Best Practices : การจัดกิจกรรมการเรียนรู้การแก้ปัญหาของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยใช้วิธีสอนแบบกระบวนการแก้ปัญหาของโพลยาร่วมกับการทำโครงงานคณิตศาสตร์ เรื่องบทประยุกต์

Best Practices,ผลงานดีเด่นที่มีวิธีปฏิบัติที่เป็นเลิศ

ความเป็นมา
การจัดการเรียนการสอนกลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์  ต้องมุ่งเน้นให้นักเรียนพัฒนาทั้งด้านความรู้ในเนื้อหาวิชา  และทักษะกระบวนการทางคณิตศาสตร์ไปพร้อม ๆ  กัน จากผลการประเมินคุณภาพการศึกษาขั้นพื้นฐาน (NT) นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6  ปีการศึกษา 2552  ภาคอัตนัย (การคิดแก้โจทย์ปัญหา) นักเรียนส่วนมากมีปัญหาทางด้านการวิเคราะห์โจทย์และการแสดงวิธีคิดหาคำตอบโดยวิเคราะห์โจทย์ได้ แต่เขียนแยกแยะสิ่งที่โจทย์ต้องการทราบหรือสิ่งที่โจทย์กำหนดให้ไม่ถูกต้องชัดเจนและผลการทดสอบระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-net) คะแนนที่ต่ำ คือมาตรฐาน ค 1.2 เข้าใจถึงผลที่เกิดขึ้นจากการเนินการของจำนวนและความสัมพันธ์ระหว่าง  การดำเนินการต่าง ๆ และสามารถใช้การดำเนินการในการแก้ปัญหา  คะแนนเต็ม  20 คะแนน  สอบได้เพียง 6.17  

แนวทางการแก้ปัญหาเพื่อสร้างความยั่งยืนในการพัฒนาการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ได้นำเทคนิคการจัดการเรียนรู้การแก้ปัญหาและกระบวนการแก้ปัญหา 4 ขั้นตอนของโพลยา  และกิจกรรมโครงงานคณิตศาสตร์ ซึ่งเป็นกิจกรรมที่เปิดโอกาสให้นักเรียนได้ฝึกตนเองจนเกิดทักษะการคิด  การแก้ปัญหาและแสวงหาความรู้  มีโอกาสฝึกทักษะกระบวนการทางคณิตศาสตร์ และจากการวิเคราะห์มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัดหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 สาระคณิตศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6  เนื้อหาเรื่องบทประยุกต์ โดยจัดทำเป็นนวัตกรรมเพื่อแก้ปัญหา เรื่องจัดการเรียนรู้การแก้ปัญหาโดยใช้วิธีสอนแบบกระบวนการแก้ปัญหาของโพลยาร่วมกับการทำโครงงานคณิตศาสตร์  โดยคาดหวังว่าจะช่วยส่งเสริมให้ผู้เรียนมีทักษะการคิดแก้โจทย์ปัญหา  สามารถแก้โจทย์ปัญหาที่ซับซ้อนและหลากหลายได้ถูกต้อง  แม่นยำและชัดเจนยิ่งขึ้น อันจะส่งผลดีต่อทั้งผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนคณิตศาสตร์สูงขึ้น

จุดประสงค์และเป้าหมายของการดำเนินงาน

• เพื่อให้นักเรียนมีทักษะการคิดแก้โจทย์ปัญหาได้ถูกต้อง และแม่นยำขึ้น
• เพื่อให้นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ด้านการคิดแก้โจทย์ปัญหาสูงขึ้นอย่างน้อยร้อยละ 3

การพัฒนาระบบคุณภาพ

• ลักษณะ/ส่วนประกอบของนวัตกรรม การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การแก้ปัญหาโดยใช้วิธีสอนแบบกระบวนการแก้ปัญหาของโพลยาร่วมกับการทำโครงงานคณิตศาสตร์ ได้จัดทำแผนจัดการเรียนรู้  จำนวน 14 แผน ซึ่งแต่ละแผนการเรียนรู้ ประกอบด้วยเนื้อหา ด้านความรู้ เรื่องบทประยุกต์ และเนื้อหาการทำโครงงานคณิตศาสตร์ ซึ่งรูปแบบการการจัดกิจกรรมประกอบด้วยใบกิจกรรมทั้งด้านความรู้ในเนื้อหาบทประยุกต์ และใบกิจกรรมการทำโครงงานคณิตศาสตร์ 
• ขั้นตอนในการจัดการเรียนรู้ การแก้ปัญหาของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยใช้วิธีสอนการแก้ปัญหา ของโพลยาร่วมกับการทำโครงงานคณิตศาสตร์  มีขั้นตอน ดังนี้
  • ขั้นที่ 1 ใช้กระบวนการแก้ปัญหา 4 ขั้นตอนของโพลยา ฝึกทักษะการเรียนรู้  ศึกษาเนื้อหาจากบทเรียน เรื่องบทประยุกต์
  • ขั้นที่ 2  ใช้เทคนิคการสอนแบบโครงงานคณิตศาสตร์
    • ส่งเสริมการคิดเพื่อนำไปสู่โครงงานคณิตศาสตร์  เป็นขั้นกำหนดสถานการณ์เพื่อให้นักเรียนฝึกคิด  ฝึกตัดสินใจ และแก้ปัญหาเพื่อนำไปสู่โครงงานคณิตศาสตร์
    • ให้ความรู้เกี่ยวกับการทำโครงงานคณิตศาสตร์  เป็นขั้นการให้ความรู้เกี่ยวกับขั้นตอนการทำโครงงานคณิตศาสตร์
    • การทำโครงงานคณิตศาสตร์ เป็นขั้นที่ให้นักเรียนลงมือปฏิบัติการทำโครงงานคณิตศาสตร์ ด้วยการศึกษาด้วยตนเอง โดยมีครูที่ปรึกษาคอยให้แนะนำ 

ผลการดำเนินการ
จากการดำเนินการ “การจัดการเรียนรู้การแก้ปัญหาของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยใช้วิธีสอนแบบกระบวนการแก้ปัญหาของโพลยาร่วมกับการทำโครงงานคณิตศาสตร์” ซึ่งเป็นวิธีการปฏิบัติที่เป็นเลิศ ( Best Practice ) ที่ผ่านมา ส่งผลดีต่อคุณภาพสถานศึกษาในด้านต่าง ๆ

ปัจจัยความสำเร็จ

• ด้านทรัพยากร  ได้รับการสนับสนุนและคำแนะนำจากผู้บริหารโรงเรียน นายสมเดช  ธิแก้วและศึกษานิเทศก์ สพป.ลำปาง เขต 1 นางเพ็ญออน  แสงสุข อาจารย์พิสินีย์  ชมภูคำ มหาวิทยาลัยราชภัฎเชียงใหม่  คณะครูอำเภอแม่เมาะ และอำเภอเมือง จังหวัดลำปาง และผู้ปกครองนักเรียนโรงเรียนสบเมาะวิทยา  ในการจัดทำนวัตกรรมการจัดการเรียนรู้การแก้ปัญหาของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยใช้วิธีสอนแบบกระบวนการแก้ปัญหาของโพลยาร่วมกับการทำโครงงานคณิตศาสตร์
• ปัจจัยด้านทุน  ได้รับงบประมาณจากโครงการพัฒนาทักษะวิชาการของโรงเรียน และงบประมาณจากรอบโรงไฟฟ้าอำเภอแม่เมาะ และกองทันพัฒนาอำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง
• วัสดุอุปกรณ์  ได้รับสนับสนุนจากกลุ่มเครือข่ายพัฒนาการศึกษาลิกไนต์ 1 และผู้ปกครองนักเรียนโรงเรียนสบเมาะวิทยา

 

แนวทางการพัฒนาในอนาคต.   

1. ควรทำการศึกษาเกี่ยวกับการจัดการเรียนการสอน  การจัดการเรียนรู้การแก้ปัญหาของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยใช้วิธีสอนแบบกระบวนการแก้ปัญหาของโพลยาร่วมกับการทำโครงงานคณิตศาสตร์  ในเนื้อหาคณิตศาสตร์ในชั้นอื่นๆ  เป็นต้น
2. ควรศึกษาเกี่ยวกับเนื้อหา หรือกิจกรรมที่สอดคล้องกับท้องถิ่น มาพัฒนากิจกรรมการจัดการเรียนรู้ การแก้ปัญหาของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยใช้วิธีสอนแบบกระบวนการแก้ปัญหาของโพลยาร่วมกับการทำโครงงานคณิตศาสตร์  เพื่อเป็นการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและภูมิปัญญาท้องถิ่น
3. ควรจัดกิจกรรมการจัดการเรียนรู้  แบบบูรณาการในกลุ่มสาระการเรียนรู้อื่นๆ  เข้าด้วยกัน

[โสภณ เปียสนิท]