การคุ้มครองภูมิปัญญาท้องถิ่นภูมิปัญญาท้องถิ่นและความสำคัญต่อเศรษฐกิจโลก


ภูมิปัญญาท้องถิ่นเป็นทรัพย์สินทางปัญญาที่มีค่าของประเทศไทยแต่กลับถูกมองข้ามและยังไม่มีหน่วยงานใดที่เข้าไปจัดการให้ความคุ้มครองอย่างจริงจังและเนื่องจากปัจจุบันเมื่อมีการเปิดเสรีทางการค้ากับต่างประเเทศเพิ่มมากขึ้น ก็กลับทำให้ประเทศในโลกตะวันตกเข้มมาฉกฉวยเอาภูมิปัญญษเหล่านี้ไปขอรับความคุ้มครองภายใต้กฎหมายสิทธิบัตรอยู่เสมอ ซึ่งการกระทำเช่นนี้ถูกเรียกกันในนามว่า โจรสลัดชีวภาพ

          ประเทศต่างๆโดยเฉพาะประเทศในแถบภูมิภาคเอเชียซึ่งเป็นประเทศที่มีวัฒนธรรมประเพณีหยั่งรากลึกมาเนิ่นนานหลายชั่วอายุคน  มีการสั่งสมความรู้ที่สืบทอดกันมารุ่นต่อรุ่น จนกลายมาเป็นสิ่งที่เรียกว่า ภูมิปัญญาท้องถิ่น (Traditional Knowledge)  ภูมิปัญญาท้องถิ่นนั้นเกี่ยวข้องกับการใช้ประโยชน์จากธรรมชาติเพื่อการผลิตอาหารและยารักษาโรค และมักมีการแลกเปลียนความรู้จากชุมชนหนึ่งไปยังอีกชุมชนหนึ่งอยู่เสมอ โดยไม่มีการหวงกันเพื่อประโยชน์ในเชิงพาณิชย์

           ภูมิปัญญาท้องถิ่นจะมีความสัมพันธ์อย่างแนบแน่นกับทรัพยาการพันธุกรรมพืช  ไม่ว่าจะเป็นการใช้ความรู้ที่มีในเรื่องการเพาะปลูก บำรุงรักษา หรือใช้ประโยชน์จากพันธุกรรมพืช ซึ่งมีส่วนเกี่ยวโยงกับการผลิตอาหารและยารักษาโรค จึงเห็นได้ชัดว่าภูมิปัญญาท้องถิ่นเป็นปัจจัยสำคัญการดำรงชีวิตของผู้คนในชุมชน  เป็นสิ่งที่ชาวบ้านคิดค้นและสืบทอดความรู้มาต่อเนื่อยาวนานจากรุ่นหนึ่งไปสู่อีกรุ่นหนึ่ง

                 แต่ในปัจจุบันภูมิปัญญาท้องถิ่นบางอย่างกลับถูกนำไปใช้ในเชิงกาค้าพาณิชย์และก็เป็นการเอาไปจดสิทธิบัตรเป็นของตัวเอง  โดยที่แท้จริงแล้วเป็นทรัพย์สมบัติของชุมชน

                  ในส่วนนี้ภาครัฐควรมีมาตรการบางอย่างเพื่อคุ้มครองภูมิปัญญาท้องถิ่นไม่ให้ถูกฉกฉวยไปใช้ประโยชน์อย่างไม่เป็นธรรมเพื่อประโยชน์ของคนแค่บางกลุ่ม

           

         

           ที่มา นันทน อินทนนท์ 2003 ความตกลงระหว่างประเทศว่าด้วยทรัพย์สินทางปัญญาและผลกระทบต่อภูมิปัญญาท้องถิ่น วารสารกฎหมายทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศ หน้า144-173

                 website   http://www.ipthailand.org

 

หมายเลขบันทึก: 42623เขียนเมื่อ 4 สิงหาคม 2006 17:20 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 มิถุนายน 2012 17:09 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (3)

เห็นด้วยว่าประเทศไทยควรเร่งให้ความคุ้มครองให้ทั่วถึงเพื่อปกป้องผลประโยชน์ของเรา

ใช่ค่ะ แต่ปัจจุบันกรมทรัพย์สินทางปัญญาได้รวบรวมข้อมูลใช้สำหรับเป็นฐานข้อมูล ในการรวบรวมประเด็นภูมิปัญญาท้องถิ่นภูมิปัญญา แล้วนะค่ะ

             ข้อมูลภูมิปัญญาท้องถิ่นไทย อยู่ในความรับผิดชอบของกรมทรัพย์สินทางปัญญา ซึ่งในปัจจุบันอยู่ระหว่างการรวบรวมประเด็น และจะทำการจัดจ้างเพื่อศึกษาวิจัย และทำการยกร่างกฎหมายคุ้มครองภูมิปัญญาท้องถิ่นไทย และกรมทรัพย์สินฯ ได้มีการรับจดแจ้งข้อมูลภูมิปัญญาท้องถิ่นไทยเพื่อประโยชน์ในการแปลงทรัพย์สินทางปัญญาให้เป็นทุน และเป็นฐานข้อมูลเพื่อประกอบการยกร่างกฎหมายต่อไป แต่การจดแจ้งดังกล่าวยังไม่ได้รับการคุ้มครองตามกฎหมายแต่อย่างใด..

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท