งานวิจัยพัฒนาเชิงพื้นที่เพื่อขับเคลื่อนนโยบายหนึ่งมหาวิทยาลัยหนึ่งจังหวัด

งานวิจัยพัฒนาเชิงพื้นที่เพื่อขับเคลื่อนนโยบายหนึ่งมหาวิทยาลัยหนึ่งจังหวัด

 

                แนวคิดของงานวิจัยพัฒนานี้คงไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่เป็นการสานต่อที่อาจารย์ประเวศ วะสีเสนอไว้นานแล้ว โดยรัฐบาลและสกอ.รับจะดำเนินการในเชิงนโยบายให้เป็นรูปธรรมทั่วประเทศ 

โจทย์วิจัยพัฒนาหรือสิ่งที่ต้องการทราบสำหรับงานนี้คือ

1.สถานภาพของงานวิจัยและบริการวิชการของมหาวิทยาลัยในพื้นที่จังหวัดเป็นอย่างไร?

2.ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น ปัจจัยที่เกี่ยวข้อง?

3.ถ้าจะขับเคลื่อนนโยบายหนึ่งมหาวิทยาลัยหนึ่งจังหวัดจะต้องทำอย่างไร? (แก้ไขพัฒนาปัจจัยที่เกี่ยวข้องให้เอื้อ/สอดคล้องอย่างไร?)

คำถามข้อ1 ต้องสำรวจ สร้างชุดข้อมูลความรู้ อย่างมีส่วนร่วมกับผู้เกี่ยวข้อง

คำถามข้อ2 ที่เป็นกรอบความรู้เบื้องต้นคือ มหาวิทยาลัยมีพันธกิจวิจัยและบริการทางวิชาการตามเกณฑ์ประเมินของสมศ.     ซึ่งปรับเปลี่ยนอยู่เรื่อยๆคือ จัดเป็นกลุ่มสถาบัน มีเกณฑ์ชี้วัดแต่ละกลุ่มต่างกัน

1ปัจจัยที่ทำให้มหาวิทยาลัยเป็นเช่นข้อ1 คือ องค์ประกอบการประเมินของสมศ.

ที่เกี่ยวกับงานวิจัยมี 3 ประการคือ 1)มีแผน ระบบกลไกและงบประมาณสนับสนุน              2)คณาจารย์มีส่วนร่วมอย่างเข้มแข็ง โดยบูรณาการงานวิจัยกับการเรียนการสอนและบริการวิชาการ 3)ผลงานวิจัยมีคุณภาพสนองยุทธศาสตร์ชาติและมีการเผยแพร่อย่างกว้างขวาง

ที่เกี่ยวกับงานบริการทางวิชาการมี 2 ประการคือ1)มีระบบกลไกรองรับ และ 2)มีการบูรณาการกับการวิจัยและการเรียนการสอนอย่างเป็นรูปธรรม

1ปัจจัยที่ทำให้มหาวิทยาลัยเป็นเช่นข้อ1 คือ เกณฑ์/นโยบาย กลไกกำกับ/สนับสนุนของสกอ.

สกอ.มีเกณฑ์ชี้วัด กำกับมหาวิทยาลัย มีการจัดระบบบริหารจัดการในรูปเครือข่ายอุดมศึกษา กำลังดำเนินนโยบายหนึ่งมหาวิทยาลัยหนึ่งจังหวัด โดยมีงานของสถาบันคลังสมองที่อาจารย์ปิยะวัติ บุญ-หลง พยายามพัฒนาระบบให้มหาวิทยาลัยทำงานวิจัยรับใช้ชุมชน/สังคมมากขึ้น

1ปัจจัยที่ทำให้มหาวิทยาลัยเป็นเช่นข้อ1 คือ ปัจจัยในส่วนของสภามหาวิทยาลัย แผนพัฒนาเชิงกลยุทธ์ของมหาวิทยาลัย การก่อตั้งและพัฒนาการของมหาวิทยาลัย รวมทั้งระบการบริหารจัดการภายใน ระเบียบที่เกี่ยวกับงานวิจัยและบริการวิชาการของมหาวิทยาลัย เช่น เกณฑ์ภาระงานของคณาจารย์ เป็นต้น

และปัจจัยอื่นๆ ???

สำหรับคำถามข้อ3

สิ่งที่ต้องรู้เพิ่มเติม คือ หน่วยจัดการระดับจังหวัด นอกจากภาครัฐและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นแล้ว ยังมีภาคธุรกิจเอกชน เช่น สมาคมหอการค้า การท่องเที่ยว อุตสาหกรรม และภาคประชาสังคมที่เป็นองค์กรสาธารณประโยชน์ เช่น มูลนิธิ สมาคม และภาคชุมชน เช่น สหกรณ์  กลุ่มเกษตรกร กลุ่มวิสาหกิจชุมชน เป็นต้น ซึ่งเป็นหน่วยจัดการความรู้/บริการวิชาการสู่กลุ่มเป้าหมายคือสมาชิกและประชาชนทั่วไปอีกทอดหนึ่ง หน่วยจัดการเหล่านี้มีบทบาทหน้าที่อะไร ได้ทำอะไร/อย่างไรและเกิดผลอย่างไรกับสมาชิกในเครือข่ายของตน มีปัญหาอุปสรรค และความสำเร็จอะไรบ้าง? มหาวิทยาลัยต้องทำงานกับภาคีหลักเหล่านี้ ทั้งการรับทราบความต้องการและร่วมเรียนรู้เพื่อสร้างงานวิจัยและให้บริการทางวิชาการที่สอดคล้องกับปัญหาและความต้องการ ซึ่งเป็นกิจกรรมการเรียนรู้จากการทำงานเพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงร่วมกัน

แนวงานวิจัยพัฒนานี้อาจทำในพื้นที่จังหวัดเป็น1ชุดโครงการ โดยมีโครงการวิจัยพัฒนาในส่วนของมหาวิทยาลัยต่างๆที่มีในจังหวัดเป็นโครงการวิจัยย่อย ในความหมายของหนึ่งมหาวิทยาลัย   ที่เป็น สัญลักษณ์ แบบเดียวกับหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์(ในตำบลอาจมีหลายผลิตภัณฑ์) โดยที่ความจริงคือหลายมหาวิทยาลัยช่วยกันทำในจังหวัดอย่างเป็นระบบ  ซึ่งโครงการวิจัยพัฒนานี้จะช่วยได้มาก ทั้งการสำรวจข้อมูลความจริงและสร้างความหมายของข้อมูลความรู้อย่างมีส่วนร่วม ศึกษาปัจจัยที่เกี่ยวข้องเพื่อความเข้าใจที่ลึกซึ้งนำสู่การปรับเปลี่ยนอย่างเหมาะสมสอดคล้อง และสร้างความเป็นเอกภาพของมหาวิทยาลัยต่างๆในการทำงานสนับสนุนจังหวัดร่วมกัน

จังหวัด

มหาวิทยาลัย1

(เจ้าภาพ)

มหาวิทยาลัย4..

มหาวิทยาลัย3

มหาวิทยาลัย2

 
แนวงานนี้อาจทำในหลายจังหวัด ตามโมเดล1ชุดโครงการในจังหวัด แล้วมาต่อกันเป็นชุดโครงการระดับประเทศที่มีจังหวัดนำร่องในแต่ละภาค โดยใช้เครือข่ายสกอ.เลือกจังหวัดนำร่อง       

ซึ่งน่าจะมีงานของสถาบันคลังสมองเป็นภาคีหลักอีกแหล่งหนึ่งด้วย

 

 

เครือข่ายสกอ.

หนึ่งมหาวิทยาลัย

หนึ่งจังหวัด

จังหวัด1

มหาวิทยาลัย1

(เจ้าภาพ)

มหาวิทยาลัย4..

มหาวิทยาลัย3

มหาวิทยาลัย2

จังหวัด2

มหาวิทยาลัย1

(เจ้าภาพ)

มหาวิทยาลัย4..

มหาวิทยาลัย3

มหาวิทยาลัย2

จังหวัด4

มหาวิทยาลัย1

(เจ้าภาพ)

มหาวิทยาลัย4..

มหาวิทยาลัย3

มหาวิทยาลัย2

จังหวัด3

มหาวิทยาลัย1

(เจ้าภาพ)

มหาวิทยาลัย4..

มหาวิทยาลัย3

มหาวิทยาลัย2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[ขจิต ฝอยทอง]

พี่ภีมหายไปนานมาก อยากทำ แต่....