การผลิตพืชผักปลอดภัยจากสารพิษ
คำว่า "ผักปลอดภัยจากสารพิษ" ผู้เขียนบันทึก หมายถึง ผลผลิตพืชผักที่ไม่มีสารเคมีป้องกันและกำจัดศัตรูพืชตกค้างอยู่หรือมีการตกค้างอยู่ไม่เกินระดับมาตรฐานที่กระทรวงสาธารณสุขกำหนดไว้ในประกาศกระทรวงสาธารณสุข ฉบับที่288 พ.ศ.2548 ลงวันที่ 17 มกราคม 2548 เรื่องอาหารที่มีสารพิษที่ตกค้าง
ผัก เป็นพืชอาหารที่คนไทยนิยมรับประทานกันมาก เนื่องจากเป็นอาหารที่หาง่ายกินสดก็ได้ ลวก ต้ม ประกอบอาหารอย่างอื่นได้อีกมากมาย สมัยก่อนนิยมปลูกกินกันภายในบ้าน แต่ปัจจุบันค่านิยมในการลริโภคเปลี่ยนไป จากที่เคยปลูกแบบพึ่งพิงธรรมชาติกลับใช้สารเคมีเพิ่มมาขึ้น ความเร่งรีบของการดำเนินชวิตทำให้ต้องพึ่งพา ตลาด ผลผลิตพืชผักที่ดูสวยงามไม่มีรอยแมลงกัดกินเป็นสินค้าราคาดี กระตุ้นให้เกษตรกรใช้สารเคมีเพื่อกำจัดศัตรูพืชเพิ่มมากขึ้นทำให้ผู้บริโภคได้รับอันตรายจากสารพิษ
การนำเอาวิธีป้องกันและกำจัดศัตรูพืชหลายวิธีมาประยุกต์รวมกัน จึงเป้นทางเลือกสำหรับความปลอดภัยของเกษตรกร ผู้บริโภคและสิ่งแวดล้อม
ปัจจัยที่จำเป็นในการผลิตพืชผักปลอดภัยคือ พื้นที่ปลูก พันธุ์ ปุ๋ย วัสดุป้องกันและกำจัดศัตรูพืช เช่น กับดักกาวเหนียว กับดักแสงไฟ วัสดุคลุมดิน สารชีวภัณฑ์ สมุนไพรป้องกันกำจัดศัตรูพืช และสิ่งหนึ่งที่สำคัญคือ โรงเรือนมุ้งตาข่าย
ขั้นตอนในการปลูกผักปลอดภัยจากสารพิษ
การเลือกพื้นที่ปลูกที่เหมาะสม ระบายน้ำได้ดี มีแหล่งน้ำที่สะอาดและเพียงพอ
การเตรียมพันธุ์ เลือกใช้พันธุ์ที่ต้านทานศัตรูพืชและปลอดเชื้อโรค การเตรียมเมล็ดพันธุ์ก่อนเพาะปลูกควรทำดังนี้
- แช่เมล็ดในน้ำอุ่น ที่อุณหภูมิ 50-55 องศาเซลเซียส นาน 15-30 นาที เพื่อกระตุ้นการงอก และฆ่าเชื้อโรคได้บางส่วน ถ้ามีเมล็ดลอยขึ้นมาก็ให้แยกไว้ต่างหาก เพราะส่วนที่ลอยขึ้นอาจจะเป็นเมล็ดพันธุ์ที่ไม่ได้คุณภาพ
การเตรียมดิน ไถพรวนดินให้ละเอียด โดยไถลึก 1 ครั้ง และตากดินไว้ ไม่น้อยกว่า 7 วัน ไถพรวนอีกรอบเพื่อยกร่อง ตากดินไว้อีกประมาณ 7 วัน เพื่อกำจัดโรคแมลงที่อยู่ในดิน
การปรับปรุงแปลงปลูก ควรใส่ปุ๋ยอินทรีย์ ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก ในอัตราส่วน 1-2 ตัน/ไร่ คลุกเคล้าทั่วแปลงให้เป็นเนื้อเดียวกัน ควรปรับค่า pH ให้เหมาะสมโดยใช้ปูนมาร์ล อัตรา 200-300 ก.ก./ไร่ โดยหว่านให้ทั่วแล้วคลุกเคล้าให้เข้ากัน
การปลูกและการดูแลรักษา
- ควรปลูกผักในระยะห่างที่เหมาะสม ประมาณ 20-25 ซ.ม. เพื่อให้มีการถ่ายเทอากาศที่ดี
- การใส่ปุ๋ย ธาตุอาหารส่วนใหญ่จะม่อยู่แล้วในดิน แต่ธาตุไนโตรเจนและโพแทสเซียม จะถูกชะล้างและระเหยได้ง่าย ดังนั้นจะต้องให้ปุ๋ยทั้งสองในระหว่างการเจริญเติบโต พยายามอย่าให้ชิดโคนต้น โดยใส่ครั้งแรกหลังปลูก 2-3 สัปดาห์ ครั้งที่ 2 หลังจากใส่ครั้งแรก 2-3 สัปดาห์ หรือใส่ในระยะออกดอกติดผล เมื่อใส่ปุ๋ยแล้วควรพรวนดินกลบและรดน้ำ
- การควบคุมวัชพืช การจัดการวัชพืชอย่างมีประสิทธิภาพจะส่งผลให้พืชผักมีการเจริญเติบโตที่ดี เช่น การคลุมดินโดยการคลุมดิน โดยฟางข้าว หรือพลาสติกสีเทาเงินจะช่วยรักษาความชื้นในดิน และบังแสงสว่างทำให้เมล็ดวัชพืชโตช้า
การป้องกันกำจัดศัตรูพืชแบบผสมผสาน เป็นการป้องกันและกำจัดศัตรูพืชหลายๆวิธีผสมผสานกัน หรืออีกอย่างหนึ่ง เรียกว่า กระบวนการ IPM (Integrated Pest Management system) เป็นการทำทุกวิถีทางให้ศัตรูพืชมันลดน้อยถอยลง โดยให้การใช้สารเคมีเป็นทางเลือกสุดท้าย
- ด้วยวิธีเขตกรรม
- ด้วยสารสกัดจากธรรมชาติ
- ด้วยชีววิธี
- ด้วยวิธีกล
- ด้วยวิธีจลน์
- ด้วยสารเคมี เป็นทางเลือกอันดับสุดท้ายแต่ต้องใช้ให้ถูกวิธีและอัตราส่วนตามฉลากแนะนำ
การปลูกผักในโรงเรือนมุ้งตาข่ายในล่อน เป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการป้องกันกำจัดแมลงศัตรูพืชที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดอีกวิธีหนึ่ง ทั้งยังสามารถควบคุมสภาพแวดล้อม เช่น อุณหภูมิ ความชื้น ป้องกันลม ฝน ฯลฯ ได้
พื้นที่ที่ปลูกจะต้องสามารถปลูกผักได้อย่าง ต่อเนืองเพื่อเป็นการคุ้มค่าต่อการสร้างโรงเรือน และการใช้ตาข่ายไนลอน โครงสร้างอาจทำด้วยไม้หรือเหล็กก็ได้ (แนะนำให้ใช้เหล็กจะได้ดีกว่า)
ตาข่ายที่ใช้เป็นตาข่ายไนล่อนสีขาว ขนาด 32 ตา/นิ้ว แต่ต้องควบคุมเรื่องอุณหภูมิและความชื้นให้ดี ประเภทผักที่เหมาะสมกับการปลูกในโรงเรือนกางมุ้ง ได้แก่ คะน้า กวางตุ้งฮ่องเต้ ตั๋งโอ ปวยเล้ง ขึ้นฉ่าย กระหล่ำดอก บล็อกโคลี่ มะเขื่อเปราะ ถั่วลันเตา ฯลฯ
สำหรับท่านที่สนใจ การปลูกผักกางมุ้ง หรือ องค์ความรู้ในการสร้างโรงเรือนมาตราฐาน สามารถแวะชมได้ที่ ศูนย์การเรียนรู้เพื่อการปฏิรูปที่ดิน ตำบลช้างใหญ่ อำเภอบางไทร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ครับ...หรือเว็บไซต์ https://sites.google.com/site/alrolearningcenter/
ความเห็น (2)
ขอบคุณ คุณต้นกล้าที่ร่วมแสดงความคิดเห็นและให้ข้อมูลดีๆ