บันทึกองค์ความรู้ลุงเคียน ริเป็ก พ่อเฒ่าวัย ๗๐ ปี
เนื้อเรื่อง : เป็นการเล่าเรื่องถึง ความเป็นมาเหตุการณ์ และวิธีการปฏิบัติงานในเรื่องนั้นๆ อย่างไรบ้าง สะท้อนการทำงานของเจ้าหน้าที่พัฒนาชุมชน ในการปฏิบัติงานร่วมกับชุมชน โดยย่อ
พ่ออุ้ยเคี่ยน ลิเป็ก เกิดเมื่อวันที่ 15 มิถุนายน 2483 ปัจจุบันอายุ 70 ปี อยู่บ้านเลขที่ 25 หมู่ที่ 5 บ้านสันไทรงาม ตำบลดงมหาวัน อำเภอเวียงเชียงรุ้ง อาศัยอยู่กับภรรยา มีอาชีพทำนา ปัจจุบันไม่สามารถทำนาได้เพราะร่างการชรา จึงให้คนในหมู่บ้านทำนารับจ้าง พ่ออุ้ยเคี่ยนเป็นคนที่มีภูมิปัญญาด้านการจักสานเครื่องใช้ในครัวเรือนทุกชนิด ซึ่งได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษ ทุกวันนี่พ่ออุ้ยจะสาน กระบุง ตระกล้า สุ่มไก่ ทำกระบวย ไม้กวาด ฯลฯ เพื่อใช้ในคร้วเรือนและขายภายในหมู่บ้าน พ่ออุ้ยเคี่ยนยังปลูกพืชผักสวนครัวเอาไว้บริโภคเอง เป็นการลดค่าใช้จ่ายและได้ทานผักที่ปลอดสารพิษ นอกจากนั้นพ่ออุ้ยเคี่ยนยังเลี้ยงไก่พันธุ์พื้นเมืองขายภายในหมู่บ้านเป็นรายได้เสริม รายได้ประมาณเดือนละ 1,000 – 2,000 บาท ระยะแรก พ่ออุ้ยเคี่ยนเลี้ยงไก่ไม่กี่ตัว แต่พอนานเข้า ไก่ออกลูกเพิ่มมากขึ้น และไปทำลายผักสวนครัว อุ้ยเคี่ยนเลยหาวิธีเลี้ยงไก่ไว้ในกรงเหมือน นก เหมือนสุนัข โดยการเอาไม้ไผ่มาสานขัดแตะธรรมดา ขนาด ประมาณ 60 X 80 ซม. แล้วนำมาประกอบกันเป็นกรงทั้งสี่ด้าน พื้นกรงก็สานให้ถี่หน่อย ทำประตูสำหรับใส่อาหาร ใส่น้ำไว้ช่องหนึ่ง กรงหนึ่งสามารถใส่ลูกไก่ประมาณ 10 ตัว พอไก่โตก็สามารถขนายใส่กรงอื่นต่อไป ขนาดกรงก็อาจะจะเพิ่มขนาดก็ได้ แต่สำหรับพ่ออุ้ยร่างกายไม่ค่อยแข็งแรงก็เอาขนาดพอดี พอยกไหว และสามารถใช้พื้นที่ไม่มากนัก และง่ายต่อการดูแลรักษา
อุ้ยเคี่ยนยังสามารถเอาหญ้า และผักกระถินที่อยู่ในสวนเป็นอาหารของไก่พ่ออุ้ยได้เป็นอย่างดี ทำให้ไก่โตเร็ว และเป็นไก่ที่สะอาด ไม่ต้องลงไปเขี่ยดิน ไม่ติดเชื้อ และไม่เสี่ยงต่อการเป็นโรค
บันทึกขุมความรู้(Knowledge Assets): นำเหตุการณ์ ประเด็น สำคัญในเนื้อเรื่องมาถอดเป็นขุมความรู้
พ่ออุ้ยเคียนได้ใช้ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต ความพอประมาณ คือเลี้ยงไว้บริโภคภายในครัวเรือน ที่เหลือก็ขายในหมู่บ้าน ความมีเหตุผล เนื่องจากพ่ออุ้ยเคียนเป็นครอบครัวที่อยู่ในชนบทวิถีของการบริโภคก็จะทานอาหารพื้นเมืองที่ผลิตเองในครัวเรือน การมีภูมิคุ้มกัน สามารถมีแหล่งอาหารปลอดภัย ไว้บริโภคในครอบครัวได้ตลอดเวลา เหมือน 7 eleven ในครัวเรือน บนเงื่อนไขของความรู้ /คุณธรรม
1. ความรู้ด้านภูมิปัญญาการจักสาน
2. ความรู้เรื่องการหาอาหารพื้นบ้านสำหรับไก่ เช่น ปลูกหญ้า ปลูกกระถิน ใช้ลำเข้าที่ได้จากการสีข้าว
3. ความรู้เรื่องการเลี้ยงไก่พื้นเมือง พ่ออุ้ยมีความรู้จากประสบการณ์ว่า ในฤดูฝนจะไม่ให้ไก่ฟักไข่เป็นตัว ช่วงเดือน สิงหาคม - กันยายน เนื่องจากเลี้ยงต่อการติดโรค
4. มีรายได้เสริมจากการขายในท้องถิ่น
แก่นความรู้(Core Competency) : นำขุมความรู้มาสกัดเป็นแก่นความรู้
ถึงพ่ออุ้ยเคี่ยนจะอายุ 70 ปี แต่ก็ยังสามารถดำรงชีพได้ด้วยตนเอง โดยไม่ต้องเป็นภาระของลูกหลาน ดำรงชีวิตแบบพอเพียง
กลยุทธ์ในการทำงาน : นำแก่นความรู้มากำหนดเป็นกลยุทธ์ในการทำงาน
อุ้ยเคียนนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต โดยยึดหลักการปฏิบัติจริงในชีวิตประจำวัน
กฎระเบียบ/แนวคิด/ทฤษฏีที่เกี่ยวข้อง
1. ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
2. หลักการจัดการความรู้(KM = Knowledge Management) ในฐานะบทบาทพัฒนากร ต้องสวมบทบาทคุณเอื้อ
3. ทฤษฎีการจัดการความรู้(KM) มาสู่การปฏิบัติให้เกิดประโยชน์แก่การปฏิบัติจริง
ชื่อผู้บันทึกความรู้
นางพรทิพย์ เมืองมาน้อย นักวิชาการพัฒนาชุมชนชำนาญการ สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอเวียงเชียงรุ้ง จังหวัดเชียงราย Tel.0-5395-3500
คลิกดูภาพประกอบกิจกรรมของลุงเคี่ยน เพิ่มอีกครับ
ความเห็น (2)
เรื่องพ่ออุ้ยน่าสนใจมาก ภูมิปัญญาเช่นนี้ลูกหลานเรียนรู้ได้อย่างเป็นรูปธรรม
- ดีจังเลยครับ
- ที่มีการถอบบทเรียนแบบนี้
- ความรู้จะไม่ได้สูญหายไป
- ขอบคุณมากครับ
- มาเขียนบ่อยๆๆนะครับ
- เอาบ้านน้ำทรัพย์มาฝากครับ
- http://gotoknow.org/blog/yahoo/390171