ภาวะผู้นำ

ภาวะผู้นำ (Leadership) เป็นเรื่องที่เกี่ยวกับผู้นำโดยตรง เพราะการดำเนินงานของหน่วยงานหรือองค์การจะบรรลุวัตถุประสงค์และมีประสิทธิภาพเพียงใด ย่อมขึ้นอยู่กับพฤติกรรม การบริหารของผู้นำหรือการใช้ภาวะผู้นำของผู้บริหาร  นักวิชาการทางการบริหารการศึกษา         ให้คำนิยามและแนวคิดไว้ดังนี้

                ดูบิน (Dubin, 1958,  p. 389) กล่าวว่า ภาวะผู้นำ คือ ความสามารถที่ทำให้บุคคลอื่นกระทำตามเขาด้วยความเต็มใจ โดยเฉพาะการเริ่มต้นของการเปลี่ยนแปลง

                โบลล์ และดาเวนพอร์ต  (Boles & Davenport, 1975, p. 117) ให้ความหมายว่า ภาวะผู้นำเป็นกระบวนการซึ่งบุคคลใช้ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์  ช่วยให้กลุ่มปฏิบัติงานเพื่อให้เกิดผลผลิตเป็นไปตามเป้าหมาย ทำให้กลุ่มดำรงอยู่ได้โดยสนองความต้องการของสมาชิกในกลุ่มนั้น ๆ ด้วย

                เกียมแมทเทียว (Giammatteo, 1981, p. 2) ให้ทัศนะว่า ผู้นำที่เหมาะสมในปัจจุบันจะต้องไม่ใช่ผู้สั่งการ (Directing) และผู้ควบคุม (Controlling) แต่ควรเป็นผู้ที่แสดงพฤติกรรมภาวะผู้นำ     5 ลักษณะ ดังนี้

                1. สร้างและให้กลุ่มดำรงอยู่ได้

                2. ทำให้งานสำเร็จ

                3. ช่วยให้กลุ่มเกิดความรู้สึกที่ดีต่อกัน

                4. ช่วยให้กลุ่มตั้งวัตถุประสงค์ที่ชัดเจนและเข้าใจง่าย

                5. ทำให้เกิดความร่วมมือร่วมใจในการปฏิบัติงานไปสู่เป้าหมาย

                เฮอร์เซย์และบลันชาร์ด (Hersey & Blanchard, 1993, p. 83) ให้ความหมายของ ภาวะผู้นำ คือ กระบวนการในการสร้างอิทธิพลจูงใจคนหรือกลุ่ม เพื่อให้เกิดความพยายามร่วมกันดำเนินการให้บรรลุวัตถุประสงค์ในสถานการณ์ใด สถานการณ์หนึ่ง

                พลังเก็ต (Plunkett, 1992, p. 325) ได้กล่าวว่า ภาวะผู้นำ หมายถึง ความสามารถที่จะทำงานให้สำเร็จโดยอาศัยบุคคลอื่น และในขณะเดียวกันก็ได้รับความเคารพ ความมั่นใจ               ความจงรักภักดีและให้ความร่วมมือด้วยความเต็มใจ

                เอกชัย กี่สุขพันธ์ (2538, หน้า 99) กล่าวว่า ภาวะผู้นำ คือ ความสามารถในการวางแผนการจัดองค์การ การสื่อสาร การแก้ปัญหา การตัดสินใจ และการจูงใจให้ผู้อื่นปฏิบัติงานให้เป็นไปตามเป้าหมายขององค์การ

                ธร  สุนทรยุทธ  (2543, หน้า 97) ได้สรุปว่า  ภาวะผู้นำเป็นเรื่องเกี่ยวกับความสามารถของแต่ละบุคคล  ในอันที่จะก่อให้เกิดการกระทำกิจกรรมในกลุ่มสมาชิก  เพื่อให้ได้ตามมาซึ่งเป้าหมายที่ต้องการ

                ชาญชัย อาจินสมาจาร (2540, หน้า 109) กล่าวว่า ภาวะผู้นำ คือ บูรณาการในทางรุก    ของคน วัสดุอุปกรณ์ และแนวคิดในองค์การ ซึ่งกิจกรรมและความพยายามจะมุ่งสู่การทำให้เป้าหมายสถาบันบรรลุผล ความเต็มใจของสมาชิกขององค์การที่จะถูกนำย่อมขึ้นอยู่กับหน้าที่          หลายอย่างของคุณสมบัติส่วนบุคคลของผู้นำ

                ประสิทธิ์ ทองอุ่น (2542, หน้า 233) ให้ความหมายว่า ภาวะผู้นำ คือ สภาวะหรือศักยภาพของบุคคลในการสร้างกระบวนการ เพื่อจูงใจให้ผู้อื่นให้ความร่วมมือและสร้างความพึงพอใจในการปฏิบัติงาน หรือดำเนินงานให้เป็นไปตามแผนงานและจุดประสงค์ที่วางไว้

                ชูชาติ  พ่วงสมจิตร์ (2544, หน้า 4-5) กล่าวว่า ภาวะผู้นำ คือ การสะท้อนภาพพฤติกรรม   ที่เป็นปฏิสัมพันธ์ทางสังคมของบุคคลในองค์การ ซึ่งบุคคลใดบุคคลหนึ่งมีความสามารถหรืออิทธิพลเหนือบุคคลอื่น ๆ สามารถจูงใจ ประสานงานให้บุคคลอื่นปฏิบัติตามจนสามารถบรรลุเป้าหมายขององค์การ ความสามารถหรืออิทธิพลนั้นมีที่มาจากหลายแหล่ง เช่น คุณลักษณะที่มีมาแต่กำเนิด  อำนาจตามตำแหน่ง หรืออำนาจที่เกิดจากความรอบรู้ ความเชี่ยวชาญในปัญหาที่กลุ่มกำลังเผชิญอยู่

                นฤมล  นาคเปี่ยม (2550, หน้า 29)  ให้ความหมายของภาวะผู้นำ คือ  พฤติกรรมที่เกี่ยวกับอิทธิพลในการจูงใจ  การโน้มน้าวจิตใจผู้ร่วมงานในองค์การให้เกิดความร่วมมือ  ประสานงาน  ในการทุ่มเทกำลังความคิด  ความรู้ความสามารถในการปฏิบัติงาน  เพื่อให้บรรลุเป้าหมายที่วางไว้โดยอาศัยกระบวนการสื่อสารและความสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกในกลุ่ม

โดยสรุป ภาวะผู้นำ หมายถึง การที่ผู้บริหารของกลุ่มมีพฤติกรรมในการจูงใจ  การโน้มน้าวจิตใจผู้ร่วมงานในองค์การให้เกิดความร่วมมือ  ประสานงาน  ในการทุ่มเทกำลังความคิด  ความรู้ความสามารถในการปฏิบัติงาน  เพื่อก่อให้เกิดพลังร่วมของกลุ่มให้การบริหารบรรลุวัตถุประสงค์  ที่วางไว้