การปฏิบัติศาสนกิจของพุทธศาสนิกชนในชีวิตประจำวัน :การสวดมนต์ก่อนนอน
การไปวัด การไหว้พระสวดมนต์ แผ่เมตตาเป็นกิจกรรมที่ชาวพุทธเราทำอยู่ประจำในชีวิตประจำวัน แต่ปัจจุบันสภาพสังคมที่เปลี่ยนไป คนมีเวลาน้อยลงและสนใจทำกิจกรรมอื่นกันมากกว่าการไหว้พระสวดมนต์ หรือประกอบกิจกรรมทางศาสนา บ้านกับวัดเริ่มห่างกันเนื่องจากบริบทของสังคม เศรษฐกิจ โดยภาพรวมของสังคมไทย มีชีวิตความเป็นอยู่เปลี่ยนไปในทุกด้านแต่คุณค่าของศาสนา ยังเป็นเรื่องจำเป็นควบคู่กับการพัฒนาประเทศ เพราะศาสนาเป็นเรื่องของจิตใจ เป็นเรื่องของศีลธรรม คุณธรรม และจริยธรรม เป็นพื้นฐานที่ดีงามให้กับสังคมไทยมาโดยตลอด ดังนั้น การประกอบกิจกรรมทางศาสนาเป็นเรื่องที่พึงปฏิบัติและไม่ใช่เรื่องไกลตัว กระทรวงวัฒนธรรมได้ส่งเสริมให้ประชาชนทุกคนได้มีการปฏิบัติกิจกรรมทางศาสนาที่สามารถปฏิบัติได้เป็นประจำทุกวัน เช่น ทำบุญตักบาตรร่วมพิธีกรรมทางศาสนาในวันสำคัญทางศาสนา ทำสมาธิสวดมนต์ไหว้พระ ฟังเทศน์ ฟังธรรม เพื่อเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในชาติ 
พุทธศาสนิกชนผู้มีความเลื่อมใสมั่นคงในพระพุทธศาสนาก่อนจะออกจากบ้านและก่อนเข้านอน นิยมสวดมนต์เพื่อทำจิตใจให้สงบ เพราะการสวดมนต์เป็นการสรรเสริญคุณพระรัตนตรัยคือ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ บทสวดมนต์นำมาจากพระสูตรต่าง ๆ ในพระไตรปิฎกบ้าง นักปราชญ์ทางพระพุทธศาสนาแต่งขึ้นบ้าง เพื่อใช้สวดในโอกาสต่าง ๆ เป็นอุบายฝึกจิตและฝึกสมาธิได้เป็นอย่างดี เพราะขณะสวดมนต์จิตของผู้สวดจะต้องจดจ่ออยู่ที่บทสวดจึงจะสวดได้อย่างถูกต้อง ถ้าจิตฟุ้งซ่านแล้วก็จะสวดผิดบ่อย ๆ ผู้ที่สวดมนต์เป็นประจำจะได้รับอานิสงส์ต่าง ๆเช่น ตัดความกังวลได้ เพราะขณะสวดจิตระลึกถึงแต่บทสวดปล่อยวางความคิดอย่างอื่น ได้เจริญพุทธานุสสติ เพราะขณะสวดจิตระลึกถึงพระพุทธคุณและคำสั่งสอนของพระพุทธองค์ และจิตเป็นสมาธิมั่นคง จิตจะแน่วแน่อยู่ในอารมณ์เดียว เมื่อสวดเป็นประจำจะทำให้เป็นคนมีจิตมั่นคง เป็นต้น
การสวดมนต์ก่อนนอนนี้ ชาวพุทธผู้เคร่งครัดในพระศาสนาจะสั่งสอนบุตรหลานของตนให้ปฏิบัติเป็นนิสัยในกิจวัตรประจำวัน เพราะจะเป็นผลให้ลูกหลานของตนเป็นคนดี มีอารมณ์เยือกเย็นและกตัญญูรู้คุณ เนื่องจากมีหลักยึดเหนี่ยวจิตใจนั่นเองชาวพุทธ นอกจากจะสวดมนต์ประจำวันและก่อนนอนแล้วบางคนอาจจะบูชาพระและสวดมนต์เป็นกรณีพิเศษ เช่นในขณะเกิดความไม่สบายใจหรือก่อนจะตัดสินใจในปัญหาสำคัญ ๆทั้งนี้ เพื่อให้จิตใจสงบ ความไม่สบายใจจะหายไป ทำให้มีสติสามารถตัดสินใจได้ดี
สำหรับครูอิงแล้ว บทสวดมนต์ที่ใช้เป็นหลัก จะสวดตามลำดับ คือ
๑. บทสวดบูชาพระรัตนตรัย
"อิมินา สักกาเระนะ พุทธัง อภิปูชะยามิ
อิมินา สักกาเระนะ ธัมมัง อภิปูชะยามิ
อิมินา สักกาเระนะ สังฆัง อภิปูชะยามิ" (กราบ)
๒.บทสวดนมัสการพระรัตนตรัย
"อะระหัง สัมมา สัมพุทโธ ภะคะวา พุทธัง ภะคะวันตัง อะภิวาเทมิ (กราบ)
สวาขาโต ภะคะวาตา ธัมโม ธัมมัง นะมัสสามิ (กราบ)
สุปะฏิปัณโณ ภะคะวาโต สาวะกะสังโฆ สังฆังนะมามิ" (กราบ)
๓. บทสวดสรรเสริญและระลึกถึงคุณพระรัตนตรัย
อิติปิโส ภะคะวา อะระหัง สัมมา สัมพุทโธ วิชชา จะระณะ สัมปัณโณ สุขโต
โลกะวิทู อนุตตะโร ปุริสะทัมมะสาระถิ สัตถา เทวะมนุสสานัง พุทโธ ภะคะวาติ (กราบ)
สฺวขาโต ภะคะวาตาธัมโม สันทิฏฐิโก อะกาลิโก เอหิปัสสิโก โอปะนะยิโก ปัจจัตตัง
เวทิตัพโพ วิญญูหิติ (กราบ)
สุปะฏิปัณโณ ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ
อุชุปะฏิปัณโณ ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ
ญายะปะฏิปัณโณ ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ
สามีจิปะฏิปัณโณ ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ
ยะทิทัง จัตตาริ ปุริสะยุคานิ อัฏฐะปุริสะปุคคลา
เอสะ ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ
อาหุเนยโย ปาหุเนยโย ทักขิเนยโย
อัญชลี กะระณีโย อะนุตตะรัง ปุญญักเขตตัง โลกัสสาติ (กราบ)
แต่ก็มีบทสวดบทหนึ่งที่จำได้ขึ้นใจ คือบทสวดที่สวดมาตั้งแต่เด็ก ๆ สวดพร้อมกับคุณแม่ เป็นบทสวดมนต์แปล (สวดเป็นภาษาใต้ค่ะ) ทุกวันนี้กลับไปเยี่ยมแม่คราใด ก็ยังได้ยินแม่สวดบทนี้เป็นบทเริ่มต้น หลังจากตั้งนโมสามจบแล้ว คือบทนี้ค่ะ
บทนมัสการพระรัตนตรัย
อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ ภะคะวา
พระผู้มีพระภาคเจ้า, เป็นพระอรหันต์, ดับเพลิงกิเลส เพลิงทุกข์สิ้นเชิง
ตรัสรู้ชอบได้ด้วยพระองค์เอง
พุทธัง ภะคะวันตัง อะภิวาเทมิ.
ข้าพเจ้าบูชา ซึ่งพระผู้มีพระภาคเจ้านั้น ด้วยเครื่องสักการะเหล่านี้
(กราบ)
สวากขาโต ภะคะวะตา ธัมโมพระธรรม เป็นธรรมที่พระผู้มีพระภาคเจ้า, ตรัสไว้ดีแล้ว
ธัมมัง นะมัสสามิ
ข้าพเจ้าบูชา ซึ่งพระธรรมเจ้านั้น ด้วยเครื่องสักการะเหล่านี้ (กราบ)
สุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ
พระสงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจ้า, ปฏิบัติดีแล้ว
สังฆัง นะมามิ
ข้าพเจ้าบูชา ซึ่งพระสงฆเจ้านั้น ด้วยเครื่องสักการะเหล่านี้ (กราบ)
***ทุกวันนี้ ก็ใช้บทนี้เป็นบทสอนให้ลูก ๆ เริ่มสวดมนต์ค่ะ***
จากนั้นหากมีเวลาก็จะสวดบทพิเศษ บทอื่น ๆ ตามอัธยาศัยค่ะ
และไม่ลืมแผ่เมตตาหลังสวดมนต์ ถ้าสะดวกก็นั่งสมาธิต่ออีก
สักหน่อย
พี่น้องผองเพื่อน สวดมนต์ก่อนนอนบทใดกันบ้าง เล่าสู่กันฟังบ้างสิคะ คือไม่แน่ใจเหมือนกันว่า ที่ปฏิบัติอยู่นั้นถูกต้องหรือไม่
ความเห็น (6)
สวดมนต์เริ่มต้นสมาธิ เจริญสติตั้งไว้
สวดแปลดีแท้เข้าใจ จักได้น้อมใจศรัทธา
นกแก้วนกขุนทองร้องสวด ไม่กรวดจิตใจไขว่คว้า
เสียดายคุณค่าเวลา วิปัสสนาสมาธิดีจริง
สวดไปไม่ได้ปัญญา วิปัสสนาพานิ่ง
สุดยอดแห่งบุญแท้จริง ใสปิ๊งทิ้งกิเลสเป็นบุญ
สวดมนต์โยนไปให้พระ ท่านจะอนุโมทนาเสริมหนุน
สวดมนด์น้อยไปในบุญ ตักตุนบุญใหญ่ให้ภาวนา
ขออนุโมทนาบูญกับท่าน
การสวดมนต์ให้ดีต้องเข้าใจในคำแปล และรู้ข้อธรรมคำสวดนั้น ดั่งที่คุณแม่สอน เพื่อน้อมนำศรัทธามาปฏิบัติให้เกิดผล
แต่สุดยอดแห่งบุญนั้นคือการเจริญวิปัสสนาเพราะจะทำให้เกิดปัญญา ละทิ้งกิเลสอันเป็นเครื่องทำให้เศร้าหมองและร้อนเร่าเผาใจให้หมดไปได้
สวดมนต์จึงได้แค่สมาธิ ไม่ได้ปัญญาที่จะนำพาไปสู่ความหลุดพ้นใดใดได้ สิ่งที่ควรทำที่สุดคือวิปัสสนา ทุกสิ่งล้วนเป็น รูป-นาม ไม่ใช่ตัวเรา เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป
เมื่อนั่งอยู่ ก็ให้เจริญสติ นี้คือรูปนั่ง กำลังนั่ง เป็นที่ตั้งแห่งขันธ์ห้า (รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ซึ่งเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป ไม่เที่ยงแท้) ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา
เมื่อนอนอยู่ ก็ให้เจริญสติ นี้คือรูปนอน กำลังนอน เป็นที่ตั้งแห่งขันธ์ห้า (รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ซึ่งเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป ไม่เที่ยงแท้) ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา
เมื่อยืนอยู่ ก็ให้เจริญสติ นี้คือรูปยืน กำลังยืน เป็นที่ตั้งแห่งขันธ์ห้า (รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ซึ่งเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป ไม่เที่ยงแท้) ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา
เมื่อเดินอยู่ ก็ให้เจริญสติ นี้คือรูปเดิน กำลังเดิน เป็นที่ตั้งแห่งขันธ์ห้า (รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ซึ่งเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป ไม่เที่ยงแท้) ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา
การเจริญวิปัสสนาทำได้ทุกขณะจิต ทุกเวลา และเป็นบุญสูงสุดที่สั่งสมได้ทุกขณะเวลา ทุกนาที ไม่ต้องจุดธูปเทียน สวดมนต์ ก็ทำได้ทันที นี่คือความเลิศที่สุดแห่งพระพุทธศาสนา เป็นทางเดียวที่พาไปสู่นิพพานได้ หลุดพ้นไม่วนเวียนในสุขทุกข์อีกเลย
ขอบพระคุณที่ชี้นำธรรมยามเช้า
จะรับเอาตามท่านชี้วิธีปฏิบัติ
เจริญวิปัสสนาได้ปัญญาแจ่มชัด
"ทุกสิ่งล้วนเป็น รูป-นาม ไม่ใช่ตัวเรา เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป"
อาจารย์อิงคะ...
เข้ามาเจอโดยบังเอิญ ได้คำสวดมนต์ก่อนนอนคืนนี้ค่ะ
และก็ได้เข้าไป.....บ้านกลอนไฉไลแล้วตามคำเชื้อเชิญ...ชอบมากค่ะ
แต่นีนาถ แต่งกลอนไม่เก่งหรอกนะค่ะ....เข้ามาอ่านและพอใจชื่อนี้เพราะ...."ไฉไล"
คือชื่อของคุณแม่ของนีนาถค่ะ....(ชื่อเต็มคือ...ไฉไลพร)
และเพลงก็หวาน ไพเราะมากๆค่ะ.... อยากทำเป็นจังค่ะ
พี่มีบทสวดมนต์แบบยาวกับแบบสั้นสำหรับใช้ต่างวาระกัน
ถ้ามีเวลาก็ใช้แบบสวดมนต์ยาว คืนไหนมีธุระและดึกเกินก็จะสวดแบบสั้น
เพราะคิดว่าทุกอย่างขึ้นอยู่กับจิตใจของเรา ถ้าเราตั้งใจดีทำอย่างไรก็คงได้ดี
อย่างน้อยก็ได้รับความสบายใจและหลับไม่ฝันร้ายแน่นอนค่ะ....
สวัสดีค่ะคุณพี่นีนาถ
- การทำเพลงไม่ยากเกินไปหรอกค่ะ
- ครูอิงลิงค์ไปให้ลองศึกษาดูนะคะ
- ขอบพระคุณที่ติดตามไปเยี่ยมบ้านกลอนไฉไล และ กระท่อมอิงจันทร์ ค่ะ
สวดมนต์ได้วิปัสนาอยู่นะ ให้รู้เสียงสวด
พุทโธ ให้รู้พุทโธ จะเห็นว่า พุทธดับไปแล้ว
โธเกิด พุทดับ และ จะเห็นว่า เสียงสวดเป็นสิ่งที่ถูกจิตรู้...