"ด้องการมีส่วนร่วม แต่พอให้มีส่วนร่วม ก็ไม่มามีส่วนร่วม"
ครับคำถามนี้ เรามักเจอในทุกองค์กร..ที่หลังจากบ่นว่าปัญหขององค์กรคือ..@%$#%^%^%&**&&*W ล้านแปดปัญหา...
...
พอถามว่า..ต้องการให้องค์กร..ทำอะไรให้...คำตอบ top hit คือ..."..ควรเปิดให้มีส่วนร่วมมากกว่านี้"
...
หลังจากถามไปเรื่อยๆ ก็มักเจอจุดร่วมครับ..เรื่องการมีส่วนร่วม..
...
และแล้ว..ก็มีใครสักคนในนั้นบอกว่า..."..ก็เคยส่งเอกสารให้ระบุสิ่งที่ต้องการเช่น Traning Need..ส่งไปทุกแผนกเลย..แต่กลับได้กระดาษเปล่ากลับคืนมา..นี่ไม่ใช่งานเดียวนะคะ..ไอ้ที่บ่นๆน่ะ..ส่งไปให้แล้ว..เขียนกลับมาสองบรรทัด..."
....
ครับ...ใครผิดน๊อ...เอางี๊ก็แล้วกัน..ตามประสบการณ์ผมว่า..."คนเราอยากมีส่วนร่วมครับ..แต่ไม่รู้จะทำยังไง..." (หลายคนอาจบอกว่า.ก็เคยเสนอ..แต่ไม่ทำ..ก็บรรยากาศไม่น่าไว้วางใจ... OK ครับ ประเด็นต่างๆ จะพยายามทยอยนำมาเขียนครับ..) เอาเป็นว่า..ผมพูดถึงข้อสังเกตแรกของผมแล้วกัน..
....
ผมมองว่าหลายๆครั้งฝ่ายบริหาร อาจต้องปรับวิธีการให้คนมามีส่วนร่วมครับ...จริงๆการยกระดับการมีส่วนร่วมทำได้หลายวิธีครับ...ในมุม Appreciative Inquiry มีสี่ขั้นตอนครับ..
1. เริ่มรู้จักกันด้วยการให้แต่ละฝ่ายเล่าเรื่องความภูมิใจก่อนครับ..จะได้รู้จักจะได้เห็นวิธีที่แต่ละคนฝ่าฝัน จนทำงานที่ภูมิใจสำเร็จมาแล้ว มีที่ไป มีจุดเปลี่ยนอย่างไร..เผลอๆจะได้วิธีไปแก้ปัญหาที่คนนั้น กลุ่มนั้นกำลังจะบ่นในเวลาถัดมา..เช่น ผมเจอคนหนึ่ง อยู่ในหน่วยงานที่เจอแรงต้านเรื่องการนำเทคโนโลยีใหม่ไปใช้..เขาก็เล่า case ที่ภูมิใจให้ฟังว่า..เขาต้องไปนอนกินอยู่ตรงนั้น..พอผู้ใช้ไม่ยอมใช้ก็ตามไปคุย ไปช่วย..ที่สุดก็ยอมรับสิ่งใหม่กัน..นี่ไงครับ..วิธีการเพิ่มการมีส่วนร่วมเห็นๆครับ
2. เวลาใครบ่น ให้ถามด้วยว่า..เคยเห็นใครแก้ปัญหานั้นได้ไหม...ซึ่งมักมีครับ..เผื่อคิดการใหญ่จะได้หา Chagne Agents ไปเลย..เช่นที่เกาะแห่งหนึ่ง ชาวเกาะบ่นว่า..โรงแรมจัดการสิ่งแวดล้อมได้ไม่ดี..ผมเลยถามว่า..ที่จัดการได้ดีมีไหม..เขาบอกว่า..มีที่หนึ่ง..ผมก็บอกว่า..ไปหาเขาเลย เขาทำไง..เราได้ตัวช่วยแล้วไหมล่ะ..นี่ก็เรียกว่าจะได้คนที่ "เป็น" และมี "วิธีการ" มามีส่วนร่วมครับ
3. พยายามนึกก่อนว่า..ใครจะช่วยเราเปลี่ยนแปลง เพิ่มระดับการมีส่วนร่วมได้..เช่นในพื้นที่หนึ่งเราไปถามว่า..ใครรวมใจชาวบ้านได้..เราก็ได้ชื่อสมภารท่านหนึ่ง..พอทำโครงการจริง เราก็เรียกคนมามีส่วนร่วมได้ทั้งตำบลครับ..
4. หาวิํธีการเปลี่ยนใจให้คนมามีส่วนร่วม..ที่เคยสำเร็จครับ..เช่นโรงงานเครื่องจักรกลเกษตร..เราเจอว่าเมื่อนำอะไรใหม่ๆ เข้าไปคนข้างในจะพยายามร่วมมือกัน "แกะ" ครับ..แกะจนทำให้ "สิ่งนั้นทำงานได้จริง" ก็ทำซ้ำสถานการณ์นี้ด้วยโจทย์ที่ต่างกันไปครับ..อันนี้ต้องถามด้วยคำถามว่า.."ครั้งไหนที่ทำอะไรแล้วคนมามีส่วนร่วม..เอาที่ดีที่สุดนะ" ก็จะเจอกิจกรรมบางอย่าง..ที่เอาไปทำซ้ำ เพื่อสร้างการมีส่วนร่วมได้ครับ
....
ครับ..อยากให้เกิดการมีส่วนร่วมก็ต้องค้นหาวิธีกันหน่อยครับ...ลุยไปดุ่ยๆนี่อาจไม่ work ครับ..จริงไหมครับ
...
คุณล่ะ คิดอย่างไร
ความเห็น (2)
อาจารย์ครับ ขออนุญาตแลกเปลี่ยนเรียนรู้ จากประสบการณ์ส่วนตัว เรื่องของการมีส่วนร่วม ขอยกมา ๒ กรณี ระหว่าง ให้เข้ามามีส่วนร่วม แล้ว ไม่มาร่วม กับ ให้เข้่ามามีส่วนร่วม แล้วเขา เข้ามาร่วม
กรณีที่ ๑ การมีส่วนร่วมอย่างเป็นทางการ
๑.๑ ให้กรอกความต้องการแล้วนำมาส่ง ท้ายสุด ฝ่ายบริหาร ก็ตัดสินใจไปตามที่ตัวเองต้องการ โดยไม่ได้ดูที่เขียนไป ตอนหลังคนก็ไม่อยากเขียน ไม่อยากมีส่วนร่วม
๑.๒ การมีส่วนร่วมในที่ประชุม ใครพูดอะไรออกไป จะได้รับการรับฟัง เมื่อคิดตรงกับผู้บริหาร ถ้าคิดไม่ตรง หรือ คิดนอกกรอบ หรือ เสนอแนวคิดที่สร้างสรรค์ ก็มักจะไม่ได้รับการยอมรับจากฝ่ายบริหาร ต่อไปเลยไม่ค่อยมีใครมาเสนอความคิด
๒. การมีส่วนร่วมอย่างไม่เป็นทางการ
๒.๑ ต้องลดตัวและเข้าไปหาเขา ให้เกียรติ ให้ความสำคัญกับเขาและพูดคุยอย่างไม่เป็นทางการและเป็นกันเอง ตรงนี้ จะได้ข้อคิดดีๆ ในการมีส่วนร่วมครับ ข้อสำคัญเราต้อง "จริงใจ" กับเขา ว่าเสนอมาแล้วเราจะรับฟังเขา
๒.๒ การพูดคุยบนโต๊ะอาหารครับ มื้อกลางวัน แค่ลงทุนพาไปเลี้ยงไก่ย่าง ส้มตำเสียหน่อย ไม่กี่บาท ก็จะได้บรรยากาศการมีส่วนร่วมที่หลากหลาย ได้แนวคิดดีๆ ในการพัฒนามาจากวงส้มตำนี่แหละครับ
ผมเคยฟังมาว่า "ใจ" ของแต่ละคนนั้นเล็กมาก และในใจของเขาก็มีอะไรอยู่เต็มไปหมด เราจะเข้าไปในใจของเขาได้ เราต้องทำตัวเราให้ "เล็ก" ลงมากๆ ครับ จึงจะเข้าไปอยู่ในใจเขาได้
ขอบคุณครับ
Great contribution..
I like your metaphor., "People have a limited space of heart."
With regards,
pinyo