บทเรียนส่งเสริมโภชนาการดีอย่างยั่งยืน : ร.ร.บ้านขาว จ.อุดรธานี

.

แปลงเกษตรของซึ่งซ่อนตัวอยู่หลังอาคารเรียน มีทั้งแปลงไม้ผลต่าง ๆ อาทิ กล้วย มะละกอ ฝรั่งและแก้วมังกร ที่นั่นเด็กนักเรียนหญิงชายกว่าสิบคนกำลังขมักเขม้นอยู่กับการรดน้ำต้นไม้ที่พวกเขาปลูก พวกเขามีเวลาไม่นานนักเพราะอีกสักพักต้องรีบขึ้นเรียน 

     เด็ก ๆ ใช้แกลลอนพลาสติกตักน้ำจากวงท่อซีเมนต์ที่เก็บน้ำไว้ หิ้วไปรดต้นไม้ที่ตัวเองรับผิดชอบ บ้างก็นำแกลบมาโรยคลุมรอบต้นไม้เพื่อรักษาความชุ่มชื้นด้วยอากาศเริ่มแห้งแล้งลงแล้ว

     ถัดจากแปลงไม้ผลเป็นแปลงผักสวนครัว นักเรียนอีกหลายคนก็กำลังรดน้ำผักในแปลงของตัวเองด้วยวิธีการเช่นเดียวกัน

     เด็กนักเรียนตั้งแต่ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ ถึงปีที่ ๖ จะจับกลุ่มกัน ๓ คน ร่วมกันดูแลต้นกล้วย มะละกอ ฝรั่งและแก้วมังกร รวม ๔ ต้น พวกเขาต้องช่วยกันกำจัดวัชพืช ใส่ปุ๋ย พรวนดิน รดน้ำ บำรุงดูแลรักษาให้ต้นไม้ของกลุ่มตนเองเติบโต นอกจากนั้นเด็กนักเรียนแต่ละคนยังต้องรับผิดชอบแปลงผักที่ตนเองปลูกอีกคนละ ๑ แปลงด้วย

     พื้นที่โรงเรียนกว่า ๓๐ ไร่ มีที่โล่งเพียงด้านหน้าที่ใช้เป็นสนามฟุตบอล สนามเด็กเล่นและบริเวณอาคารเรียนเท่านั้น นอกเหนือจากนั้นปกคลุมด้วยไม้ยืนต้นนานาชนิด ทั้งไม้ดั้งเดิมของพื้นที่เนื่องจากเป็นสวนป่า รวมทั้งไม้ผลยืนต้นชนิดต่าง ๆ ที่มีอายุหลายสิบปี ไม่ว่าจะเป็นมะม่วง กระท้อน มะยม มะขาม พุทรา มะพร้าว ฯลฯ

     เมื่อถึงฤดูที่ต้นไม้เหล่านี้ออกผล มันจะกลายเป็นผลไม้เลิศรสสำหรับเด็กในโรงเรียน ซึ่งเด็กนิยมเก็บหามารับประทานกันในช่วงที่มาโรงเรียน เรียกได้ว่านักเรียนร้อยกว่าคนที่นี่มีผลไม้ตามฤดูกาลบริโภคเป็นประจำตลอดทั้งปี

     นอกจากนั้นในพื้นที่หลังอาคารเรียน ยังมีแปลงปลูกหวายอีกหลายสิบต้น แม้ว่าเด็กจะไม่ชอบอาหารที่ทำจากหน่อหวาย เนื่องจากมีรถขม แต่ผลสุกของหวายก็เป็นผลไม้อันโอชะของเด็ก ๆ ในโรงเรียน

     สำหรับกล้วยน้ำว้าที่ปลูกไว้ราวสองปีก่อนหน้านั้น ทางโรงเรียนได้นำไปเป็นแจกจ่ายให้นักเรียนรับประทานในมื้ออาหารกลางวันด้วย ส่วนพืชผักที่นักเรียนปลูกไว้ตลอดทั้งปี ได้ทยอยนำมาใช้ประกอบอาหารในโรงครัวโดยไม่ต้องซื้อหา ไม่ว่าจะเป็นคะน้า ผักบุ้ง หอม ผักชี ถั่ว มะเขือเทศ และผักกาด และในบางแปลงเด็ก ๆ ยังนำกลับไปรับประทานที่บ้านด้วย

     แม้ว่าการปลูกพืชผักของโรงเรียนจะดำเนินงานต่อเนื่องมากว่าสองปีแล้ว แต่หลังจากโรงเรียนเข้าร่วมโครงการส่งเสริมโภชนาการอย่างยั่งยืนในโรงเรียนนั้น โดยการสนับสนุนจากบริษัทไฮคิวผลิตภัณฑ์อาหารจำกัด และกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ทำให้โรงเรียนเห็นความสำคัญของการบริโภคผักผลไม้ของนักเรียนมากขึ้น จึงได้เพิ่มพื้นที่ปลูกพืชผัก และไม้ผลอีกสองชนิด คือ ฝรั่งและแก้วมังกรขึ้น

     การดำเนินการดังกล่าวนอกจากจะเป็นการตอกย้ำและปลูกฝังการรับประทานพืชผักผลไม้แล้ว ยังจะเป็นการประหยัดเงินงบประมาณอาหารกลางวันในการจัดซื้อหาผักผลไม้ เงินที่ประหยัดได้นั้นจะสามารถนำไปเพิ่มคุณภาพอาหารกลางวันให้ดียิ่งขึ้นไปด้วย

 

ดาวน์โหลด เอกสารฉบับเต็ม

 

 

.

[ขจิต ฝอยทอง]

ชอบการปลูกผักของเด็กๆๆ กล้วดูเหมือนว่าจะขาดน้ำ เข้าใจว่าเด็กๆๆคงหาน้ำได้ยาก ชอบที่เด็กๆๆใส่ผ้าไทยด้วยครับ

[มนัสดา]

สวัสดีค่ะคุณหนาน

• ดีจัง คุณยายชื่นชมกิจกรรมดีๆแบบนี้ค่ะ ที่อื่นน่าจะทำตามด้วยนะคะ
• คุณยายเก็บมะม่วงที่บ้านมาฝากค่ะ