ตามหาชาวภูไทในต่างประเทศตอน ๑ # วัฒนธรรมการทอผ้าของชาวภูไท

สายสัมพันธ์ทางจิตวิญญาณอันลึกซึ้ง ไม่ว่าจะไปที่ไหนที่มิใช่บ้านเกิดของตนเอง เวลาเจอคนที่พูดภาษาภูไท ใคร่อยากเข้าไปพูดคุยและใถ่ถามว่ามาจากที่ใด

มีนักวิชาการหลายท่าน กล่าวว่าลายผ้าเป็นสิ่งที่บ่งบอกถึงอัตลักษณ์ความเป็นกลุ่มชาติพันธุ์  ผมกลับบ้านเมื่อปีที่แล้วได้ถ่ายภาพผ้าไหมผืนหนึ่งไว้  แม่บอกว่าอายุร่วมร้อยปีเห็นจะได้ เป็นผ้าที่ป้าของยายทอไว้ตั้งแต่เป็นสาวๆ  ใช้ในการห่อหนังสือผูก  หรือห่อบาตรพระบวชใหม่  ดูในภาพนะครับ

ผ้าไหมอายุร่วมร้อยปี ของชาวภูไท  บ้านนาวี  ต.สงเปลือย อ.เขาวง

* ผมเคยเห็นลายผ้าของชาวภูไทที่สะหวันนะเขด  ลายคล้ายกันมาก  และยังไม่เคยเห็นกลุ่มชาติพันธุ์อื่นที่ลายคล้ายกัน

 

ชาวภูไทที่ร้อยเอ็ด  ภาพจากเวปของชาวร้อยเอ็ด

ชาวภูไท สกลนคร   ลายผ้าที่ใช้น่าจะบ่งบอกความเป็นกลุ่มชาติพันธุ์เดียวกันได้  แล้วในต่างประเทศหละ  มีที่ไหนลายผ้าแบบนี้บ้าง

[ธ.วั ช ชั ย]

ในลาวน่าจะมีนะครับ

[สุเทพ ไชยขันธุ์]

 นี่เป็นลายผ้าผู้ไท ที่จีนครับ ผู้ไทในจีน เรียกตัวเองปู้ไต่(ผู้ไท) เป็นกลุ่มชาติพันธ์ส่วนน้อยจัดอยู่ในกลุ่มชาวจ้วงกลุ่มหนึ่ง ผู้ไทในจีนอาศัยอยู่ที่ ตำบล เจิ้นหลง (จินหลง) เขตปกครองตนเองมณฑลกวางสี(จ้วงเป็นคำใหม่เรียกกลุ่มชาติพันธุ์หลายๆกลุ่มรวมกัน เหมือนกับคำว่า คนอิสาน ซึ่งมีทั้งชาติพันธ์ลาว เขมร โคราช ญ้อ ผู้ไทฯลฯ )

                      

  คนผู้ไทในเวียตนามนั้นจะมีอยู่มากใน จังหวัด เกาบัง Cao Bang โดยคำว่าผู้ไท ในภาษาเวียตนาม เขียนว่า phutay อ่านว่า ผู้ไท บางทีก็เรียกผู้โท้ หรือผู้โถ
 ทั้งนี้ผู้ไทเป็นกลุ่มชาติพันธุ์เล็กๆแยกจากผู้ไทดำ ผู้ไทขาวและผู้ไทแดงต่างหาก ทั้งนี้คนทั่วไปเข้่าใจว่ามีกลุ่มผู้ไท  แค่ผู้ไทดำ ผู้ไทขาวและผู้ไทแดงเท่านั้น ทั้งที่มีกลุ่มที่เป็นคนผู้ไท อีกต่างหาก(ที่รอการยืนยัน) ที่เวียดนาม นอกจากผู้ไท ไทดำ ไทขาว ไทแดง แล้วยังมีกลุ่มอื่นอยู่อีกหลายกลุ่มนอกจากผู้ไทแล้ว ก็มีผู้นุง ไทลื้อ ฯลฯ

[วิระศักดิ์ อารมณ์สวะ]

ผู้ไทเวียดนาม   ในหนังสือเล่มนี้กล่าวว่า ชาวผู้ไทเวียดนามมีประมาณ  1,328,725  คน ในปี 1999 อาศัยอยู่ทางภาคตะวันตกเฉียงเหนือ ในหลายจังหวัด

[สุเทพ ไชยขันธุ์]

• เห็นปกจำได้วาเคยมี ว่าเคยอ่าน

• แต่หาหนังสือไม่เจอว่าเก็บไว้ที่ไหน
• ที่คุณวีรศักดิ์เมนท์ ผมเป็นภาษาต่างด้าวอ่านไม่ได้ ช่วยดูด้วยครับ ผมเมลไปบอกแล้ว

[วิระศักดิ์ อารมณ์สวะ]

ขอบคุณครับอาจารย์สุเทพ เดี๋ยวผมจะเขียนใหม่ จำความมิได้แล้วครับ

[วิระศักดิ์ อารมณ์สวะ]

2  วันก่อนไปขายของที่เมืองทอง  เหลืองไปเห็นบูทชาวภูไทหลายบูท เลยแวะเข้าไปพูดคุย ภาษาเดียวกัย  ประสาคนคิดฮอดบ้าน  เลยได้ของฝากคุณแม่มาหนึ่งชิ้น  สนนราคาแล้ว เมื่องรวมกับความอุตสาหะและเวลาที่ใช้ในการถักทอ  ถือว่าไม่แพงเลยครับ 

พี่สาวคนที่ทอบอกว่า  ทอเอง  กับมือ  ครับ  ร้านนี้  นายกหญิง  เพิ่งมาซื่อไปก่อนหน้าผมไปนิดเดียว   พี่สาวเขาบอกว่านายกจะใส่ชุดสาวภูไทไปเปิดงานผู็ไทนานาชาติที่เขาวง วันท่ี 10  มี.ค.55  ครับ

ผูู้เขียนกับพี่สาวที่จำหน่ายผ้าแพรวา  แพรวาที่พี่สาวใช้อยู่  ราคาแค่  หกหมื่นเองครับ

[สาวผู้ไทเมิงกุดสิม]

ผ้าขิดหรือผ้าเก็บของชาวผู้ไทแถวเมืองกุดสิม จะมีลักษณะเฉพาะคือจะมีเชิงผ้าข้างเดียว ทอด้วยฟืมสิบสองโบราณ(ฟันฟืมจะมีความห่างกว่าฟืมปัจจุบัน)จะทอเป็นสองผืนแล้วเย็บต่อกันให้มีความกว้าง การใช้งานหลักๆก็จะใช้ห่อบาตรเวลาพระบวชใหม่ ใช้ในการห่มศพ(ผู้ไทเรียกดอยศพ)รอเวลาที่ทำโลงศพ ในอดีตบ้านที่เป็นบ้านใหญ่จะมีไว้บ้านละผืน ทอจากไหมที่เลี้ยงเองสาวเองและย้อมสีจากครั่งและเข การเก็บลายนั้นขึ้นอยู่กับความชอบของผู้ทอ ผ้าลักษณะนี้จะพบในหมู่บ้านผู้ไทที่เมืองกุดสิมและบ้านโพน(คำม่วง)เป็นส่วนใหญ่ ส่วนผู้ไทกลุ่มอื่นจะมีบ้างแต่ไม่มาก ที่มีมากในผู้ไทกลุ่มอื่นจะเป็นผ้าที่เรียกว่า ผ้าจ่อง ลักษณะจะต่างกันแต่การใช้งานเหมือนกัน และในกลุ่มผู้ไทเมืองกุดสิมและบ้านโพนจะมีผ้าอีกชนิดหนึ่งคือผ้าแส่ว ซึ่งเป็นต้นแบบของลายผ้า ในบางครอบครัวยังมีผ้าที่บรรพบุรุษนำมาด้วยในคราวที่อพยพ แต่ในปัจจุบันจะมีการผสมระหว่างวัฒนธรรมผู้ไทกับผู้ลาว ทำให้ได้เห็นผ้าลักษณะนี้ที่ทำขึ้นใหม่มีมากขึ้นในกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ จึงขอฝากให้ผู้อ่านที่มีผ้าลักษณะนี้อยู่ ขอให้เก็บไว้เป็หลักฐานเพื่อสืบค้นประวัติความเป็นมาของชาติพัธุ์ต่อไป

[วิระศักดิ์ อารมณ์สวะ]

สาวผู้ไทเมิงกุดสิม ขอบคุณครับที่นำความรู้มาแบ่งปัน วันงานผูููููู้ไทนานาชาติ คงได้พบสาวผู็ไทเมิงกุดสิม ลำผู้ไทนะครับ อยากฟังซักกลอน

[วิระศักดิ์ อารมณ์สวะ]

ผ้าห่อบาตรของชาวบ้านโพน  ถูกนำมาวางขายที่ศูนย์แสดงสินค้าเมืองทอง ราคา 5-6 พันบาท เมื่อเทียบกับภูมิปัญญาของบรรพชนผู้ไทแล้ว ราคาไม่แพงเลย  ที่สำคัญหากเก็บรักษาดีๆ  จะใช้ได้นานนับร้อยปี   ที่นำมาวางขาย  สอบถามพี่สาวเจ้าของร้าน  บอกว่าเป็นของเก่าครับ ไม่ทราบอายุที่แน่นอน