R2R ชาวบ้านกับการปลูกผัก
วันอังคารที่ 27 กันยายน 2554
ผมรู้สึกโชคดีมากครับที่เป็นหมออนามัยคนหนึ่ง
แต่ได้รับเกียรติให้มาเป็นกรรมการประกวดหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง
ทำให้ผมได้เกิดการเรียนรู้มากมาย
และทึ่งมากที่สุดคือ พบว่า...ชาวบ้านมีกระบวนการ R2R
(Routine to Research = งานประจำสู่การวิจัย)
เพียงแต่ไม่ได้รับการตีพิมพ์ทางเอกสารวิชาการ
แต่กระบวนการเหล่านั้น "มีคุณค่า...โอกาส...การแบ่งปัน"
ที่ผ่านการตั้งคำถาม...การสังเกต...การทบทวนวรรณกรรม...
การเก็บข้อมูล...การทดลอง...การปรับกระบวนการ...และการเรียนรู้
ผ่านวิถีชีวิตของชาวบ้าน
ผมมองเห็นความมหัศจรรย์ และความสุขง่าย ๆ
จาก R2R การปลูกพืช...ปลูกผัก...ของชาวบ้าน ผ่าน 3 กรณี ครับ...
1. การปลูกแก้วมังกร
คุณป้าท่านหนึ่ง...สังเกตว่า...การปลูกแก้วมังกรในที่กลางแจ้ง กับ ที่ปกคลุมภายใต้ต้นไม้ใหญ่
พบว่า...แก้วมังกรที่ปลูกในที่แจ้ง จะให้ผลผลิตมากที่กว่าในที่ร่ม เพราะไม่มีผล มีเพียงกิ่งก้านที่สวยงาม
คุณป้าแล้วฉุกคิด...ตั้งคำถาม...เลยไปหาข้อมูล...พบว่า
แก้วมังกร เป็นตระกูลเดียวกับตะบองเพชร
ชอบท้าแดดท้าฝน...จึงจะให้ผลมากมาย และแดงสวยสด
คุณป้า...ไม่ปลูกในที่ร่มอีก...และแนะนำเพื่อนบ้าน
จากการค้นพบองค์ความรู้...จากผลลัพธ์...ย้อนกลับมาศึกษาวรรณกรรม
น่าทึ่ง ทึ่ง...ครับ
2. การปลูกสะระแหน่
คุณน้าท่านหนึ่ง...พบข้อมูลทางที.วี. มีการปลูกสะระแหน่ตามต้นกล้วย
ให้ผลผลิตได้ดี...สวยงาม...ประหยัดพลังงานไม่ต้องรดน้ำ
เพราะลำกล้วย...อุ้มอิ่มด้วยน้ำ
จึงนำมาปรับใช้ที่บ้านตนเอง พบว่า...ใช้ได้จริงและได้ผล
ปลูกตามต้นกล้วย 10 ที่ ไม่มีสะระแหน่ตายเลยสักต้น
และจะนำไปต่อยอด ปลูกต้นอื่นต่อ เช่น ผักแพรว ผักสลัด
และไม่ลืมจะที่จะแบ่งปันความรู้ให้คนอื่นตลอดเวลา
เป็นตัวอย่างที่ดีในการใช้ข้อมูล...นำมาใช้จริง...และต่อยอด
สุดยอดครับ...
3. การปลูกผักหวาน
คุณตาท่านหนึ่ง...สังเกตว่า...การปลูกผักหวานป่า ที่นำปลูกในบ้าน
ถ้าจะให้ผลดี...ไม่ตาย
ต้องปลูกร่วมกับต้นไม้อื่น ๆ มากมาย
ถ้าปลูกโดด ๆ ปลูกเป็นแปลงเลย
ตายลูกเดียว...
ต้องให้ธรรมชาติเกื้อกูลตัวผักหวานป่า
เป็นการค้นพบจากการสังเกต...การเฝ้าดูการเจริญเติบโต
สิ่งที่ผมเรียนรู้ คือ การเก็บรวบรวมข้อมูลอย่างเป็นระบบและรอบด้าน
จนสามารถเป็นชุดความรู้ในการปลูกผักหวานป่าของคุณตา
มหัศจรรย์มากครับ...
เมื่อผมกลับมาทำงานต่อที่อนามัยในบ่ายแก่วันนี้
ผมพบว่า...ภายในหัวของผม
เหมือนมีปะจุไฟ...หลายเส้นหลายทิศทาง
เพื่อที่เกิดจะการเรียนรู้ และแบ่งปันสิ่งที่ดีงาม
ในเส้นทาง R2R ต่อไปครับ...
ความเห็น (25)
เป็นการสังเกตที่ยอดเยี่ยมอย่างยิ่งครับ
พี่ชายของกระผมซึ่งเป็นครูอยู่ที่บ้านท่ามะนาวเมืองกาญจน์
ปลูกแล้วได้ผลดีมาก คราวต่อไปจะถ่ายรูปมาฝากครับ
อ่านแล้วยิ้มได้ ขอบคุณค่ะ ^^
แก้วมังกร ... ที่บ้านพี่หนูรีค่ะ "น้องทิบดาบ"
สวัสดีค่ะ
ขอชื่นชมการช่างสังเกตที่เห็นถึงความมหัศจรรย์ นำไปสู่ชีวิตที่พอเพียง
การปลูกผักของชาวบ้านกับแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง...เป็นวิถีการดำเนินชีวิตที่ยิ่งใหญ่มากนะคะ...ความสุขง่ายๆ...ประหยัด...ช่วยตัวเองและช่วยชาติค่ะ
เขาเรียกว่าภูมิปัญญาชาวบ้านใช่ไหม
พี่ติดใจการปลูกสระแหน่ จะไปลองทำดูค่ะ
บันทึกมีประโยชน์มากคะ ติดใจปลูกสะระแหน่ในหยวกกล้วยเช่นกัน
กรรมการที่เปิดใจ ไม่เพียงเพื่อไปตัดสิน แต่ยังไปเรียนรู้ด่วย นับถือคะ
น่าสนใจวิธีการปลูกสะระแหน่ในต้นกล้วย
แต่ผักหวานป่านั้น ปลูกยากมาก เพราะโตช้า และต้องอาศัยองค์ประกอบหลายอย่างด้วย เคยลองมาแล้ว แต่ล้มเหลวครับ
เห็นกระบวนการ R2R. และเกิดการขยายผล R2R. ในวงแลกเปลี่ยนเรียนรู้ไปด้วยค่ะ
อ่านแต่ข้อแล้วผมตาโตเลยครับ ตะลึงมากๆๆๆ ไม่เคยรู้มาก่อน โดยเฉพาะข้อสอง
เรียนท่าน ทิมดาบ
- จริงๆแล้ว...ชาวบ้านเขามีความรู้แจ้งในเชิงปฎิบัติมากกว่าเราอีกนะคะ
- ขอบคุณคะ สำหรับความรู้
- ตามมาเชียร์
- ทึ่งมากเลยครับ
- ชอบๆๆจะติดตามอีกนะครับ
นี่คือความรู้เกิดจากความชำนาญและประสบการณ์ค่ะ..
สวัสดีค่ะน้องทิมดาบ
เรียนรู้จากประสบการณ์ตรง เป็น3เรื่องที่ดีมากค่ะ ชื่นชม ปรบมือให้ค่ะ
- ภูมิปัญญาชาวบ้านไร้เทียมทาน
- ชื่นชมค่ะ
ขอบคุณมากค่ะสำหรับสาระดีๆๆ โดยเฉพาะวิธีปลูกสาระแน่ จะนำไปกระจายข่าวต่อนะค่ะ
R2R น่าขยายผลไปทางภาคเกษตรได้นะครับ
มีศักยภาพสูงมากๆ
คนเมืองก็ได้เรียนรู้ด้วย
สวัสดีค่ะ
มาเรียนรู้ด้วยคนค่ะ เผื่ออีกหน่อยตอนแก่จะได้นำไปทำบ้าง ^_^
สวัสดีค่ะน้องทิมดาบ
- สุขสันต์วันทำงานค่ะ
- มีความสุขทุกวันนะคะ
สวัสดีค่ะน้องทิมดาบ
แวะมาทักทายอีกรอบค่ะ บอกเล่าประสบการณ์
เมื่อเช้าออกไปดูเมล็ดถั่วฝักยาวหน้าบ้านที่เพาะไว้3วันก่อนพบว่าจุดที่มีร่มเงา ดินชุ่มชื้นถั่วงอกออกมา3-4เซ็นต์แล้วส่วนที่ดินแห้งกว่าเมล็ดเพิ่งจะปริค่ะ
ขอบคุณบันทึกนี้ค่ะที่ฝึกให้สังเกต เกิด R2Rเล็กๆในใจ เป็นจุดเริ่มต้นที่ดีค่ะ
ชอบผักหวาน ค่ะ .. น้ำต้มผัก ก็ยังหวาน ใช่ไหมคะคุณหมออิสาน อิ อิ :)
สวัสดีค่ะ
มาขอบคุณบันทึกดีๆ
ที่อ่านง่าย เข้าใจง่าย
กับหัวข้อที่ดูเหมือนยากจัง
สวัสดีค่ะ
นับเป็นแรงผลักดันที่ทำให้ยายต้องเข้ามาอ่าน จากการเปิดเมล์รับเอกสารค่ะ ไม่เช่นนั้นคงไม่ได้อ่านเม้นท์ที่มีความหมายต่อยายมาก ๆ
รอรับตำนานประวัติศาสตร์จากยายนะ ให้หลานทิมดาบไว้ดูและเรียนรู้ไปด้วยค่ะ กำลังจัดลงกล่องเมื่อคืน วันนี้ไปส่งไม่ทัน เพราะงานที่บ้านยุ่ง ลืมคิดไปว่ามันเป็นวันเสาร์
บันทึกนี้น่าทึ่งจริง ๆ กับนวัตกรรมที่คาดไม่ถึง
การทำเกษตร ตามแนว "เศรษฐกิจพอเพียง" จะทำให้ผู้ลงมือทำ อยู่ได้ ในยามวิกฤติ
พี่เกดโทรหา เช้านี้ ไม่รับสาย จะคุยเรื่ง R2R วันที่ 5 ที่เราต้องเป็นผู้ดำเนินการสนทนา โดยอดิเรกจะเป็นตัวหลักทั้งดำเนินการ และเป็นผู้แชร์ร่วมกับวิทยากรที่มาจากข้างนอกอีก 2 ท่าน พี่เกดยังไม่ทราบว่าเป็นใคร วันจันทร์จะถามฝ่ายวิจัยคณะอีกทีค่ะ
รบกวนโทรกับด้วยนะคะ จะได้ set theme อะไรอย่างไร เวลา session ของอดิเรกกับพี่เกด 10:45-12:00 จ้ะ ขอบคุณมาก :-)
สวัสดีค่ะ คุณหมอทิมดาบ
- ทึ่งจริงๆค่ะ กับการปลูกสะระแหน่ที่ต้นกล้วย
- จะลองไปปลูกบ้าง
- ขอบคุณที่นำของดีๆมาบอกต่อนะคะ
- สวัสดีค่ะ
- ขอบคุณสำหรับเรื่องราวดีๆที่นำมาแบ่งปันค่ะ