ผักโขม ไม่ขมอย่างที่คิด

     -ตอนเด็ก ผักที่ผมชอบทาน คือผักโขม เพราะผักโขมเอามาทำอาหารแล้วไม่เหม็น นอกจากไม่ขมเหมือนที่คิดแล้ว ยังมีความหวาน  เมนูที่พ่อชอบทำให้ทานคือ ผัดผักขมใส่ไข่ สูตรของพ่อไม่เหมือนคนอื่น คือใส่ถั่วเน่า(เครื่องปรุงรสของคนเหนือ)และแอบใส่พริกนิดหน่อย  ความอร่อยทำให้เด็กลืมเผ็ด ได้หัดกินพริกไปในตัว  อาหารอีกอย่างคือ ต้มผักโขม ใส่แค่เกลือ ก็อร่อยมากแล้ว ไม่ว่าผัด ต้ม ผักขมมักทำให้น้ำแกงใส่เปลี่ยนเป็นสีม่วง หรือ แดง แล้วแต่มองทำให้ดูน่าทาน

     -ในผักโขมอุดมไปด้วยธาตุเหล็ก ซัลเฟอร์ เบต้าแคโรทีน แมกนีเซียม และแคลเซียม แต่ร่างกายเราไม่สามารถดูดซึมธาตุเหล็กที่มีอยู่มากไปใช้ได้ถ้าไม่ทำให้สุกก่อน  ดังนั้นถ้าจะกินผักโขมให้ได้ประโยชน์เต็มที่ก็ต้องทำให้สุกเหมือนกินเห็ด นอกจากนั้นผักโขมยังมีประโยชน์ทางยา ใบสดใช้โขลกรักษาแผลพุพอง ส่วนต้นมีสรรพคุณแก้อาการแน่นหน้าอก และไอหอบ รากช่วยดับพิษร้อน ถอนพิษไข้ และขับถ่ายปัสสาวะ  ครับ

     -ผักโขมที่ผมรู้จักมี 2 ชนิด ผักโขมต้นเล็ก ไม่มีหนาม ต้นและใบมีสีม่วงเมื่อยามเล็ก เรียก ผักขมเบี้ย (กินได้ยามเป็นต้นเบี้ย)เด็กๆ บ้านป่าดงรู้แหล่งเกิด ยามหลังน้ำ-หลากน้ำท่วมผ่านไปไม่นาน สันทรายมูลหรือเกาะทรายกลางน้ำมักมีผักโขมขึ้นเป็นผืน ผักโขมเมล็ดเยอะงอกไวกว่าใครจึงขึ้นเป็นชนิดแรกๆ หรือแซมกับผักหญ้าอื่นๆ หาเก็บง่าย  นำมาล้างน้ำเห็นรากขาวน่ากิน เก็บมากก็นำมาขาย เวลาขายจะหยิบขายเป็นขยุ้ม วางบนใบตอง เด็กได้เงินค่าขนม เดี๋ยวนี้ยังพอมีให้เห็นในตลาดชุมชนรอบๆนอก

     -ผักโขมอีกชนิด ต้นอวบ ใบใหญ่ ทานได้เมื่อต้นหนุ่ม สีต้นและใบซีดกว่า  มีสีม่วงน้อย และเมื่อแก่มีหนามแหลม แทงเจ็บสุดทน เรียกผักโขมหนาม  เมื่อเด็กมีงานที่พ่อแม่มักสั่งให้ลูกเกี่ยวผักโขมให้หมู ผักโขมชนิดนี้เป็นอาหารหลักของหมู (สมัยก่อนไม่มีอาหารเลี้ยงเหมือปัจจุบัน) หมูกินได้ทั้งสดและต้ม  ชอบขึ้นบนที่นา หรือแปลงผักสวนครัว ไม่ค่อยพบขึ้นบนหาดทรายมูลเหมือนชนิดแรก

     -ผักโขมทั้งสองชนิดทานได้ยามเป็นเบี้ย หรือ ต้นอ่อนไม่มีหนาม  ผักโขมไม่มีใครปลูก แต่ก็มีให้กินตลอดปี  กินได้ทั้งสัตว์และคน ผมไม่เคยเห็นว่าผักโขมเป็นหญ้า แต่ถือว่าเป็นผักมีคุณ เดี๋ยวนี้มีคนเอาผักโขมนอกเข้ามาปลูกมาก บางก็ใบด่าง หรือใบลายเริ่มเห็นในธรรมชาติบ้างแล้ว ไม่ควบคุมให้ดีอาจกลายเป็นวัชพืช เหมือนผักตบชวา หรือ ไมยราบก็ได้ในอนาคต

 "ผักโขมไทยยังรอให้ท่านนำไปชิมอยู่นะครับ"

 

ผักโขมหนามขณะกำลังทานครับ

 

ต้นผักโขมในแปลงผักบุ้ง ขนาดที่ทานได้

ผักโขมออกปะปนในแปลงผักบุ้ง เก็บทานเท่ากับกำจัดวัชพืชไปในตัว

รากสีแดงๆ ของผักโขมหนาม(ทานได้ทั้งราก)

[คุณมะเดื่อ]

• ชอบแกงส้มผักโขม  กินร้อน ๆ กับข้าวสวย อร่อยมาก ๆ  ผักโขมหนามไม่ชอบ เพราะตอนเด็ก ๆ เจอฤทธิ์หนามตำมือ ไม่เข้าไปยุ่งเกี่ยวอีกเลย เจอที่ไหนตัดทิ้งหมด   ขอบคุณทำนำเรื่องดี ๆ มาให้ได้อ่าน

[คุณมะเดื่อ]

• ลืมบอกว่า  ในภาพที่นำมาฝาก เป็นต้มหมูใบชะมวงนะ  แถว ๆ อีสานเรียกใบส้มโมง  ไม่ทราบว่าภาคเหนือเรียกอะไร

[ชวนชม]

เพิ่งรู้นะครับว่ามีสรรพคุณมากขนาดนี้ ในแปลงผักกาดผมก็มีอยู่ถอนทิ้งหมดล่ะครับ เพราะผมมองว่ามันเป็นวัชพืชนี่เอง ไม่ได้มองเป็นผัก

[เจษฎา]

ขอบคุณ คุณมะเดื่อที่แวะมาเยี่ยมครับ

มะเดื่อไทยๆที่ทานได้ก็หลายชนิด จะนำรูปมาฝากในโอกาศหน้าครับ

[เจษฎา]

ขอบคุณคุณ temus ที่แวะมาเยี่ยมครับ

ผักหรือหญ้า ก็ล้วนมีประโยชน์ทั้งนั้นครับ

[ฺBy Jan]

ไม่เคยกินค่ะเพราะคิดว่าขม
มาอ่านบันทึกนี้แล้วนึกอยากลอง
แต่หายากนะคะ อ้อ...เลยทำแกงเลียงหัวปลีมาฝากค่ะ