ต้นแบบชีวิต...
ต้นแบบชีวิต…
ทางออกจากวิกฤตสังคมไทย
ศิวกานท์ ปทุมสูติ
.
.
๏ ประชาชนรากเน่าเพราะนายผุ
พายุพัดแรงเพราะมรสุม
บ้านเหลืองเมืองร้ายเพราะไฟรุม
หวังดินชุ่มฟ้าฉ่ำจากน้ำดี
มิโทษแดดโทษฝนวิกลวิกฤต
ลิขิตพรหมผองคือน้องพี่
“ต้นแบบชีวิต” จำต้องมี
ก่อนบ้านเมืองนี้จะดีงาม
.
นับวันสังคมของเราก็ยิ่งก้าวสู่ยุคเสื่อมซับซ้อน
อ่อนแอ และเปราะบางอย่างน่าเป็นห่วง
เด็กๆ และเยาวชนที่เกิดจากครอบครัวที่ขาดคุณภาพชีวิต
คุณภาพปัญญา และคุณภาพจริยธรรมเพิ่มจำนวนมากขึ้น
ทั้งจากพ่อแม่ที่ไม่พร้อมที่จะเป็นพ่อเป็นแม่
จากพ่อแม่ที่เลี้ยงดูแลลูกอย่างไม่รู้เท่าทันต่อความเสื่อมรอบข้าง
จากพ่อแม่ที่เป็นต้นแบบความมืดบอดและบกพร่องจริยปัญญา
จากการศึกษาที่มุ่งสร้างเสริม “ตัวรู้” เพื่อต่อสู้และแข่งขัน
แต่ไม่สามารถสร้างสรรค์ “ตัวคิด” และมโนคติ
มิหนำซ้ำยังถูกกระทำจากสังคมบริโภค
ซึ่งมีผู้บริหารและกำกับดูแลสังคมที่เห็นแก่ได้
เติมพิษเติมภัยให้อยู่ทุกเมื่อเชื่อวัน
.
ถึงเวลาแล้วที่เราจะต้องปฏิรูปชีวิต จิตวิญญาณ และปัญญา
มิใช่เพียงจัดการศึกษาในระบบโรงเรียนเท่านั้น
ต้องจัดการศึกษาเรียนรู้ในวิถีสังคมอย่างเข้มข้นและจริงจัง
การศึกษาเพื่อชีวิต โดยชีวิต และปฏิบัติการชีวิต
ความเข้มแข็งต้องเกิดจากจิตวิญญาณภายใน
มิใช่โปรยหว่านงบประมาณละลายแม่น้ำสร้างคะแนนกันชั่วครู่ชั่วยาม
หากแต่ต้องกำหนด “แม่บทแห่งปัญญาวิถี” ให้ถูกต้องเสียก่อน
และแม่บทดังกล่าวก็จะต้องมี “ต้นแบบชีวิต”
เป็น “นวัตกร” แห่งกลไกขับเคลื่อน
ทั้งเป็นแบบอย่างนำทางได้
สามารถทำให้ดู...อยู่ให้เห็น...
เป็นตัวอย่างของทางเลือกและทางออกจากความเสื่อม
ที่บุคคลรอบข้างจะก้าวเดินตามได้อย่างเป็นรูปธรรม
มิใช่เพียงเขียน “คำขวัญ” โก้ๆ และคำโฆษณาฉาบฉวย
และมิใช่แค่จัดทำโครงการ “สร้างภาพ” แล้วสรุปรายงาน
.
เรื่องนี้ใจร้อนไม่ได้...
เพราะสังคมของเรายังขาดแคลนบุคคล “ต้นแบบชีวิต”
และ “ต้นแบบจริยปัญญา”
ดังนั้นในเบื้องต้นเราจึงจำเป็นต้องหาทาง “สร้างต้นแบบ”
โดยเฉพาะต้นแบบจากเด็กและเยาวชนคนรุ่นใหม่
ขณะเดียวกันก็ไม่ละเลยที่จะแสวงหาผู้ใหญ่ต้นแบบ
ให้เข้ามามีส่วนร่วมเป็น “นวัตกรชีวิต” ในกลไกการเรียนรู้
.
การปฏิรูปประเทศไทยที่กำลังกระทำกันอยู่
ถ้ามิอาจผลักเคลื่อนให้เกิดผู้บริหารสังคมที่อุดม “จริยปัญญา”
และไม่สามารถสร้างเสริม “ต้นแบบชีวิต”
ในครอบครัว ในชุมชน ในองค์กร ในหน่วยงาน
และในคณะรัฐบาลได้
ก็ยากที่ความมุ่งมาดปรารถนาจะปรากฏผล
ต่อให้สร้างสรรค์ระเบียบและจัดวางระบบอย่างดีเพียงใดก็ตาม
เมื่อเรายังขาด “ต้นแบบชีวิต” ทั้งที่จะดำเนินการและกำกับดูแล
เราก็จะล้มลุกคลุกคลานอย่างที่เห็นและเป็นอยู่
.
โดยเฉพาะกรวงศึกษาธิการ...
ถ้ามัวแต่วัดประเมินมาตรฐาน “ความรู้”
โดยยังไม่สามารถวัดประเมินและสร้างเสริมมาตรฐาน “ชีวิต”
ปล่อยให้การจัดการศึกษาเป็นไปเพื่อ “วิถีคะแนน”
มากกว่า “วิถีมโนคติ” และ “วิถีจริยปัญญา”
เราก็มองไม่เห็นหนทางว่าจะปฏิรูปสังคมนี้ได้อย่างไร
.
โจทย์หนักหนาไปกว่านั้นก็คือ
กระทรวงใดจะสามารถจัดการศึกษาในสังคม
และใครจะสร้าง “พ่อแม่ต้นแบบ” และ “ผู้นำต้นแบบ” ในสังคมได้
หยุดมองหา “ต้นแบบ” จากคนอื่นสิครับ
แต่ลองมองหา “ต้นแบบ” นั้นในตัวเราแต่ละคนว่ามีไหม
.
เด็กๆ จะไม่เป็นดังที่ผู้ใหญ่สอน
แต่เด็กๆ จะเป็นดังที่ผู้ใหญ่ทำ
.
.
.
ความเห็น (8)
สวัสดีครับ ผมชอบกลุ่มคำนี้มาก ๆ ครับ
ถ้ามัวแต่วัดประเมินมาตรฐาน “ความรู้”
โดยยังไม่สามารถวัดประเมินและสร้างเสริมมาตรฐาน “ชีวิต”
ปล่อยให้การจัดการศึกษาเป็นไปเพื่อ “วิถีคะแนน”
มากกว่า “วิถีมโนคติ” และ “วิถีจริยปัญญา”
เราก็มองไม่เห็นหนทางว่าจะปฏิรูปสังคมนี้ได้อย่างไร
อายุบวร "คุณธนา"
...
สวัสดีค่ะอาจารย์
อาจารย์สบายดีนะคะ วันนี้ที่โรงเรียนรับการนิเทศงานแนะแนว คณะผู้นิเทศไม่สนใจกิจกรรมที่เราทำจนเห็นเป็นรูปธรรม แต่สนใจว่าเรามีหลักฐานกระดาษมากแค่ไหน
และเขาย้ำว่า....ถ้าคุณไม่มีตามกรอบตัวบ่งชี้ เขาก็ไม่เชื่อถือว่าคุณทำได้ ฮา ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ ครูทุกคนมีงานวิจัยคุณภาพ ฉบับเล็ก ฉบับยาวค่ะ
ความบกพร่องและล้าหลังของกระทรวงศึกษาธิการที่ติดกรอบมากเกินไปค่ะ ครูที่เขาจะแก้ปัญหามันจะเหมือนกันทุกโรงเรียนเป็นไปไม่ได้หรอกนะคะ เพราะต่างบทต่างกรรมกันค่ะ
นางสาวจิตรา แซ่ลิ้ม
สวัสดีค่ะครูกานท์
เนื่องจากเมื่อวานนี้พวกกนูได้จัดสัมมนาแล้วได้รับเกียรติจากครูกานท์มาวิทยากรให้ความรู้แก่พวกหนู
หนูได้ตามอ่าน "สร่างเมา" ตามที่ครูกานท์ได้บอกค่ะ
ว่าเข้า google แล้วพิมพ์ "สร่างเมา" แล้วหนูก็ได้อ่านค่ะ
หนูประทับใจครูกานท์มากเลยค่ะ
และคิดว่าโชคดีเหลือเกินที่ได้เข้าร่วมสัมมนาเมื่อวานนี้
ขอขอบพระคุณอย่างสูงค่ะที่ครูกานท์ให้ข้อคิดดีๆ แก่พวกเราทุกๆ คน
นักศึกษาคณะครุศาสตร์ โปรแกรมวิชาภาไทย
มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา
นางสาวจิตรา แซ่ลิ้ม
สวนสุนันทา
ลือชาเลื่องชื่อ
ภาษาระบือ
ดอกแก้วเจ้าจอม
เนิ่นนานนับปี
จิตวิญญาณหอม
กำแพงแดงล้อม
ร้อยเรียงเวียงวัง
...กลอนสี่ทั้งสองบทนี้หนูจะจดจำไปอีกนานแสนนานเลยค่ะครูกานท์...
..สวัสดีค่ะคุณครูกานท์...ยายธีอ่านข้อความนี้แล้ว..หวลไปคิดถึงเรื่อง..แม่ปูกับลูกปู...เจ้าค่ะ
ครูคิมครับ,
ผู้ตรวจ ผู้ประเมิน หรือผู้นิเทศใดๆ ถ้าสนใจแต่เอกสาร (ไม่ว่าจะเป็นตัวเลขหรือตัวหนังสือก็ตาม) แต่ไม่นำพาต่อผลอันเป็นคุณค่าที่แท้จริงในตัวเด็กและตัวครู หรือไม่มุ่งที่จะวัดประเมินศักยภาพแห่งความเป็นมนุษย์ที่งอกงามและมีอยู่จริง อย่ายอมนะครับ ถ้าเรามีของจริงที่ดีจริง มีคุณค่าจริง ต้องยืนยัน และท้าให้ทดสอบคุณค่าแท้จริงนั้น ถ้าเขาไม่ยอมทดสอบแล้วไม่ให้คะแนนเพียงเพราะเราไม่มีเอกสารหลักฐาน เราก็ต้องยืนยันให้ทดสอบที่ตัวเด็กและตัวครู ไม่เช่นนั้นเราจะถือว่าการวัดประเมินนั้นบกพร่องและหละหลวม จะอ้างข้อประเมินใดๆ ก็อย่ายอม ตราบใดที่ข้อประเมินนั้นไม่เป็นไปเพื่อการบรรลุถึง "ผลสัมฤทธิ์ที่แท้จริง" ตัวอย่างเช่น ถ้าเขาจะขอดูแค่เอกสารโครงการส่งเสริมรักการอ่าน แต่ไม่ยอมสร้างเครื่องมือเพื่อทดสอบ "ความรักการอ่าน" ที่มีอยู่จริงในตัวเด็กๆ และครู เช่นนี้เราจะต้องบันทึกทักท้วง และรายงานการวัดประเมินที่ไม่บรรลุถึงปลายทางที่แท้จริงแก่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องต่อไป...
อายุบวร "คุณจิตรา"
และเจริญธรรม "คุณยายธี"