พระภิกษุสงฆ์จดทะเบียนรับบุตรบุญธรรมได้หรือไม่?
เมื่ออาทิตย์ที่แล้วได้มีกรณีศึกษาปรึกษาข้อกฎหมายเกี่ยวกับการรับบุตรบุญธรรม จากการที่ได้เรียนกฎหมาย และการทำงานที่ผ่านมาทำให้เราได้รู้ว่าการจดทะเบียนรับบุตรบุญธรรมต้องทำอย่างไรบ้าง ? จดทะเบียนกันได้ที่ไหน ? คุณสมบัติของผู้รับบุตรบุญธรรม และบุตรบุญธรรมมีอะไรบ้าง ? (ซึ่งปรากฎในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 5 ครอบครัว ลักษณะ 2 บิดามารดากับบุตร หมวด 4 บุตรบุญธรรม และพระราชบัญญัติการรับเด็กเป็นบุตรบุญธรรม พ.ศ.2522)
แต่คำถามที่เราเจอ พระภิกษุสงฆ์รับบุตรบุญธรรมได้หรือไม่? (ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ก็ไม่มีระบุไว้) ในความเข้าใจของเราน่าจะไม่ได้ เพราะพระภิกษุสงฆ์ไม่ได้ยุ่งเกี่ยวกับทางโลก ไม่ควรอยู่แล้ว แต่ด้วยความเป็นนักกฎหมายจะต้องมีหลักฐานมายืนยันความคิดของเราให้ได้
ช่วงสองวันนี้เริ่มค้นจากอินเตอร์เน็ตตามเว็บที่ให้คำปรึกษากฎหมาย ก็ระบุไว้ว่าพระภิกษุสงฆ์ไม่สามารถรับบุตรบุญธรรมได้ แต่ไม่ได้ระบุว่าเป็นไปตามหลักอะไร จากนั้นได้โทร.ไปสอบถามศูนย์อำนวยการรับเด็กเป็นบุตรบุญธรรม กรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ เจ้าหน้าที่ก็บอกว่า “พระภิกษุสงฆ์รับบุตรบุญธรรมไม่ได้ และก็น่าจะเป็นบุตรบุญธรรมไม่ได้เช่นกัน ไม่มีกฎหมายระบุไว้ แต่พระภิกษุสงฆ์ไม่ข้องเกี่ยวกับทางโลก และเมื่อเป็นพระ สามเณร ทางวัดก็อุปการะอยู่แล้วไม่น่าจะมีความจำเป็นใด ๆต้องเป็นบุตรบุญธรรมฆราวาส และไม่เคยมีพระภิกษุมาติดต่อขอดำเนินการเรื่องนี้”
เราคิดว่าที่ผ่านมาต้องมีเคสประมาณนี้บ้างจึงเริ่มจากการค้นหนังสือเวียนจากกระทรวงมหาดไทย ในที่สุดก็เจอหนังสือเวียนเลขที่ 16521/2496 ลงวันที่ 28 พฤศจิกายน 2496 ออกจากกรมมหาดไทย ระบุว่า “การที่พระภิกษุในพระพุทธศาสนาจะจดทะเบียนครอบครัวประเภทรับบุตรบุญธรรมนั้น น่าจะขัดกับพระธรรมวินัยและจารีตประเพณีทางฝ่ายสงฆ์ ขัดกับพระธรรมวินัย” และตอนท้ายระบุว่า “คณะสงฆ์กำลังทำประกาศห้ามอยู่แล้ว”
แม้ว่าจะมีหนังสือเวียนจากกรมมหาดไทยแล้ว เรายังอยากได้ประกาศของสงฆ์ จึงติดต่อไปยังพระรูปหนึ่งซึ่งอยู่ที่มหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย ท่านแนะนำว่าให้ติดต่อไปยังสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ พุทธมณฑลสาย 4 ที่นั่นจะรวบรวมประกาศของสงฆ์ต่าง ๆ ไว้ เราจึงได้โทร.สอบถาม และได้ความอนุเคราะห์จากว่าที่ร้อยตรี ดร.จุลสัน ทันอินทร์อาจ รักษาราชการผู้อำนวยการส่วนศาสนวิเทศ สำนักเลขาธิการมหาเถรสมาคม สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ให้ข้อมูลว่ามีประกาศดังกล่าว คือ ประกาศคณะสงฆ์ เรื่องห้ามบรรพชิตรับบุตรบุญธรรม ประกาศวันที่ 18 ธันวาคม 2496 และท่านยังบอกด้วยว่าถ้าพระภิกษุจะเป็นบุตรบุญธรรมได้ไม่มีประกาศคณะสงฆ์ห้ามไว้
สุดท้ายเราก็สามารถหาคำตอบและมีกฎห้ามอย่างเป็นลายลักษณ์อักษรให้กับเจ้าของปัญหารายนี้แล้ว และคิดว่าน่าจะเป็นประโยชน์กับท่านอื่น ๆ หากต้องการทราบข้อมูลจึงนำมาโพสต์ใน gotoknow
และต้องขอขอบคุณทุกท่านที่เราได้ติดต่อคอยให้คำแนะนำจนกระทั่งได้หนังสือเวียน และประกาศคณะสงฆ์เหล่านี้มา
ความเห็น (1)
แล้วในกรณีที่ ผู้เป็นแม่เป็นคนธรรมดา แต่ผู้เป็นสามีบวชเป็นพระ การรับรองบุตรบุญธรรมทำได้หรือไม่
รบกวนข้อคำแนะนำด้วยครับ
เพราะแต่นี้คุณพ่อบุญธรรมบวชเป็นพระไปแล้ว 3 ปี แต่ยังไม่ได้รับรองบุตรบุญธรรมให้ถูกต้องตามกฎหมาย
แล้วในกรณีที่ ผู้เป็นแม่เป็นคนธรรมดา แต่ผู้เป็นสามีบวชเป็นพระ การรับรองบุตรบุญธรรมทำได้หรือไม่
รบกวนข้อคำแนะนำด้วยครับ
เพราะแต่นี้คุณพ่อบุญธรรมบวชเป็นพระไปแล้ว 3 ปี แต่ยังไม่ได้รับรองบุตรบุญธรรมให้ถูกต้องตามกฎหมาย