ครูกับสื่อนวัตกรรม

เครื่องมือสำคัญของครู ก็คือ สื่อ  คำว่า "สื่อ" (Media) เป็นคำที่มาจากภาษาละตินว่า"medium" แปลว่า "ระหว่าง" หมายถึง สิ่งใดก็ตามที่บรรจุข้อมูลเพื่อให้ผู้ส่งและผู้รับสามารถสื่อสารกันได้ตรงตามวัตถุประสงค์ เมื่อมีการนำสื่อมาใช้ในกระบวนการเรียนการสอน ก็เรียกสื่อนั้นว่า "สื่อการเรียนการสอน" (Instruction Media) หมายถึง สื่อชนิดใดก็ตามที่บรรจุเนื้อหา หรือสาระการเรียนรู้ซึ่งผู้สอนและผู้เรียนใช้เป็นเครื่องมือสำหรับการเรียนรู้เนื้อหา หรือ สาระนั้น ๆ การเรียนการสอนในภาพลักษณ์เดิมๆ มักจะเป็นการถ่ายทอดสาระความรู้จากผู้สอนไปยังผู้เรียน โดยใช้สื่อการเรียนการสอนเป็นตัวกลางในการถ่ายทอดความรู้  ความคิด ทักษะและประสบการณ์ให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ ปัจจุบันเป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไปแล้วว่าการเรียนรู้ไม่ได้จำกัด อยู่เฉพาะในห้องเรียนหรือในโรงเรียนเท่านั้น ผู้สอนและผู้เรียนสามารถเรียนรู้จากสื่อต่าง ๆ อย่างหลากหลาย สามารถเรียนรู้ได้ทุกเวลาและทุกสถานที่ สื่อที่นำมาใช้เพื่อการเรียนรู้ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน จึงเรียกว่า “สื่อการเรียนรู้" ซึ่งหมายถึงทุกสิ่งทุกอย่างที่มีอยู่รอบตัวไม่ว่าจะเป็นวัสดุ ของจริง บุคคล สถานที่ เหตุการณ์ หรือความคิดก็ตาม ถือเป็นสื่อการเรียนรู้ทั้งสิ้น ขึ้นอยู่กับว่าเราเรียนรู้จากสิ่งนั้นๆ หรือนำสิ่งนั้นๆ เข้ามาสู่การเรียนรู้ของเราหรือไม่  สื่อการสอน (Instructional Media) หมายถึง สื่อชนิดใดก็ตามไม่ว่าจะเป็นเทปบันทึกเสียง สไลด์ วิทยุ โทรทัศน์ วีดิทัศน์ แผนภูมิ ภาพนิ่ง ฯลฯ ซึ่งบรรจุเนื้อหาเกี่ยวกับการเรียนการสอน เพื่อใช้เป็นเครื่องมือหรือช่องทางสำหรับผู้สอนส่งไปถึงผู้เรียน ทำให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์หรือจุดมุ่งหมายที่ผู้สอนวางไว้

ประเภทของสื่อการเรียนรู้ สื่อการเรียนรู้สามารถจำแนกออกตามลักษณะได้เป็น 3 ประเภท คือ

1.     สื่อสิ่งพิมพ์ หมายถึง หนังสือและเอกสารสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ ที่แสดงหรือเรียบเรียงสาระความรู้ต่าง ๆ โดยใช้ตัวหนังสือที่เป็นตัวเขียนหรือตัวพิมพ์เป็นสื่อ ในการแสดงความหมาย สื่อสิ่งพิมพ์มีหลายชนิด ได้แก่ เอกสาร หนังสือเรียน หนังสือพิมพ์ นิตยสาร วารสาร บันทึก รายงาน ฯลฯ

2.     สื่อเทคโนโลยี หมายถึง สื่อการเรียนรู้ที่ผลิตขึ้นใช้ควบคู่กับเครื่องมือโสตทัศนวัสดุ หรือเครื่องมือที่เป็นเทคโนโลยีใหม่ ๆ เช่น แถบบันทึกภาพพร้อมเสียง (วีดิทัศน์) แถบบันทึกเสียง ภาพนิ่ง สื่อคอมพิวเตอร์ช่วยสอน นอกจากนี้สื่อเทคโนโลยียังหมายรวมถึงกระบวนการต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการนำเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ใน กระบวนการเรียนรู้ เช่น การใช้อินเทอร์เน็ตเพื่อการเรียนรู้ การศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม เป็นต้น

3.     สื่ออื่น ๆ นอกเหนือจากสื่อ 2 ประเภทที่กล่าวไปแล้ว ยังมีสื่ออื่นๆ ที่ส่งเสริมการเรียนรู้ของผู้เรียน ซึ่งมีความสำคัญไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าสื่อสิ่งพิมพ์และสื่อเทคโนโลยี สื่อที่กล่าวนี้ ได้แก่

1) บุคคล หมายถึง บุคคลที่มีความรู้ ความสามารถ ความเชี่ยวชาญในสาขาต่าง ๆ ซึ่งสามารถถ่ายทอดสาระความรู้ แนวคิดและประสบการณ์ไปสู่บุคคลอื่น เช่น บุคลากรในท้องถิ่น แพทย์ ตำรวจ นักธุรกิจ เป็นต้น

 2) ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม หมายถึง สิ่งมีอยู่ตามธรรมชาติและสภาพแวดล้อมตัวผู้เรียน เช่น พืชผักผลไม้ ปรากฏการณ์ ห้องปฏิบัติการ เป็นต้น

3) กิจกรรม / กระบวนการ หมายถึง กิจกรรม หรือกระบวนการที่ผู้สอนและผู้เรียนกำหนดขึ้นเพื่อสร้างเสริม ประสบการณ์การเรียนรู้ ใช้ในการฝึกทักษะซึ่งต้องใช้กระบวนการคิด การปฏิบัติ การเผชิญสถานการณ์และ การประยุกต์ความรู้ของผู้เรียน เช่น บทบาทสมมติ การสาธิต การจัดนิทรรศการ การทำโครงงาน เกม เพลง เป็นต้น

 4) วัสดุ เครื่องมือและอุปกรณ์ หมายถึง วัสดุที่ประดิษฐ์ขึ้นใช้เพื่อประกอบการเรียนรู้ เช่น หุ่นจำลอง แผนภูมิ แผนที่ ตาราง สถิติ รวมถึงสื่อประเภทเครื่องมือและอุปกรณ์ที่จำเป็นต้องใช้ในการปฏิบัติงานต่าง ๆ เช่น อุปกรณ์ทดลองวิทยาศาสตร์ เครื่องมือช่าง เป็นต้น

         สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาจันทบุรี เขต 1ได้รับมอบหมายจากจังหวัดจันทบุรี ในการจัดประกวดผลงาน/นวัตกรรมทางการศึกษาของสถานศึกษาทุกระดับชั้นทุกสังกัดในจังหวัดจันทบุรี ตามโครงการพัฒนา/แลกเปลี่ยนเรียนรู้และการบริหารจัดการแบบบูรณาการด้านสังคมของกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออก(ชลบุรี ระยอง จันทบุรีและตราด) โดยผู้ว่าราชการจังหวัดจันทบุรีได้แต่งตั้งคณะกรรมการตัดสินการประกวด ซึ่งประกอบด้วยผู้แทนจากมหาวิทยาลัยราชภัฎรำไพพรรณี  มหาวิทยาลัยเทคโนโลยี  วิทยาเขตราชมงคลจันทบุรี วิทยาลัยเทคนิคจันทบุรี สำนักงานเทศบาลเมืองจันทบุรี สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาจันทบุรี เขต 1 และสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาจันทบุรี เขต 2 คณะกรรมการฯได้ดำเนินการตัดสินการประกวดผลงาน/นวัตกรรมการศึกษา เมื่อวันที่ 6 พฤษภาคม 2553 ณ ศูนย์สื่อการเรียนรู้ (เรือนกัลยาณมิตร) สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาจันทบุรี เขต 1 โดยผู้ส่งผลงานเป็นผู้นำเสนอผลงานให้กรรมการพิจารณาให้คะแนน  ผลปรากฏดังนี้

รางวัลชนะเลิศ  รับโล่เกียรติคุณและรางวัลเงินสด จำนวน 15,000 บาท ได้แก่ นายวิวัฒน์ เพชรศรี ครูโรงเรียนสฤษดิเดช อำเภอเมืองจันทบุรี จังหวัดจันทบุรี  ชื่อผลงาน “การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบ 4 S สาระที่ 3 นาฏศิลป์  ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5”  รองชนะเลิศอันดับ 1  รับโล่เกียรติคุณและรางวัลเงินสด จำนวน  10,000 บาท ได้แก่   นางนงเยาว์  เสนะวงศ์  ครูโรงเรียนวัดบูรพาพิทยาราม อำเภอท่าใหม่ จังหวัดจันทบุรี ชื่อผลงาน “บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอนชุดสอนหนูอ่านแจกลูกสะกดคำ” รองชนะเลิศ อันดับ 2  รับโล่เกียรติคุณและรางวัลเงินสด จำนวน 5,000 บาท ได้แก่  นางไพรัช บุญรุ่ง  ครูโรงเรียนวัดปากน้ำ(ประสาทวิทยาคาร) อำเภอแหลมสิงห์  จังหวัดจันทบุรี ชื่อผลงาน “บทเรียนคอมพิวเตอร์ เรื่องแหลมสิงห์บ้านเรา”  รางวัลรองชนะเลิศ อันดับ 3  รับโล่เกียรติคุณและรางวัลเงินสด จำนวน 3,000 บาท ได้แก่  นางสาวรายา  ปัญจมานนท์  ครูโรงเรียนวัดทองทั่ว อำเภอเมืองจันทบุรี จังหวัดจันทบุรี ชื่อผลงาน “การดัดแปลงเครื่องฉายภาพข้ามศีรษะ (OHP) ให้เป็นเครื่องฉายภาพแบบ แอลซีดี (LCD Projector)”

             สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาจันทบุรี เขต 1 ขอขอบคุณผู้บริหารสถาบันการศึกษา สถานศึกษาและหน่วยงานทางการศึกษาที่ให้ความร่วมมือในการประกวดผลงาน/นวัตกรรมในครั้งนี้อย่างดียิ่ง จนบรรลุเป้าหมายที่วางไว้ทุกประการ

สวัสดีครับ