ภาษาไทยในรามาธิบดี ภาค 2 (10): เกษียณ และ เกษียน
(โพสต์ครั้งแรกในกระดานข่าวภายในของคณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี เมื่อวันที่ 10 มกราคม 2554 เนื้อหาบางส่วนอาจอ้างอิงถึงการสนทนาในกระดานข่าวดังกล่าว)
ต้องขอบคุณ Proxy server ของกองเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยมหิดล (MUIT) ที่เสียทั้งปีทั้งชาติ ไม่เคยพัฒนา เลยทำให้ผมมีเวลาโพสต์กระทู้นี้ครับ
พวกเราคงคุ้นเคยกับคำว่า เกษียณ ในความหมายว่า เกษียณอายุราชการ กันแล้ว คำนี้สะกดลงท้ายด้วย ณ เณร ครับ
ขออนุญาตคัดลอกความหมายจากพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 มา ณ ที่นี้ครับ
เกษียณ [กะเสียน] ก. สิ้นไป (ใช้เกี่ยวกับการกําหนดอายุ) เช่น
เกษียณอายุราชการ. (ส. กฺษีณ; ป. ขีณ).
แต่พวกเราก็อาจเคยได้ยินกับคำที่อ่านว่า กะ-เสียน เช่นเดียวกัน แต่มีความหมายว่า เขียนข้อความสั่งการในหนังสือ เช่น เกษียนหนังสือ ครับ สังเกตนะครับว่าคำนี้สะกดด้วย น หนู มีความหมายดังนี้ครับ
เกษียน [กะเสียน] น. ข้อความที่เขียนแทรกไว้เช่นในใบลาน, ข้อความที่เขียนไว้บนหัวกระดาษคําสั่ง หรือหนังสือราชการ เรียกว่า หัวเกษียน. ก. เขียน. ว. เล็กน้อย. (แผลงมาจาก เขียน).
ดังนั้น เวลาใช้อย่าลืมสะกดให้ถูกกันนะครับ เทคนิคหนึ่งที่อาจช่วยให้จำได้ง่ายขึ้นคือ เกษียนหนังสือ สะกดด้วย น หนู เพราะตามหลังด้วยคำว่า หนังสือ ซึ่งมี น หนู อยู่ ต่างจากการเกษียณอายุราชการ ซึ่งไม่มี น หนูอยู่ในวลีนี้เลย
แถมอีกนิดว่า จริงๆ มีคำที่อ่านว่า กะ-เสียน อีกหนึ่งคำ คือ คำว่า เกษียร ซึ่งสะกดด้วย ร เรือ ซึ่งพวกเราไม่ค่อยได้ใช้กันในชีวิตการทำงานนักครับ คำนี้แปลว่า น้ำนม ครับ มักพบเจอในวรรณคดีเสียมากกว่า
เกษียร [กะเสียน] (แบบ) น. น้ำนม. (ส. กฺษีร; ป. ขีร).เกษียรสมุทร
น. ทะเลน้ำนม, ที่ประทับของพระนารายณ์. (ส. กฺษีร + สมุทฺร).
ความเห็น (2)
- ขอบคุณครับ สำหรับความรู้เกี่ยวกับ ภาษาไทย
Thank you for sharing. This is very useful for me.