ที่เวียดนามเรียกกลุ่มคนไทรวมๆกัน ว่า ผู้ไท ซึ่งถ้าจะแยกว่ามีกี่กลุ่มชาติพันธุ์ คงต้องศึกษากันพอสมควร
- ที่เวียดนามแบ่งกลุ่มผู้ไท ออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือกลุ่มไทดั๋ม และ กลุ่มไทด่อน(ไทขาว)
- ไทดั๋ม แบ่งย่อยเป็น 3 กลุ่ม คือ 1. กลุ่มไทดั๋ม จังหวัดเซินลา เดียนเบียน เอียนบ๋าย 2. กลุ่มไทดั๋มจังหวัดแทงฮว่า เงอาน เรียกตนเองว่า (ไทแถง ไทใหญ่) 3. ไทดั๋ม อำเภอเตืองยาง จังหวัดเงอาน ( เรียกตนเอง ไทเมือง)
- ไทด่อน แบ่งย่อยเป็น 3 กลุ่ม คือ 1. ไทด่อน จังหวัดเซินลา เหลาจาว ลาวกาย เอียนบ๋าย ฮัวบินห์ 2. ไทด่อน จังหวัดฮว่าบิงห์ แทงฮว่า เงอาน เรียกตนเองว่า ไทญ้อ (เหมือนไทญ้อ ที่ท่าอุเทนหรือเปล่า) ไทเมือง หางโต๋ง มักอยู่รวมกับไทดั๋ม 3. ไทด่อน แถบตะวันตกของเงอาน เรียกตนเองว่าไทคัง
- ที่เวียดนามจะมีชาวผู้ไท(ภูไท)แบบภูไทอีสานอยู่หรือไม่
- เป็นที่แน่ใจเช่นที่อาจารย์สุเทพ กล่าวว่า ไทดำเมืองเดียนเบียนฟู คล้ายกับไททรงดำบ้านเรา ไททรงดำเองก็เห็นด้วยว่าคล้าย จึงน่าจะตัดสินได้นะครับว่า ไทดำกับภูไทอีสาน +ลาว เราห่างกันมาก บางทีอาจจะไม่ใกล้กันด้วยซ้ำ
- ลักษณะสาวไทดำ สังเกตเห็นว่า หางตาเบียง(เบี่ยง) ที่อู่ทอง หน้าตาคล้ายกับไทดำเมืองเพชร ในขณะที่สาวภูไทที่อีสาน หางตาไม่เบี่ยง หน้าตาชาวภูไทออกไปทางซื่อ ซื่อสัตย์ครับ
- เพื่อให้ท่านผู้อ่านเข้าใจง่ายๆ ในการแยกกลุ่ม ผมขอใช้คำว่า ภูไท แทน ชาวภูไทในภาคอีสาน และที่ลาว เนื่องจากกลุ่มนี้มีอัตลักษณ์ที่ชัดเจนมากและเหมือนกัน ผู้ไท แทนกลุ่มคนไททั้งหมดในเวียดนามและที่จีน ไทดำ ไททรงดำ โซ่ง แทนไทดำแถบภาคกลาง เลย พิจิตร
ที่มา: อาจารย์ยุทธศักดิ์ ฮมแสนและคณะ หนังสือ ผู้ไทเวียดนาม พิมพ์ 2551, 120 หน้า