รู้จักตัวแปรให้แน่ใจ

         เมื่อเราเริ่มต้นที่จะทำวิจัยใดๆนั้น  ผู้วิจัย(Researcher) ต้องกำหนดปัญหาวิจัย ที่เป็นข้อสงสัยที่ต้องการคำตอบ  ซึ่งการหาคำตอบนั้นก็คือการค้นยคว้าหาคำตอบเกี่ยวกับตัวแปรนั่นเอง  ดังนั้นตัวแปรจึงเป็นสิ่งที่ผู้วิจัยกำหนดขึ้นมาเพื่อทำการศึกษา และผู้วิจัยต้องจำกัดขอบเขตแนวความคิดให้สามารถวัดได้  สังเกตได้

         ตัวแปร (variable) หมายถึงคุณลักษณะที่สามารถเปลี่ยนแปลงหรือแปรค่าได้ ซึ่งตัวแปรนั้นมีอยู่หลายประเภท  ขึ้นอยู่กับเกณฯฑ์ที่ใช้พิจารณา และอาจมีชื่อเรียกที่แตกต่างกันออกไป  แต่โดยทั่วไปตัวแปรที่ผู้วิจัยต้องการศึกษานั้นมี 2 ประเภท ซึ่งผู้วิจัยทั้งหลายรู้จักและคุ้นเคยกันดี  โดยพิจารณาตามความสัมพันธ์ของตัวแปร เป็นตัวแปรที่ผู้วิจัยต้องการศึกษา ได้แก่ ตัวแปรอิสระ(Independent variable) และตัวแปรตาม(Dependent variable)

        1. ตัวแปรอิสระ บางครั้งเราเรียกว่าตัวแปรต้น ตัวแปรทดลองหรือตัวแปรจัดกระทำ  เป็นตัวแปรที่เป็นสาเหตุให้ตัวแปรอื่นเปลี่ยนแปลงที่ผู้วิจัยจัดกระทำขึ้นเพื่อดูว่าเป็นสาเหตุของตัวแปรอื่นจริงหรือไม่ แต่ตัวแปรบางตัวผู้วิจัยก็ไม่สามารถจัดกระทำได้เนื่องจากเป็นคุณลักษณะของกลุ่มตัวอย่างอยู่แล้ว เช่น เพศ อายุ เป็นต้น

        2. ตัวแปรตาม บางครั้งเราเรียกว่าตัวแปรผล (effect variable) เพราะเป็นตัวแปรที่ผู้วิจัยต้องการทราบการเปลี่ยนแปลงค่าอันเนื่องมาจากตัวแปรที่เป็นต้นเหตุ

         ในการกำหนดว่าตัวแปรใดเป็นตัวแปรต้นหรือตัวแปรตามนั้น  ผู้วิจัยต้องหาข้อมูลมาประกอบการพิจารณา อาศัยหลักความเป็นเหตุเป็นผลด้วย เช่นตัวแปรอิสระหรือตัวแปรต้นคือตัวแปรที่เป็นสาเหตุหรือเกิดก่อน  และตัวแปรตามก็ดูผลที่เกิดขึ้นหรือเกิดภายหลัง

      ตัวอย่าง
ปัญหาการวิจัย :  ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนที่เรียนด้วยบทเรียน
                       คอมพิวเตอร์ช่วยสอนกับบทเรียนสำเร็จรูปแตกต่างกันหรือไม่
ตัวแปรอิสระ    :  วิธีการเรียน 2 วิธี คือ การเรียนด้วยบทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน
                       และการเรียนด้วยบทเรียนสำเร็จรูป

ตัวแปรตาม      :  ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน

[โสภณ เปียสนิท]

น้อมมะลิพุ่มดอกไม้ไว้เหนือเศียร

ต่างธูปเทียนบูชาไท้มไหศวรรย์

ทรงพระชนม์พ้นกาลนานนิรันดร์

เป็นมิ่งขวัญทั่วแดนในแผ่นดิน