ข้อคิดเกี่ยวกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 10

            1. “แผนฯ 10” ควรมีลักษณะใหม่ที่เป็น “แผนชี้ทิศทาง” จริงๆ นั่นคือ มีสาระสำคัญๆในเชิง วิสัยทัศน์ ยุทธศาสตร์ และทิศทาง ที่ไม่มีรายละเอียดมากเหมือนในแผนฯฉบับก่อนๆ หรือเหมือนที่ร่างไว้แล้วในร่างแผนฯ 10 “แผนชี้ทิศทาง” นี้ ควรเป็น “แผนฯของสังคม” มากกว่าเป็น “แผนฯของรัฐบาล” คล้ายๆกับที่ “แนวนโยบายพื้นฐานแห่งรัฐ” ในหมวด 5 ของรัฐธรรมนูญ มิใช่เป็น “แนวนโยบายของรัฐบาล” ทั้งนี้เพราะในปัจจุบันได้มีระบบการจัดทำ “แผนการบริหารราชการแผ่นดิน” ตามอายุของแต่ละรัฐบาลอยู่แล้ว ซึ่งหน่วยงานต่างๆของรัฐต้องยึดถือเป็นหลัก จึงไม่ควรมีแผนฯในลักษณะคล้ายกัน ซึ่งจะทำให้เกิดความสับสนว่าจะยึดถือแผนใดเป็นหลักในการปฏิบัติงาน

  

             2. แผนฯ 10 ควรมีวิสัยทัศน์ที่จะก่อให้เกิดสภาวะ “ความอยู่เย็นเป็นสุขร่วมกัน” (“Peace and Happiness Together”) น่าจะดีกว่าการใช้คำว่า “ความอยู่ดีมีสุข” (“Green and Happiness Society”) ตามที่ปรากฎในร่างแผนฯ 10

            3. เห็นด้วยอย่างยิ่งกับการอัญเชิญพระราชดำริ “เศรษฐกิจพอเพียง” มาเป็น “ปรัชญานำทาง” ในแผนฯ 10 ต่อจากแผนฯ 9 แต่ควรทำให้มีความหมายและบังเกิดผลอย่างแท้จริงด้วยการระบุกลไก วิธีการ งบประมาณ ฯลฯ ที่เหมาะสมเพื่อให้ประเทศไทยสามารถเป็น “ประเทศพอเพียง” ในทุกมิติ ทุกภาคส่วน และทุกระดับของสังคมไทย (รวมถึงในมิติการเมืองการปกครอง ในภาคธุรกิจ ในระดับผู้นำทางการเมืองและผู้นำทางสังคม ฯลฯ เป็นต้น)

            4. “ยุทธศาสตร์” ที่สำคัญเพื่อนำสู่สภาวะ “ความอยู่เย็นเป็นสุขร่วมกัน” ตามแนวทางของ “เศรษฐกิจพอเพียง” น่าจะประกอบไปด้วย (1) ความดี (2) การเรียนรู้ และ(3) การจัดการ โดยมีรายละเอียดดังระบุในภาพข้างต้น และควรมีหลักการ “คุณธรรมนำการเรียนรู้” แทนที่จะใช้หลักการ “ความรู้คู่คุณธรรม” ตามที่ยกร่างไว้

            5. ควรมีการพัฒนาระบบข้อมูล สารสนเทศ และตัวชี้วัด ที่เป็นของประชาชน โดยประชาชน เพื่อประชาชน

            6. ควรมีแนวทางการพัฒนาที่ “พื้นที่เป็นตัวตั้ง” “ประชาชนเป็นศูนย์กลาง” และ “ทุกฝ่ายประสานร่วมมือ”

            7. ในการพัฒนาคนและสังคม ควรให้ครบถ้วนทั้ง “บุคคล” “โครงสร้าง” และ “จิตสำนึกและวัฒนธรรม” อย่างสมดุลย์และเพียงพอ

            (บันทึกความคิดสำหรับการอภิปรายในการประชุมกลุ่มที่ 1 เรื่อง “การพัฒนาคุณภาพคนและสังคมไทยสู่สังคมแห่งภูมิปัญญาและการเรียนรู้” ร่วมกับ แม่ชีศันสนีย์ เสถียรสุต และ ดร.กนก วงษ์ตระหง่าน โดยมีรศ.ดร.จุรี วิจิตรวาทการ เป็นประธานการอภิปราย และคุณกิติศักดิ์ สินธุวนิช (รองเลขาธิการสภาพัฒน์) เป็นผู้นำเสนอ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของ “การประชุมประจำปี 2549” เรื่อง “แผนพัฒนาฯฉบับที่ 10 : สังคมที่มีความสุขอย่างยั่งยืน” จัดโดย สศช. (สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ) เมื่อ 30 มิ.ย. 49 ณ ศูนย์แสดงสินค้าและการประชุมอิมแพ็ค เมืองทองธานี) 

ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม

13 ก.ค. 49