คุณธรรมสำหรับผู้นำ

ในทางพระพุทธศาสนามีคุณธรรมสำหรับผู้นำมากมายหลายระดับ แต่คุณธรรมสุดยอดของคุณธรรมสำหรับผู้นำ มีคุณธรรมสำหรับปฏิบัติเพียง 10 ข้อ ดังนี้

1.ทานคือการให้ ได้แก่การสละทรัพย์สิ่งของ ช่วยเหลือผู้ใต้บังคับบัญชาและเพื่อให้เป็นประโยชน์ต่อสาธารณะด้วย

2.ถือมั่นในศีลได้แก่ มั่นความประพฤติดีงาม เช่น การสำรวมกาย วาจา โดยมีกรอบคือสุจริตเป็นแนวปฏิบัติเพื่อรักษาเกียรติคุณของผู้นำ และผู้นำควรเป็นตัวอย่างที่ดีให้แก่ผู้ใต้บังคับบัญชา

3.บริจาค คือความยินดีเสียสละ

4.อาชชวะ คือความมีหน้าที่ตรงต่อความดี

5.มัททวะ คือคงความอ่อนโยน ความอ่อนโยนได้แก่ความเป็นคนมีอัธยาศัยไม่เย่อหยิ่งจองหอง หยาบกระด้าง หยาบคาย จะต้องมีความงามสง่าที่เกิดจากน้ำใจและเกิดจากท่วงทีที่สุภาพนุ่มนวลซึ่งเกิดมีได้เพราะการสั่งสมอบรมมาเป็นอย่างดี

6.ตบะ คือเครื่องถ่ายถอนกิเลส ผู้นำที่ดีต้องรู้จักการถ่ายถอนกิเลส ไม่ให้กิเลสเข้ามาครอบงำจิตใจ

7.อักโกธะ คือการระงับเหตุฉุนเฉียว การระงับความโกรธคือการต้องหาสาเหตุของความโกรธ แล้วจึงหาวิธีดับความโกรธและทำตามวิธีนั้นเรียกว่าเป็นการระงับเหตุฉุนเฉียว

8.อวิหิงสา คือสมดุลทั่วไป ได้แก่ความไม่เบียดเบียน บีบคั้น กดขี่ผู้ใต้บังคับบัญชา โดยต้องมีเกณฑ์และกรอบเป็นมาตรวัด

9.ขันติ คือความอดทน ทั้งการอดทนทางกายและทางใจ ซึ่งความอดทนสูงสุดของผู้บังคับบัญชาคืออดทนต่อคำตำหนิของผู้ใต้บังคับบัญชา

10.อวิโรธนะ คือความคงที่ในธรรม ผู้นำจะต้องไม่มีความหวั่นไหว มีสติตั้งมั่นอยู่ในความยุติธรรม เนติธรรมและดุลยธรรม

คุณธรรมสำหรับผู้นำที่ดีนั้นเป็นสิ่งที่ผู้นำทุกคนพึงมี แต่ในสภาพสังคมในปัจจุบันนั้นนับวันจะลดน้อยถอยลง การส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมให้กับคนในสังคมจึงเป็นสิ่งสำคัญและจำเป็นอย่างยิ่ง โดยเฉพาะผู้ใหญ่ควรเป็นแบบอย่างที่ดีให้กับคนรุ่นต่อไปที่จะก้าวเข้ามาเป็นผู้นำ เพราะผู้นำถือเป็นหัวใจสำคัญของการบริหาร หากผู้นำนำไปในทางตรงหรือทางที่ถูกต้ององค์กรย่อมนำไปสู่ความก้าวหน้า แต่ถ้าหากผู้นำนำทางไปในทางคดองค์กรก็จะประสบปัญหา สังคมประสบปัญหา ประเทศชาติเกิดความวุ่นวายแล้วคนในองค์กร สังคม ประเทศชาติจะอยู่อย่างไร