ความหมายของสิ่งที่เรียกว่า ชีวิต

นี้คือชีวิตแห่งธรรม

ชีวิตโดยความหมาย

           ในชั้นแรกนี้จะพูดกันถึงเรื่อง  สิ่งที่เรียกว่า ชีวิต  แล้วจึงจะค่อยพูดถึงเรื่องวิธีดำรงชีวิตโดนธรรมชาติพื้นฐาน คำว่า ชีวิต 

           ชีวิต นี้พุทธบริษัทก็มีความหมายตามแบบของพุทธบริษัท ชาวบ้านหรือนักศึกษาแขนงอื่น เขาก็มีความหมายไปตามแบบนั้น ๆ

           แบบวิทยาศาสตร์ คำว่า ชีวิต หมายถึง ความที่มันยังสดอยู่ได้ ของใจกลางของเซลล์หนึ่ง ๆใจกลางของเซลล์หนึ่ง ๆ ยังไม่ตาย ยังประกอบกันอยู่ด้วยกันก็เป็นชีวิต แล้วก็มีลักษณะงอกงาม นี่เรียกว่า ชีวิตตามวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐานอีกเหมือนกัน

           แบบชาวบ้าน คำว่าชีวิต หมายถึง มันยังไม่ตาย มันยังหายใจอยู่ มันยังกระดุกกระดิกได้อยู่

           แบบพุทธศาสนา คำว่าชีวิต การเกิดขึ้นมา ในรูปคำบาลี ว่า อาชีโว อาชีวะ แปลว่า ดำรงชีวิต  คือการดำรงชีวิตอยู่นั่นเอง  เมื่อดำรงชีวิตอยู่อย่างถูกต้อง เรียกว่า ดำรงชีวิตอันถูกต้อง  การดำรงในที่นี้ หมายถึง การกระทำที่ให้ชีวิตมันรอกอยู่ได้ ไม่ให้มันตาย  แล้วไม่ให้มันเจ็บไข้ได้ป่วยตามที่ต้องการ พยายามดำรงอยู่ในลักษระที่พอใจ ให้ได้มากที่สุดเท่าไรตามที่ตนต้องการ แม้ว่าชีวิตตามธรรมดาของสังขาร  จะมีการเปลี่ยนแปลง มีความเจ็บไข้ได้ป่วย มีทุกขเวทนา มันก็เป็นเรื่องของชีวิต เราก็ดำรงชีวิตชนิดนั้นให้อยู่ในสภาพที่น่าปรารถนามากที่สุดเท่าที่จะมากได้ คำว่าชีวิตในลักษณะอย่างนี้ หมายถึง ระบบการเป็นอยู้ทั้งระบบทีเดียว

            แบบภาษาอภิธรรม  ชีวิต  คือรูปกาย นามใจ  มีการประชุมกันเข้า ระหว่างแห่งรูป  แห่งจิต แห่งเจตสิก ๓ อย่างนี้ เรียกว่ามีชีวิต  รูปคือร่างกายก็ยังเป็นอยู่อย่างถูกต้อง แล้วก็มีส่วนที่เป็นจิต คือเป็นประธาน รูสึกคิดนึกได้ เจตสิก คือคุณสมบัติของจิต หรือสิ่งที่เกิดกับจิต เป็นสิ่งที่ปรุงแต่งจิตให้เป็นรูปแบบหนึ่ง ๆ  นี้ก็อยู่อย่างถูกต้อง เมื่ออยู่กันด้วยดี ยังอยู่กันด้วยดี ทั้งรูปกาย ทั้งนามจิต ทั้งเจตสิก ก็เรียกว่า ชีวิต

        ความเห็นส่วนตัว ชีวิต คือการต่อสู้   ศัตรู คือยาเสพติด  ความคิด คือความหลง   การดำรงชีวิตที่ถูกต้อง คือ ชีวิตนิรันดร์ เป็นชีวิตที่ตายไม่เป็น ไม่เกิด  ไม่เปลี่ยนแปลง ไม่อะไรทั้งหมด จึงเรียกว่า ชีวิต

จากหลักธรรมของ หลวงพ่อพุทธทาสภิกขุ เล่มการดำรงชีวิตที่ถูกต้อง