 5-6 เดือน แต่ขนาดหัวมัน ใหญ่เทียบเท่า มันที่ปลูกในไร่อายุ9-10 เดือน ที่เดียว เมื่อนำไปขายที่ลานมัน ก็ไม่ได้วัดเปอร์เซนต์แป้ง ให้ราคาตามขนาดหัว.. ได้เงินเพิ่มเข้ามา ครัวเรือนละ 2-3 หมื่น..แล้วใครจะไม่ปลูกตามหละ....
เราถามว่า "แล้วพันธุ์หละ เอามาจากไหน" เขาก็บอกว่า เอามาจากไร่ แถบนั้นปลูกพันธุ์ เกษตรศาสตร์50 ก็ใช้พันธุ์นี้แหละมาปลูกในนา เรื่องพันธุ์นี้ คุณดวงดาวเล่าว่า นักวิชาการจาก สวพ4. มาทดลองปลูกเปรียบเทียบพันธุ์ ที่นี่เหมือนกัน ผลทดลองยังไม่สรุป...
นี่คือเจ้าของตำบล คุณดวงดาว ถ่ายภาพกับผลงานเธอ
เมื่อพวกเราเดินดูต้นมันในแปลง ซึ่งอายุประมาณ 2 เดือน พบว่าเริ่มลงหัวแล้ว ซึ่งการลงหัวนี้ มันในนาจะลงหัวเร็วกว่ามันไร่ ( มันไร่จะเริ่มลงหัวเมื่ออายุ 3 เดือน)
ในสภาพนา ที่ปลูกมันต่อจากข้าว จะทำให้มันได้รับปุ๋ยเคมี ที่ตกค้างอยู่ในดิน เพราะเกษตรกรบอกใส่ปุ๋ยข้าวใช้สูตร 16-8-8 กัน โปตัสเซียม ที่เหลือคงช่วยในการลงหัว ประกอบกับดินนายังคงมีความชื้นอยู่มาก ทำให้ไม่ชงักการเจริญเติบโต..และที่สำคัญการไม่ถูกรบกวนจากเพลี้ยแป้งหรือเพลี้ยไฟ ทำให้พวกเขาได้รับผลผลิตอย่างเต็มที่แม้จะต้องขุดขายทั้งที่มีอายุเพียง 5-6 เดือน ก็ตาม
แล้วอย่างนี้.. พวกเรานักส่งเสริม..จะทำยังไงดี...ส่งเสริมหรือขัดขวาง...
ความเห็น (12)
นักส่งเสริมต้องส่งเสริมและสนับสนุนแนวคิดของเกษตรกร
ส่งเสริมค่ะส่งเสริมเลยค่ะ
สมควรส่งเสริมอย่างยิ่ง แต่ต้องให้หลักวิชาการชาวบ้านให้เยอะ ๆ ไม่ใช่ทำอย่างเดียว แทนที่จะได้ปลดหนี้ กลับเป็นการสร้างหนี้ และเหนื่อยเปล่า
ผมอยู่สุโขทัย ทำนาได้ปีละครัง สนใจปลูกมันหลังนา มากครับ
แล้วในปีนี้ ชาวบ้านเขาปลูกกันหรือยังครับ
ผลผลิตเป็นอย่างไร ได้ไร่ละกี่ตัน
มีภาพปัจจุบันให้ดูได้ไหมครับ
จากวันนั้น ผ่านมา 2 ปี แล้ว เราติดตามดูอยู่ตลอด ปีที่ผ่านมาไม่ดีนักเพราะฝนตกเร็ว ประมาณเดือนพฤษภาคมฝนก็ตกมากแล้ว เกษตรกรเร่งกู้หัวมันออกเพราะกลัวหัวมันเน่า มันหัวเล็กขายได้ราคาไม่ดีนัก ต่างจากปีก่อนหน้าที่ฝนมาล่า มันสามารถอยู่ในนาได้ถึงเดือนกรกฎาคม หัวโต ขายได้ราคามากกว่า...คุณสุชาติที่สนใจจะปลูกที่สุโขทัย ดิฉันไม่แน่ใจนะคะ เนื่องชุดดินมีความสำคัญ ที่ขอนแก่นชุดดินนาจะเป็นชุดดินร้อยเอ็ดซะส่วนใหญ่ มีความเหนียวน้อย ร่วนทราย ทำให้น้ำระบายได้ดีและดินไม่แน่น การเจริญของหัวมันจึงเป็นไปได้ดี ถ้าดินเหนียวจัดและละเอียดทางที่ลุ่มภาคกลางอาจจะไม่ดี ลองถามศุนย์วิจัยพืชไร่พิษณุโลกดูนะคะ เห็นออกข่าวส่งเสริมเรื่องนี้อยู่ อาจให้คำแนะนำเรื่องชุดดินที่ปลูกได้ในแถบนั้น
https://www.facebook.com/EsanFarmerThailand
ฝากเพจ ชาวนาหน่อยนะครับ
น่าจะช่วยเกษตรกร
คนกลางทำใจลำบาก ไห้ชาวบ้านตัดสินใจ ถ้าชาวบ้านทำ ก็ส่งเสริมเลยครับ
สนใจมากเลยคะเรืองปลูกมันสำปะหลัง แต่กำลังศึกษาอยู่คะ
นุ้ย ศิริพรรณ
อยู่สกลนครนะคะ ที่นาจะมีความเสี่ยงคือน้ำท่วมค่ะ น้ำจะลงประมาณเดือนตุลาคม ว่าจะลงมัน 6 เดือนไล่น้ำเลยจะเหมาะไหมคะ
แหล่งปลูกอื่นๆ หากสนใจจะปลูกมันสำปะหลังในนา แนะนำให้ดูชุดดินของแปลงนาตนเองนะคะ ดินควรเป็นดินร่วนทราย เหมือนที่ขอนแก่น เพราะน้ำจะไม่ขัง ถ้าดินนาเหนียวและแน่นคงเป็นอุปสรรคต่อการลงหัวของมัน ควรสอบถามเจ้าหน้าที่พัฒนาที่ดินในพื้นที่ก่อน
มันสำปะหลังไม่ให้ดำทำไงค้ะ ??