คำขวัญที่สะท้อนถึงชีวิตและความป็นอยู่ของคนสุโขทัย

อยากมั่งอย่างมีให้อยู่ศรีสำโรง ถ้าอยากฉิบ....ตายโหงให้อยู่กงไกรลาศ

          ช่วงวันที่ 13 - 15 เมษายนนี้ ผมมีนัดที่ต้องเดินทางไปสุโขทัย โดยไปที่อำเภอกงไกรลาศ เพื่อไปดูสถานที่ของวัดแห่งหนึ่งที่ขอให้ผมเอาผ้าป่าไปทอดในเดือนพฤศจิกายนนี้ ตอนแรกที่เขาติดต่อมาเพราะเพื่อเอาทุนทรัพย์ไปสร้างหอพระไตรปิฎก ก็ท้วงติงเขาไปว่าสมัยนี้หอพระไตรปิฎกเกิดประโยชน์น้อย น่าจะทำเป็นหอไตรและห้องสมุดชุมชนควบคู่กันไป ทางวัดเห็นด้วย และขอให้ผมไปดูสถานที่ ผมก็เลยต้องไป

          วัดนี้อยู่ห่างตัวอำเภอประมาณ 4-5 กิโล เป็นชุมชนเก่าแก่ดั้งเดิม หอไตรหลังเก่าชำรุดทรุดโทรมมาก หลังคาพังลงมา เสาที่ปักอยู่กลางสระก็โย้เย้ เย็นวันที่ 13 ผมขอประชุมชาวบ้านเชิญมาเฉพาะคนที่จะเป็นกรรมการหลัก ที่ประชุมระดมความคิดอย่างอิสระมีทั้งครูหนุ่ม ๆ ครูเกษียณอายุราชการ เขารับหลักการของผมแต่ขอให้ไม่ต้องรื้อหอเก่าออกแต่ช่วยตบแต่งให้สภาพดีขึ้นแล้วต่อสิ่งใหม่เข้าไปให้สวยงามแต่ต้องเข้ากับของเก่าได้

          ประชุมเสร็จเขาพาไปเที่ยวอุทยานเมืองเก่าสุโขทัย เสียดายเข้าไปไม่ถึงเพราะรถติดการเล่นน้ำอย่างไร้วัฒนธรรมของคนที่ไปเที่ยว ก็คงเหมือนกันทุกที่ในประเทศนี้กระมัง วันรุ่งขึ้น ผมไปทำบุญที่วัดสองสามวัด ช่วงเย็นคนแก่คนเฒ่ามาคุยด้วย ตรงนี้เกิดประโยชน์มาก ท่านเล่าถึงวัฒนธรรมและความเป็นอยู่ของคนละแวกนี้ว่า สมัยก่อนอยู่แพในแม่น้ำยมจากนั้นก็ย้ายขึ้นมาอยู่บนบก และทำมาหากินกันตามปกติ ผมมาติดใจที่ท่านบอกว่าคนกงไกรลาศค่อนข้างจะยากจนสู้ที่อื่นไม่ได้ ผมทักว่า อยู่ห่างจากตัวจังหวัดแค่ 20 โลและน้ำท่าก็ดี ทำไมไม่มีตังค์

          ท่านบอกผมว่า อาจารย์รู้ไหม มีคำพูดที่ว่า อยากมั่งอยากมีให้อยู่ศรีสำโรง อยากฉิบ....ตายโหงให้อยู่กงไกรลาศ  และขยายความว่าศรีสำโรงคนเขาขยัน ทำนาค่อนข้างได้ผลแต่ที่กงไกรลาศ ในสมัยก่อนมาแต่ขะโมยขะโจร การปล้นชิงวิ่งราวเกิดมาก

          วันที่ 15ผมขับรถกลับบ้านตั้งแต่เช้า แวะกราบหลวงพ่อพุทธชินราชที่พิษณุโลก กราบหลวงพ่อเพชรที่พิจิตร หลวงพ่อเงิน วัดบางคลาน โพทะเล ขณะขับรถใจผมคิดถึงคำพูดของผู้อาวุโสท่านนั้น ผมคิดว่าอดีตที่ผ่านมาของผู้คน ไม่ว่าจะนานแค่ใหนผู้คนก็ยังยากที่จะลืม และมันจะฝังใจอย่างน้อยก็มักจะพูดถึงอยู่เสมอ ถ้าคนกงไกรลาศลืมอดีตกันทุกคน กงไกรลาศจะเจริญขึ้นมากกว่าที่ผมเห็นไหมหนอ คำถามนี้ตอบยากจริง ๆ

[หยั่งราก ฝากใบ]

สวัสดีค่ะ

คงเป็นความเชื่อและพลังของถ้อยคำนะคะ
เคยผ่านกงไกรลาศ ก็ไ่ม่เห็นความแตกต่่างด้านลักษณะภูมิประเทศกับอำเภออื่นนัก แต่ที่ทราบคือ ทุกครั้งที่สุโขทัยน้ำท่วมกงไกรลาศก็ดูเหมือนจะโดนหนักที่สุดอย่างนั้นหรือเปล่าคะ

[นาย สมนึก (นายน้อยหรือนายเคี่ยม) โทณผลิน]

สวัสดีครับ

ผมไม่ทราบจริง ๆ ว่า เวลาน้ำท่วมกงไกรลาศจะหนักที่สุดหรือไม่ เพราะครั้งนี้เป็นครั้งที่สองในชีวิตที่ได้ไปสุโขทัย ขอบพระคุณมากครับ ที่กรุณาเข้ามาแลกเปลี่ยนกัน

[แม่ข้าวสวย]

หนูเคยไปเที่ยวสุโขทัยตอนเด็ก ๆ ยังประทับใจอยู่เลยค่ะ มีโอกาสจะกลับไปอีกครั้ง ไปขขมาพระที่องค์ใหญ่ ๆ จำไม่ได้ว่าชื่อว่าอะไร สมัยเด็ก ๆ ไม่รู้ เดินขึ้นไปบนองค์พระ มีโอกาสจะกลับไปอีกครั้ง อ่านบทความนี้แล้ว อยากกลับไปสุโขทัยอีกสักครั้ง