พจนานุกรมพุทธศาสน์

---(A)---

abandoning; abandonment ปหานะ, จาคะ (การสละ-ละ).
abiding วิหาร (ธรรม).
abode ภพ; เสนาสนะ, อาลยะ, วิหาร.
absolute sense ปรมัตถ์.
absolute truth ปรมัตถสัจจะ.
absorption ฌาน, อัปปนา.
abstention เวรมณี, v. to abstain.
abstinence วิรัติ.
access concentration อุปจารสมาธิ.
accessory บริวาร, บริวาร (สิ่งของ).
accompanied by สหรคต, สหคต.
accomplishment, basis of อิทธิบาท.
achievement สัมปทา.
acquisition ลาภ.
act กรรม.
act, formal สังฆกรรม.
action กรรม, กัมมันตะ.
adaptability กัมมัญญตา.
adept อเสขะ.
adherence to habits and practices สีลัพพตปรามาส.
adherent ศาสนิก.
adjustment ทมะ.
admonition โอวาท.
adultery กาเมสุมิจฉาจาร.
advantage อานิสงส์.
adverting อาวัชชนะ.
advice โอวาท.
aeon กัป, กัลป์.
affliction พยาธิ.
age วัย.
ageing ชรา.
aggregate ขันธ์.
agility ลหุตา.
agitation อุทธัจจะ.
agreeable อิฏฐะ (น่าปรารถนา).
agreement สมมติ (การตกลงร่วมกัน - มอบหมาย - แต่งตั้ง)
aim อัตถะ, อรรถ.
allowable adj. กัปปิยะ.
alms, almsfood ภิกษา, ทาน, ทานวัตถุ, บิณฑบาต.
alms-bowl บาตร.
alms-gathering บิณฑบาต, การไปบิณฑบาต.
alms resort โคจร (ที่เที่ยวบิณฑบาต, ที่หาอาหาร).
almsround การไปบิณฑบาต.
alteration วิปริณาม.
analysis วิภังค์, วินิพโภค.
analytic insight ปฏิสัมภิทา.
anger โกธะ.
annihilationism อุจเฉทวาท, อุจเฉททิฐิ.
anxiety อุทธัจจกุกกุจจะ.
apperception ชวนะ.
arahat; Arahant พระอรหันต์.
Arahatship อรหัตต์, อรหัตตผล.
ardour ตปะ, ตบะ, อาตปะ, ความเพียรเผากิเลส.
arising อุปปาทะ, อุบัติ.
ariyan อริยะ.
arrogance อติมานะ.
ascetic ฤษี, ดาบส, นักพรต, นักบวช.
ascetic pratices ตบะ, ธุดงค์.
aspect อาการ.
assembly สภา, บริษัท (= ปริสา-ที่ประชุมหรือชุมชน หมู่ชน ไม่ใช่บริษัทในภาษาไทย).
associated with สัมปยุค.
association สัมปโยคะ, เสวนา.
assuming อุปาทาน.
attachment อุปาทาน.
attainment อภิสมัย (การบรรลุ), สมาบัติ.
attainment concentration อัปปนาสมาธิ.
attendance อุปัฏฐาน (การบำรุง-เฝ้า-พยาบาล).
attendant อุปฐาก.
attention มนสิการ.
attentiveness ความมีสติ.
audible object สัททารมณ์, สัททะ (เสียง).
austere practices ธุดงค์.
austerities ตบะ, การประพฤติวัตรทรมานตน, พรต.
authority อาณา, อิสริยะ.
avarice มัจฉริยะ.
aversion ปฏิฆะ, อรติ.
avoidance วิรัติ, สังวร.
Awakened One, the พระพุทธเจ้า.
Awakening อภิสัมโพธิ, การตรัสรู้.
awareness สัมปชัญญะ.

--------------------------------------------------------------

---(B)---

bad บาป ดู evil.
bad company ปาปสหายตา (ความมีเพื่อนชั่ว).
balanced life; balanced livelihood สมชีวิตา.
banishment ปัพพาชนียกรรม.
basis of mindfulness สติปัฏฐาน.
basis for success อิทธิบาท.
becoming ภพ, ภาวะ.
being สัตว์.
belief in a Soul or Self สักกายทิฏฐิ.
benefaction ทาน, อัตถจริยา.
benefactor ทายก.
benefit อานิสงส์, อัตถะ, อรรถ.
benevolence อัตถจริยา.
besotting drink มัชชะ.
birth ชาติ.
birth story ชาดก.
blameless action อนวัชชกรรม (การกระทำอันปราศจากโทษไม่มีข้อเสียหาย แต่เป็นคุณประโยชน์).
Blessed One, the ภควา (พระผู้มีพระภาค).
blessing พร, มงคล, อนุโมทนา, อานิสงส์.
bliss สุข.
Bodhisatta, Bodhisattva พระโพธิสัตว์.
bodily, adj. กายิกะ (ทางกาย).
bodily action กายกรรม.
bodily avenue กายทวาร.
bodily formation; bodily functions กายสังขาร.
bodily good conduct กายสุจริต.
bodily happiness กายิกสุข.
bodily misconduct กายทุจริต.
bodily pain กายิกทุกข์.
body กาย.
bond โยคะ.
boon พร.
border district ปัจจันตชนบท.
boundary สีมา.
bourn คติ.
bowl ดู alms-bowl.
Brahma-farer พรหมจารี.
Brahma-faring พรหมจรรย์.
Brahmin, Brahman พราหมณ์.
breathing in อัสสาสะ (การหายใจเข้า).
breathing out ปัสสาสะ (การหายใจออก).
Buddha, the พระพุทธเจ้า.
Buddhism พระพุทธศาสนา.
Buddhist พุทธศาสนิก.
buoyancy ลหุตา (ความเบา).
burden ธุระ, ภาระ.

-------------------------------------------------------------- 

---(C)---

calm สมถะ.
Calmed One, the พระมุนี.
canker อาสวะ.
canon ปิฎก, คัมภีร์.
carelessness ปมาทะ, ความประมาท.
carnalities อามิส.
caste วรรณะ.
category ขันธ์.
causal ocassion ฐาน.
cause เหตุ.
Cause of Suffering ทุกขสมุทัย, สมุทัย.
cemetery สุสาน.
cessation นิโรธ.
Cessation of Suffering ทุกขนิโรธ, นิโรธ.
change วิปริณาม.
change-of-lineage โคตรภู.
chanting การสวดมนต์. v. to chant.
chapter of monks คณะ (ในวินัย).
character จริต.
characteristic ลักษณะ.
charity ทาน, จาคะ.
clairaudience ทิพยโสต.
clairvoyance ทิพยจักษุ.
clan โคตร, กูล, สายตระกูล.
clansman กุลบุตร.
classification สังคหะ (จัดประเภท).
clear comprehension สัมปชัญญะ.
clinging อุปาทาน.
coefficients ดู mental coefficients
cognizance จิต, จิตต์.
cognizable object ธรรมวรมณ์.
cohesion, the element of อาโปธาตุ.
Collection นิกาย (แห่งคัมภีร์).
comfort ผาสุก.
commentary อรรถกถา.
common characteristics สามัญลักษณะ.
community สังฆะ, สงฆ์.
companion สหาย.
compassion กรุณา, อนุกัมปา. adj. compassionate.
compounded things สังขาร, สังขตธรรม.
comprehension สัมปชัญญะ, ปริญญา.
conceit มานะ.
concentration สมาธิ.
concentration development สมาธิภาวนา, สมถภาวนา.
concept บัญญัติ.
conception ปฏิสนธิ.
concord สามัคคี.
condition ปัจจัย.
conditioned genesis ปฏิจจสมุปบาท.
conditioned things สังขาร, สังขตธรรม.
conduct อาจาร, จริยา, จรณะ, สมาจาร.
confession (อาบัตติ)เทศนา (การแสดงอาบัติ). v. to confess.
confidence สัทธา, ศรัทธา, ปสาทะ.
conformity อนุโลม.
conquest ชัย, วิชัย.
conquest by piety ธรรมวิชัย.
conscience หิริ.
conscientious adj. ลัชชี, มีหิริโอตัปปะ.
consciousness วิญญาณ.
consequence วิบาก.
consideration มนสิการ.
constituent องค์, โวการ.
contact ผัสสะ.
contemplation อนุปัสสนา, อนุสติ.
contemplation of the body กายานุปัสสนา.
contemplation of the feeling เวทนานุปัสสนา.
contemplation of the mind จิตตานุปัสสนา.
contemplation of the mind-objects ธัมมานุปัสสนา.
contempt มักขะ, อติมานะ.
content; contentment สันโดษ, สันดุฏฐี.
continuity สันตติ, สันตานะ.
control of the senses อินทรียสังวร.
controlling faculty อินทรีย์.
conventional truth สมมติสัจจะ.
conversion อาวัตต์, อาวัตตนา, การกลับใจ, เปลี่ยนศาสนา.
co-religionist สหธรรมิก.
corporeality รูป, รูปธรรม.
corruption สังกิเลส, อุปกิเลส, อาสวะ.
Council สังคายนา, สังคีติ.
counterpart ปฏิภาค.
couplet ทุกะ (หมวดสอง).
course of action กรรมบถ.
courteous speech; courtesy ปิยวาจา, เปยยวัชชะ.
covetousness อภิชฌา.
craving ตัณหา.
craving for annihilation วิภวตัณหา.
craving for existence ภวตัณหา.
craving for non-existence วิภวตัณหา.
craving for sensual pleasures กามตัณหา.
cremation ฌาปนกิจ.
crematorium ฌาปนสถาน.
cruelty วิหิงสา.
culture ดู mind culture.
curds ทธิ.

--------------------------------------------------------------

---(D)---

danger อันตราย, อาทีนพ.
death มรณะ, มัจจุ, จุติ.
deathless, adj. อมตะ.
debauchery อิตถีธุตตตา (ความเป็นนักเลงหญิง).
decad ทสกะ (หมวดสิบ).
decay ชรา, ชรตา.
decease จุติ.
deceit มายา.
decision of the majority เยภุยยสิกา.
decline ปราภวะ (ความเสื่อม).
deed กรรม.
defeat, offence involving อาบัติปาราชิก.
defilement กิเลส.
definition ววัตถาน.
deliverance วิมุตติ, วิโมกข์.
delusion โมหะ.
demeritorious action บาปกรรม.
demon อสูร, ยักษ์.
demonstration นิทเทส.
denigration มักขะ.
dependence นิสสัย (ในวินัย).
dependent origination ปฏิจจสมุปบาท.
deportment อิริยาบถ.
derivative matter อุปาทายรูป.
derived materiality อุปาทายรูป.
description บัญญัติ.
designation อธิวจนะ, อธิพจน์.
desire ฉันทะ, กาม, ตัณหา, อิจฉา (ความอยาก).
despair อุปายาส (ความผิดหวัง-คับแค้นใจ).
destination คติ.
destruction พยสนะ, หายนะ, วินาส, ปหานะ, ขยะ.
destruction of life ปาณาติบาต.
detachment วิราคะ.
detraction มักขะ.
development ภาวนา.
devotee, lay อุบาสก.
Dhamma; Dhamma, the พระธรรม, ธรรม.
deligence อัปปมาทะ, อุฏฐาน (ความหมั่นขยัน).
direct knowledge อภิญญา.
disappearance จุติ, อันตรธาน.
discernment วิจักขณา.
disciple สาวก.
discipline วินัย.
discontent อรติ, อนภิรติ (ความไม่ยินดี, เบื่อหน่าย).
discovery พุทธิ, โพธิ.
discrimination ปฏิสัมภิทา.
discursive thinking วิจาร.
discussion สากัจฉา.
disease โรค, พยาธิ (ความเจ็บไข้).
disparaging ปลาสะ.
dispassion นิพพิทา.
dispensation ศาสนธรรม, พระศาสนา.
dispute วิวาท.
disquisition ธรรมบรรยาย.
dissension ความร้าวราน-แตกแยก. (in the Order) สังฆราชี.
distraction อุทธัจจะ, วิกเขปะ (ความฟุ้งซ่าน).
diversification ปปัญจะ.
divine ทิพย์, พรหม.
divine abiding พรหมวิหาร. ดู sublime states.
divine ear ทิพยโสต.
divine eye ทิพยจักษุ.
divine life พรหมจรรย์. ดู holy life.
doctrine ธรรม, พระธรรม, ปาพจน์.
domain วิสัย, ภพ.
domineering ปลาสะ.
donation ทาน, การบริจาค.
donor ทายก.
door ทวาร.
doubt วิจิกิจฉา, กังขา.
downfall ปราภวะ (ความเสื่อม), อบาย.
drawsiness มิทธะ.
drunkenness สุราธุตตตา (ความเป็นนักเลงสุรา).
dulness, dullness โมหะ.
duties of the King; duties of the ruler ราชธรรม.
duty กิจ, วัตร.
dwelling วิหาร (ที่อยู่).
dwelling in a favourable place ปฏิรูปเทสวาส.
dyad ทุกะ (หมวดสอง).

 --------------------------------------------------------------

---(E)---

ear โสตะ.
earnestness อัปปมาทะ, อาตาปะ (ความเพียร).
earth ปฐวี, ปฐวีธาตุ. ดู extension.
ease สุข.
effort วิริยะ, วายามะ, ความเพียรพยายาม.
ego อัตตา, อาตมัน.
elasticity มุทุตา.
elder เถระ.
element ธาตุ, มหาภูต, องค์.
elements of enlightenment โพชฌงค์.
embodiment view สักกายทิฏฐิ.
embryo กลละ, คัพภะ
emergence วุฏฐานะ (การออก).
emptiness สุญญตา.
end อันตะ.
endeavour ปธาน, วิริยะ, วายามะ.
endurance ขันติ, อธิวาสนะ.
energy วิริยะ.
enjoyment บริโภค (เสวย ; ใช้กับสมบัติความสุข เป็นต้น); อัสสาทะ.
Enlightened One, the พระพุทธเจ้า.
enlightenment โพธิ, อภิสัมโพธิ (การตรัสรู้).
enlightenment factor โพชฌงค์.
enlightenment states โพธิปักขิยธรรม.
ennead นวกะ (หมวดเก้า).
enthusiasm ปีติ.
envy อิสสา, ความริษยา.
eon กัป, กัลป์.
equality สมานัคตตา.
equanimity อุเบกขา (ตัตรมัชฌัตตตา). ดู onlooking-equanimity.
equipment บริขาร.
eradication สมุคฆาตะ, ปหานะ.
escape นิสสรณะ.
essential of existance อุปธิ.
eternalism; eternity-view ลัสสตวาทะ, ลัสสตทิฏฐิ.
eunuch บัณเฑาะก์.
even-mindedness อุเบกขา.
evil บาป.
Evil One, the มาร.
Exalted One, the ภควา (พระผู้มีพระภาค).
exertion ปธาน, วายามะ, ปรักกมะ, ความเพียร, ปัคคหะ.
exhaustion ขยะ (ความสิ้นไป - หมดไป).
exhortation โอวาท.
existence ภพ.
experience เวทยิต.
exposition นิทเทส, วรรณนา.
extension, the element of ปฐวีธาตุ.
extinction นิโรธ.
Extinction of impurities กิเลสปรินิพพาน (= สอุปาทิเลสนิพพาน).
Extinction of Suffering ทุกขนิโรธ, นิโรธ.
Extinction of the Five-Khandha-Process ขันธปรินิพพาน (= อนุปาทิเสสนิพพาน).
extreme อันตะ (ที่สุด, ความเข้าใจ หรือประพฤติเอียงสุด).
expiation, offence of อาบัติปาจิตตีย์.
eye จักขุ.

 --------------------------------------------------------------

---(F)---

factor องค์.
faculty อินทรีย์.
fading away of craving ตัณหักขยะ.
fading of lust วิราคะ.
failure วิบัติ.
faith ศรัทธา ดู confidence.
falseness; falsity มิจฉัตตะ.
false speech มุสาวาท.
false views มิจฉาทิฏฐิ.
fame กิตติศัพท์, สิโลกะ.
favourable, adj. สัปปายะ.
fear ภยะ.
fear of blame โอตตัปปะ.
feeling เวทนา.
femininity อิตถีภาวะ, อิตถินทรีย์.
fetter สังโยชน์, สัญโญชน์.
final knowledge อัญญา.
fine-material sphere รูปภพ, รูปโลก.
firmness ธิติ.
Five Precepts, the เบญจศีล.
fixation อุปาทาน.
flavour รส.
flood โอฆะ.
fluid element อาโปธาตุ.
flurry and worry อุทธัจจกุกกุจจะ.
follower สาวก, ศาสนิก.
fool พาล, คนพาล.
foolish man โมฆบุรุษ.
forbearance ตีติกขา, ขันติ.
forest-dweller อรัญวาสี.
forfeiture, offence of expiation involving อาบัตินิสสัคคียปาจิตตีย์.
form รูป.
formal act สังฆกรรม.
formal meeting of the Order, offence entailing a อาบัติสังฆาทิเสส.
formations สังขาร.
former action บุพกรณ์.
former habitation บุพเพนิวาส.
formless อรูป.
forward order อนุโลม.
foundation of mindfulness สติปัฏฐาน.
fragrant, adj. สุคนธ์.
Fragrant Cell, the พระคันธกุฎี.
fraud สาเฐยยะ, สาไถย.
freedom วิมุตติ.
friend มิตร.
friendliness เมตตา.
frivolous talk สัมผัปปลาปะ.
fruit; fruition ผล, วิบาก.
Fully Enlightened One, the พระสัมมาสัมพุทธเจ้า.
full moon; full-moon day บุณมี, บูรณมี, วันเพ็ญ.
function กิจ, รส.
functional consciousness กิริยาจิต.
fundamental precepts ปาติโมกข์.
fundamentals of mindfulness สติปัฏฐาน.

 --------------------------------------------------------------

 ---(G)---

gain ลาภ.
gambling การพนัน.
generosity จาคะ, ทาน.
gentleness มัททวะ.
gesture กายวิญญัติ.
ghee สัปปิ.
ghost เปรต.
gift ทาน, ทานวัตถุ.
giving ทาน.
giving up จาคะ, ปริจจาคะ.
goal อัตถะ, ปริโยสาน.
god เทวะ, เทพ, เทวดา.
going forth (from home) ปัพพัชชา.
good, n. อัตถะ. adj. กัลยาณะ, บุญ.
good company กัลยาณมิตตมา.
gossip สัมผัปปลาปะ.
grasping อุปาทาน.
grateful, adj. กตัญญู.
gratefulness กตัญญุตา, กตัญญูกตเวทิตา.
gratification อัสสาทะ.
gratitude กตัญญุตา, กตัญญูกตเวทิตา.
grave offence อาบัติกุลลัจจัย.
great entity มหาภูต.
Great Man มหาบุรุษ.
Great Renunciation, the มหาภิเนษกรมณ์.
Great Vehicle มหายาน.
greed โลภะ.
greediness มหิจฉตา (ความมักมากอยากใหญ่).
grief โทมนัส, โสกะ.
group-meal คณโภชน์.
Groups of Existence, the Five ขันธ์ 5.
growth อุปจยะ.
grudging อุปนาหะ.
guidance นิสสัย (ในวินัย).
guide สรณะ, เนตติ.
guiding out วินัย.
guile กุหนา.

--------------------------------------------------------------

---(H)---

halo ปภา.
happiness สุข.
harmlessness อหิงสา.
harmony สามัคคี.
harsh speech ผรุสวาจา.
hate โทสะ.
hatred โทสะ, เวร.
health อาโรคยะ, กัลลตา.
hearer สาวก ดู disciple.
heart หทัย.
heating element เตโชธาตุ.
heaven สัคคะ, สวรรค์.
heavenly abiding ทิพยวิหาร.
heavenly being เทพ, เทวดา, ขาวสวรรค์.
heavenly ear ทิพยโสต.
heavenly eye ทิพยจักษุ.
heedfulness อัปปมาท.
heedlessness ปมาทะ, ความประมาท.
hell นิรยะ, นรก.
help สังคหะ.
heptad สัตตกะ (หมวดเจ็ด).
here and now ทิฏฐธรรม, ทิฎฐธัมม์.
hereafter ปรโลก, สัมปรายะ.
heresy ติตถายตนะ.
heritage ทายัชชะ (ความเป็นทายาท, มรดก).
hermit enlightened one ปัจเจกพุทธ.
hexad ฉักกะ (หมวดหก).
higher knowledge ดู superknowledge.
higher mentality อธิจิตต์.
higher morality อธิศีล.
higher thought อธิจิตต์.
higher wisdom อธิปัญญา.
hindrance นิวรณ์.
holy life พรหมจรรย์.
holy men สมณพราหมณ์.
holy one พระอริยะ, พระอรหันต์.
homage นมะ, นมักการะ, ปูชา.
homeless one อนาคาริก.
homeless life อนาคาริยะ, ชีวิตอนาคาริก.
honesty อาชชวะ.
honour สักการะ, ปูชา.
hostile action เวร.
householder คฤหบดี, คฤหัสถ์.
house-life; household life ฆราวาส, ชีวิตคฤหัสถ์.
human being มนุษย์.
humility นิวาตะ (ความอ่อนน้อมถ่อมตน) adj. humble.
hut กุฎี (กระท่อม).
hypocrisy สาเฐยยะ, สาไถย.

--------------------------------------------------------------

 ---(I)---

ideation สัญญา. ดู perception.
idleness โกสัชชะ.
ignoble, adj. อนริยะ, อนวรยะ.
ignorance อวิชชา.
illimitables อัปปมัญญา.
illumination โอภาส.
illusion ปโมหะ, มายา.
ill-will พยาบาท
image ปฏิฆา. ดู mental image.
I-making อหังการ.
immaterial, adj. อรูป.
immaterial sphere อรูปภพ, อรูปโลก.
immoral, adj. บาป, อกุศล.
immortal, adj. อมตะ.
impartiality สมานัตตตา.
impediment ปลิโพธ, ภิญจนะ.
impermanence อนิจจตา.
impermanent, adj. อนิจจะ,อนิจจัง.
imperturbability อาเนญชา, อเนญชา.
impulsion ชวนะ.
impurity กิเลส, มละ, มลทิน.
in - and out-breathing อานาปานะ, อัสสาสะปัสสาสะ.
incantation มนต์, มนตร์.
incense stick รูป.
inclination อัชฌาสัย, อธิมุติ.
independent, adj. อนิสสิต.
indeterminate, adj. อัพยากฤต.
indifferent feeling อุเบกขาเวทนา, อทุกขมสุข.
individual บุคคล.
individuality อัตตภาวะ, อัตภาพ.
indolence โภสัชชะ.
industry อนลสตา, อุฏฐานะ (ความหมั่นขยัน).
inertia ปฐวีธาตุ.
infinite, adj. อนันต์.
infinity of consciousness วิญญาณัญจายตนะ.
infinity of space อากาสานัญจายตนะ.
inheritance ทายัชชะ. ดู heritage.
inner sense-sphere อัชฌัตติกายตนะ (อายตนะภายใน).
initial application วิตก.
inquiry วิมังสา, ปริปุจฉา.
insight ญาณ, วิปัสสนา.
insight development วิปัสสนาภาวนา.
insight into the hearts of others ปรจิตตวิชานน์, เจโตปริยญาณ.
insistence อภินิเวส.
instigated, adj. สสังขาริก.
instruction อนุสาสนี, สาสนะ.
integrity อาชชวะ.
intention สังกัปปะ, อธิปปายะ, เจตนา.
intimation วิญญัติ.
intoxicant มัชชะ, น้ำเมา, สุราเมรัย.
intoxicant, mental อาสวะ.
intrepidity เวสารัชชะ.
investigation วิจัย, สันตีรณะ, วิโลกนะ.
investigation of Doctrine ธัมมวิจยะ ธรรมวิจัย.
invitation การนิมนต์, อาราธนา, ปวารณา.
issuer of meals ภัตตุเทศก์.

--------------------------------------------------------------

---(J)---

jealousy อิสสา, ความริษยา.
jewel รัตนะ (ใน “รัตนตรัย”).
joy

--------------------------------------------------------------

---(K)---

Kamma; Karma กรรม.
Karmically acquired, adj. อุปาทินนะ, กรรมชะ.
killing ปาณาติบาต.
kindly speech ปิยวาจา.
kinsman ญาติ.
knowable things เญยยธัมม์, ไญยธรรม.
knowing and seeing ญาณทัสสนะ.
knowledge ญาณ, วิชชา. 

 --------------------------------------------------------------

---(L)---

laity, the พวกคฤหัสถ์, พวกชาวบ้าน.
lamentation ปริเทวะ.
latent bias อนุสัย.
latent tendency อนุสัย.
Law, the พระธรรม.
lay devotee อุบาสก.
lay disciple อุบาสก, คฤหัสถสาวก.
lay follower อุบาสก, พุทธศาสนิก ฝ่ายคฤหัสถ์.
laying down การบัญญัติ (สิกขาบท). v. to lay down.
layman คฤหัสถ์.
laziness โกสัชชะ, อาลัสยะ.
learner เสขะ.
learning สุตะ.
legal question อธิกรณ์.
Lesser Vehicle นยาน.
lethargy ถีนะ.
lethargy and drowsiness ถีนมิทธะ.
letter อักขระ, พยัญชนะ.
liberality ทาน, จาคะ.
liberation วิโมกข์, วิมุตติ.
life-faculty ชีวิตินทรีย์.
life-principle ชีวะ, ชีวิตินทรีย์.
life-span อายุ, ชีวกาล, ชนมกาล, อายุกัป.
lightness ลหุตา.
liquor สุรา.
livelihood อาชีวะ.
living in befitting places ปฏิรูปเทสวาส.
living within one’s means สมชีวิตา.
loathsome, adj. ปฏิกูล. n. loathsomeness.
lodgings เสนาสนะ.
longing อิจฉา (ความอยาก).
love เปมะ, เปรม.
loving-kindness เมตตา.
lunar, adj. ทางจันทรคติ.
lunar calendar ปฏิทินจันทรคติ.
lust ราคะ.
lusting wish ฉันทราคะ.
lying; lying speech ดู false speech.

 --------------------------------------------------------------

---(M)---

magical power อิทธิปาฏิหารย์.
Mahayana มหายาน (นิกายพระพทุธศาสนาฝ่ายเหนือ).
maintaining; maintenance อนุรักขนา.
malice อาฆาต.
malicious speech ปิสุณาวาจา, เปสุญวาท.
malleability มุทุตา.
management วิธาน, สังวิธาน (การจัดการ).
manifestation ปัจจุปัฏฐาน.
manner ปริยาย, อาการ.
marvel ปาฏิหาริย์.
masculinity ปุริสภาวะ, ปุริสินทรีย์.
mass สมูหะ, ฆนะ.
Master, the พระศาสดา, พระบรมศาสนา.
mastery วสี.
material gifts อามิสทาน.
material happiness สามิสสุข.
material qualities รูปธรรม, รูป.
material things อามิส.
material worship อามิสบูชา.
matricide มาตุฆาต.
matrix มาติกา.
matted-hair ascetic ชฎิล.
matter รูป.
maturity ปริปากะ.
meal ภัต, โภชนะ.
mealtime ภัตตกาล.
meaning อรรถ.
meanness มัจฉริยะ.
means อุปาย, อุบาย, วิธี, ปโยคะ.
medicine เภสัช.
meditation ฌาน, ภาวนา.
meditator ฌายี, ผู้บำเพ็ญฌาน, นักฌาน, ผู้เจริญภาวนา.
meekness โสวจัสสตา.