การพัฒนาศักยภาพบุคคลากรโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ปี 2553
การประชุมพัฒนาศักยภาพบุคลากรโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ปี 2553
เป็นการเตรียมความพร้อมให้บุคลากรที่จะปฏิบัติงานใน สถานีอนามัย ซึ่งจะยกระดับให้เป็นโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลในปีนี้ ซึ่งเนื้อหาที่จัดประชุม จะมี การบริหารเครือข่าย ซึ่งพอสรุปได้ว่าในพื้นที่แต่ละแห่งจะมีองค์กรต่างๆกลุ่มคน หน่วยราชการ เพราะฉะนั้นควรมีการติดต่อประสานงานร่วมแรงกันพัฒนา รพสต ให้เจริญก้าวหน้าต่อไป
สำหรับแนวทางส่งเสริมสุขภาพแนวใหม่ เป็นการทบทวนการทำงานส่งเสริมสุขภาพโดยการวิเคราะห์หาสาเหตุเช่นโรค หาวิธีการจัดการกับโรค โดยการใช้แผนภูมิต้นไม้มาเขียนความสัมพันธ์
หัวข้อวิชา เวชศาสตร์ครอบครัวกับการจัดการโรคเรื้อรัง ได้มีการแนะนำเครื่องมือที่ใช้ปฏิบัติงานใน
ชุมชน 7 เครื่องมือดังรายละเอียดดังนี้
การใช้เครื่องมือในการประเมินภาวะสุขภาพตามหลักเวชศาสตร์ครอบครัว
เครื่องมือที่ 1 Patient Centered Medicine การดูแลผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง
เมื่อผู้ป่วยมารับการรักษาพยาบาล สิ่งแรกที่แพทย์/พยาบาลจะถามคือวันนี้ป่วยเป็นอะไรมา และผู้ป่วยมักจะบอกว่าไม่สบายมา สำหรับการดูแลผู้ป่วยเป็นจุดศูนย์กลาง ทำอย่างไรผู้ให้การรักษาจะรู้ว่าผู้ป่วยคิดอย่างไรกับโรค รู้ว่าองค์ประกอบของโรคมีอะไร และผู้ป่วยคาดหวังอะไรกับการเจ็บป่วย ผู้ให้การรักษาควรเป็นบุคคลที่ยืดหยุ่นสามารถปรับตัว เข้าใจในความคิดความเชื่อของผู้ป่วยแต่ละคน ซึ่งก็คือการดูแลผู้ป่วยโดยมีผู้ป่วย เป็นศูนย์กลางนั่นเอง
เครื่องมือที่ 2 Doctor และ Patient Relationship สัมพันธ์ภาพ ระหว่างแพทย์ กับผู้ป่วยบางครั้งผู้ป่วยมารับการรักษา ณ เวลานั้นแพทย์อาจไม่อยากรักษา (เช่น คนไข้วันนี้มากแล้วตรวจจนเหนื่อยแล้ว /รู้สึกไม่สบายใจมาจากบ้าน ฯลฯ ) แต่ให้คำนึงว่าการสร้างสัมพันธ์ภาพที่ดีกับผู้ป่วยจะเป็นสิ่งที่ทำให้ง่ายในการรักษา แพทย์ต้องมีความเห็นใจ คิดว่าผู้ป่วยเป็นเสมือนญาติที่เราต้องดูแล มีคำพูดดีๆ ของอาจารย์สายพิณ หัตถีรัตน์ กล่าวว่า “ในชีวิตของผู้ป่วยคนหนึ่ง
ให้เขาได้มีโอกาสเจอหมอที่ดีสักครั้งก็ยังดี ”
เครื่องมือที่ 3 Family Genogram แผนผังเครือญาติ
การทำผังเครือญาติ ควรทำ อย่างน้อย 3 รุ่น โดยเริ่มจากตัวผู้ป่วยเป็นหลัก ลำดับพี่น้อง-ลำดับสามีภรรยา จาก ซ้ายไปขวา วงรอบสมาชิกบ้านเดียวกับผู้ป่วย และเขียนรายละเอียดสมาชิก ความสัมพันธ์ ประโยชน์ของการเขียนผังเครือญาติ ทำให้ทราบความสัมพันธ์ของบุคคลในครอบครัว โรคที่ติดต่อที่ถ่ายทอดทาง กรรมพันธุ์
เครื่องมือที่ 4 Family Oriented Approach Knowledge ครอบครัวเปรียบเหมือนคนไข้ การรู้จักครอบครัวของผู้ป่วยจะช่วยให้ง่ายต่อการรักษา โดยเปรียบเทียบว่าครอบครัวคือคนไข้ ครอบครัวอบอุ่น ครัวครัวอย่าร้าง ถูกทอดทิ้ง ครอบครัวเจ็บป่วย ครอบครัวที่มีพ่อ แม่ดื่มสุรา ลูกก็มีโอกาสดื่มสุรา หรือ ครอบครัวที่แต่งงานอายุน้อย บุตรก็มีโอกาสแต่งงานอายุน้อย กฎในบ้านแต่ละบ้านไม่เหมือนกัน ซึ่งส่งผลด้านพฤติกรรมของบุคคลได้ เป็นต้น
ปัญหาครอบครัวไทยแบบใหม่ จะพบว่า ครอบครัวแบบดาวกระจาย คือ พ่อ แม่ กระจัดกระจาย ไปคนละทิศละทางหาความสุขที่อยู่ด้วยกันแบบพร้อมหน้าไม่ได้ ครอบครัวแบบยิปซี คือโยกย้ายกันไปเรื่อยๆตามแหล่งทำมาหากิน หรือหางานทำไม่ได้ ครอบครัวแบบลูกระเบิด คือมีเรื่องระหองระแหงกันอยู่เสมอบ่อยครั้งลงมือตบตีกัน ครอบครัวแบบเปิดปุ๊บติดปั๊บ คือพบกันไม่นานก็ตกลงปลงใจอยู่ด้วยกัน ครอบครัวแบบนี้อย่าร้างง่าย
เครื่องมือที่ 5 Home Visit การเยี่ยมบ้าน
มีคำถาม ว่าทำไมต้องเยี่ยมบ้าน เพราะการเยี่ยมบ้านทำให้เรารู้จักครอบครัว/ผู้ป่วย สภาพแวดล้อมของเขาได้มากขึ้น สามารถประเมินสภาวะการเจ็บป่วย ผู้ป่วยได้ การเยี่ยมบ้านถ้ามีผู้สูงอายุควรจะมีการประเมินพลัดตกหกล้ม ด้วย เพราะสามารถ พยากรณ์การเจ็บป่วยของเขาได้
เครื่องมือที่ 6 แผนที่เดินดิน
แผนที่เดินดินมีประโยชน์ ในการนำทางให้เข้าไปพบผู้ป่วยได้ บุคคลที่เขียน ต้องเขียนให้ชัดเจน ไปบ้านผู้ป่วยได้ ในปัจจุบันผู้ที่นำทางไปพบผู้ป่วยได้ ในชุมชน เราจะมี อาสาสมัครสาธารณสุข ที่ประจำในชุมชน อสม สายพันธ์ใหม่ที่มีความรู้ และเชี่ยวชาญความรู้ต่างๆ
เครื่องมือที่ 7 Yourself
ชีวิตที่มีคุณค่าคือชีวิตที่ตัวเรามีคุณค่าและทำให้ชีวิตคนอื่นมีค่า
สำหรับหัวข้อการจัดการความรู้มีรายละเอียดดังนี้
การจัดการความรู้ (Knowledge Management)
เคล็ดลับ การทำ KM คือ
- ต้องไม่มีการตั้งกฎกติกา ในการชวนคุย
- ชวนคุย
- Dialog ( สุนทรีย สนทนา)
การทำ KM จะเกิดได้ทุกที่ถ้าเรามีโอกาสได้พูดคุยกัน เช่นในวงรับประทานอาหาร ในรถ เป็นต้นไม่จำเป็นจะต้องเกิดในที่การจัดประชุม ซึ่งการพูดคุยต้องมีการสร้างบรรยากาศให้น่าชวนคุย มีการเก็บบันทึกสิ่งที่คุยมาไว้เป็นข้อมูล เพื่อนำมาแก้ไขปัญหา
สำหรับการทำ Dialog ( สุนทรีย สนทนา) เป็นการชวนคุยแบบมีเรื่องเล่าซึ่งมีรายละเอียดพอสรุปได้ดังนี้
- Dialog Listening……Proactive การฟังอย่างตั้งใจฟัง
- Reflect ไม่รีบร้อนจะโต้กลับ
- การเข้าใจซึ่งกันและกัน
- Mental model การคิดสิ่งที่ได้ฟัง โดยมีการชำระปมต่างๆในใจของตนเอง
- Learning Cycle ใช้ขบวนการเรียน
- การเสริมกำลังใจซึ่งกันและกัน
- การจุดประกายให้กันและกัน
สำหรับกติกาการทำ Dialog (สุนทรียสนทนา)
- Suspend การแขวนคำพิพากษา คือเราฟังผู้พูดเราต้องไม่ตัดสินผิดถูกในสิ่งที่เขาพูด
- Debate งดการโต้วาที ในขณะที่ทำการชวนคุย
- Free Space มีพื้นที่อิสระ หมายถึงการพูดคุยในเรื่องนั้นต้องไม่มีตัวชี้วัดมากำหนด เช่นให้พูดคุยได้อย่างอิสระในเรื่องที่อยากคุย
- ห้ามเอาเรื่องส่วนตัวมาพูดคุย
สิ่งที่คาดว่าจะได้รับในการทำ KM อาจพบนวัตกรรมใหม่ๆเกิดขึ้นในชุมชน / เกิดขบวนการทำงานที่ประสบผลสำเร็จ /มีการพัฒนางาน/แก้ไขปัญหาการทำงาน ที่ทำอยู่ในปัจจุบัน ให้ประสบผลสำเร็จได้ง่ายขึ้น
ชอุ้ม กลิ่นษร
ขวัญใจ เชิดชัย
ความเห็น (2)
Cheer up/ boss
ชีวิตที่มีคุณค่าคือชีวิตที่ตัวเรามีคุณค่าและทำให้ชีวิตคนอื่นมีค่า
ชอบจริงๆค่ะ/วิลาวรรณ