Empowerment : สำคัญอย่างไรในงานหัวหมู่เบาหวานที่ตำบลดอนทอง
หัวหมู่ดอนทอง
หัวหมู่เบาหวานเกิดจากสิ่งดีๆ หลายๆอย่างและ หนึ่งในนั้นก็คือ “เพราะเราเชื่อมั่นว่า ระบบบริการที่ดี จะต้องสร้างเสริมพลังอำนาจให้ประชาชนได้ ”
ยิ่งทำ..ยิ่งมัน มีเรื่องราวดีๆ ผ่านการทำงานเบาหวาน การลงชุมชนเหมือนเป็นการเติมพลังชีวิต ต่างคนต่างเติมพลังให้แก่กัน อยู่โรงพยาบาลก็อีกความรู้สึก ลงไปที่บ้าน ลงชุมชนก็อีกอย่าง อาจารย์นิพัธพูดมาตลอดว่าทำงานต้องเกาะติดงานและตามติดไม่ปล่อย ..เราเอง...พอได้ทำ....ก็จะได้ยินเสียง.....เสียงที่มาจากใจของเราบอกว่า อยากลงไปดู อยากลงไปช่วย อะไรขาด อะไรเกิน เติมอย่างไร ให้ทำได้
ลักษณะพื้นที่หมู่ 5 บ้านปากห้วย ดอนทอง ธรรมชาติ ป่าเขา ลำเนาไพร
คราวนี้ก็ใช้ใจนำทาง....นำงาน
จากงานหัวหมู่เบาหวาน ช่วงนี้เงียบหายไปนาน ...ไม่ได้ไปไหน ก็ลุยลงชุมชนสลับสับเปลี่ยนใน 8 ตำบล 30 หมู่บ้าน แต่ละที่มีความเหมือนและแตกต่าง ยากง่าย แตกต่างกันไป ทำได้ ...แต่ก็ยากที่จะถ่ายทอด จึงต้องบันทึกคู่ไปกับการลงมือทำ ......ตำบลดอนทอง ทุนเดิมที่เรามีคือ ความรู้จักคุ้นเคยกับทีมอนามัย เรารู้จักชุมชน รู้ว่าพื้นที่เป็นอย่างไร กว้าง กระจุก กระจาย จน รวย ชีวิตยากจนอับเฉา หรือร่ำรวยจนไม่มีเวลาดูแลตนเอง พื้นที่ดอนทองค่อนข้างกว้าง และกระจาย มีสมาชิกเบาหวานอยู่ลาวๆ เฮ้ย ราวๆ 200 คน ความดัน เกือบ 300 คน ประชากรทั้งหมด 7,000 กว่า ๆ มี 8 หมู่บ้าน และมีหัวหมู่เบาหวาน 4 หมู่บ้าน คือหมู่ 1 5 6 และ 7 ดังนี้
- พี่ละเอียด หมู่ 1
- พี่สำราญ หมู่ 5 บ้านปากห้วย
- พี่จงกล หมู 6
- และพี่หรรษา หมู่ 7
วันที่ 21 พค 53 อ้อ พี่อ้อ พี่นู๋ นัดพบหัวหมู่ตำบลดอนทองเป็นครั้งแรกหลังจากที่แต่ละคนลงไปเริ่มทำงานของตัวเอง มีการนัดสมาชิกที่หัวหมู่ดูแล ให้มาพบเจอกันที่ อนามัย เรามาพบกันพร้อมสมาชิกเบาหวานเกือบ 20 คนใน 4 หมู่บ้าน
วันนี้อ้อมาแบบมา มาช่วยให้ทำได้ และเป้าหมายหลักของวันนี้คือ เราต้องใช้ความสามารถในการสร้างเสริมพลังอำนาจ(Empowering) การสอน (Educating) การฝึก (Coaching) การเป็นพี้เลี้ยงในการปฏิบัติ (mentoring) งัดมาหมดทุกกระบวน ก็ทำไปเรียนรู้ไป เข้าท่าดี
- และเราก็มาพูดคุยแลกเปลี่ยนว่าที่หัวหมู่เริ่มทำมาเป็นอย่างไร มีปัญหาอุปสรรคอะไรไหม และมีอะไรที่อยากให้ช่วย
- ตอนนี้ทำไปถึงไหนแล้ว
- มีอะไรที่ยังทำไม่ได้ ตามที่คาดหวัง และฝันที่อยากเห็นอยากให้เป็นเป็นอย่างไร
คำถามเหล่านี้กลายเป็นคำพูดติดปากที่เนียนๆเป็นธรรมชาติ แต่ทรงพลังเพราะทำให้เราค้นพบอะไรอีกมากมาย
แค่ ไม่กี่คำถามเราก็พบคำตอบเยอะแยะ พูดให้เป็น ฟังให้เยอะๆ สะท้อนให้รู้คิดดีๆ และ กระบวนการที่ทำให้เกิด การคิด วิเคราะห์ ปรับแก้ จะผุดบังเกิดมาจาก หัวหมู่แต่ละคนเอง และมันก็เกิดจริงๆ
การลงพื้นที่ในครั้งนี้เราเน้นทำให้ หัวหมู่ดอนทองของเรา คือ พี่หรรษา พี่ละเอียด พี่จงกล และพี่สำราญ เกิดความเชื่อมั่นในตนเอง มั่นใจ และสามารถจัดการกับสถานการณ์ ก็คือเรื่องราวที่พบเจอแล้วทำให้พี่ๆ เกิดความรู้สึก powerlessness จนออกอาการห่อเหี่ยว ว่า คงทำไม่ด้าย ไม่ได้ แล้วลุกขึ้นมาทำใหม่ เมื่อเราไปถึงเราได้ยินคำพูดเหล่านี้
“พี่ไม่เก่ง” “พี่ไม่มีความรู้” “เค้าถามว่าทำไมต้องมาเจาะเลือด” “เค้าบอกไม่มาหรอกเสียเวลา” “ไม่เห็นจะมีอะไร คุยๆ แล้วก็กลับ” “บอกแล้วเค้าไม่ฟัง เค้าไม่เชื่อ” “เค้าถามว่าเป็นอสมหรือเปล่า” “บ้านอยู่ไกลมาไม่ได้” โธ่ โธ้ แต่ละคำ ฟังแล้วหงิก หงอย ฟังดูก็รู้ว่าพลังหดหมดไปแย้ว..ว..ว ต้องเติมพลังกันซะหน่อย ....ก็ชื่นชม ให้กำลังใจต่างคนต่างให้ คิดบวก ทีมพี้เลี้ยงก็ช่วยเป็นเจ๊ดัน อยู่ใกล้ๆ เพราะถ้าจะให้คุณพี่หัวหมู่ของเรา empower สมาชิกเบาหวานในหมู่ของตนเองได้ พี่ๆหัวหมู่ของเราต้องเสริมสร้าง power ของตนเองให้ได้เสียก่อน เมื่อเรามีการพูดคุยและปรับกระบวนการได้ พลังมาและเห็นว่าจะแยกทำงานเป็นหมู่ โดยมีฐานการทำงานที่บ้านหัวหมู่ โดยเริ่ม ที่หมู่ 5 พี่สำราญ ในวันที่ 4 มิถุนายน 53 กะนัดหมายสมาชิกคงได้ประมาณ 5-10 คน แล้ว ผู้ใหญ่หมู่ 5 ก็ ฮาโหล ฮาโหล ออกโข่ง ในหมู่บ้านลั่นทุ่งให้ ....
ก็เป็นดังภาพ โอ้โห ตรึ่ม.......
มิใช่งานแต่งงานของหมอไก่และหมออ้อนะคร้าบ..บ "รวมพลคนเบาหวานต่างหาก"
ลงแรงหัวหมู่ หมู่ 1 6และ 7 ก็มาช่วย
พี่สำราญเองก็งง พี่ไก่เจ้าของพื้นที่ก็อึ้ง บอกว่า แหมจัดที่อนามัยนัดทุกหมู่ยังมากันน้อยกว่านี้อีก ดูภาพซิ
Before จัดที่อนามัยวันที่ 14 พฤษภาคม
After นัดที่หมู่ 5 (วันที่ 4 มิย) วงพูดคุย วงใหญ่แต่ไม่รู้จะทำยังไง แต่ก็ได้ประเด็นอยู่เยอะ
สิ่งที่ได้ในวันนี้เอาแบบที่วัดได้ : พี่สำราญดีใจม๊าก...ก..ก ที่ได้ทำและคนที่มามีความสุข
"ป้าเอื้อม" วันนี้ทุกคนเอาใจช่วยเต็มที่ และสุดท้ายก็เอาซ้อนท้ายมอ ไซด์ไปรับยาที่อนามัย
- ป้าเอื้อม น้ำตาล 556 mg% และลุงคราม น้ำตาล 518 mg% น้ำตานองหน้า(ร้องไห้จริงๆนะคะ) แบบได้พูดได้ระบาย และช่วยกันรับฟัง กลับเข้ารับการรักษา ด้วยใจ หลังจากพบปัญหาเล็กน้อยๆที่แก้ไขได้ ก็ชีวิต Cilck ได้พอดิบ พอดี
ใจจริงอ้ออยากขับรถคันนี้พาพี่ไก่ ไปกินลมชมวิวที่กลางคงหนุกน่าดู
หรือถ้าอุ๋ยน้องloveมาด้วยคงยืมไปแว้นทั่วหมู่บ้านแน่ๆ
เข้าเรื่อง : พี่สำราญก็เลยได้พลังใจมหาศาล มันคือ outcome ที่จับต้องได้ของพี่สำราญ และป้าเอื้อมก็ดีใจที่ได้กลับมารับการรักษาอีกครั้ง (เรื่องมันยาวหน่ะ)
เกิดกระบวนการประชาคมถึงความต้องการของพี่ๆน้องๆหมู่ 5 ตำบลดอนทองที่ต้องการให้มีหัวหมู่เบาหวาน รุ่นยืนยงคงกระพัน(แปลว่ามีตลอดไป forever)ที่บ้านป้าทุเรียน(พี่ของพี่สำราญ)ต่อไป และบอกว่า มันดีม๊าก..มาก...ที่จะมีการดูแลสุขภาพโดยคนของเค้าเอง....โอ้โห...หมอเหมือนพระมาโปรด เออ...อ้อว่าเรายังไม่ได้ลงแรงอะไรสักเท่าไหร่ แต่มันอลังการสำหรับพื้นที่จริง (ดูจากภาพจากคนที่มาร่วมซิ 30-40 คน)
สิ่งที่เราได้เรียนรู้
- เราเรียนรู้การทำงานแบบ Coaching บรรยากาศของกระบวนการ เน้นการชี้แนะ กระตุ้นให้พูดแสดงความคิดเห็นแลกเปลี่ยน จนเกิดการจุดประกายให้สะท้อนคิดในหลายหลายแง่มุมนำสู่การวางแผนลงมือทำงานของหัวหมู่ โดยอ้อและทีมเป็นผู้อยู่เคียงข้าง เป็นเพื่อนให้หัวหมู่ของเราทำงานแบบไม่โดดเดียว สร้างความมั่นใจ เสริมแรงให้ทำได้ จนหัวหมู่ของเรามั่นใจ ไม่ว้าเว้ โชว์พราวได้เต็มที่ ดังที่เรื่องราวที่เกิดขึ้นที่ หมู 5 บ้านปากห้วย ตำบลดอนทอง ที่คงมีเรื่องราวที่น่าสนใจ อีกมากมายให้ติดตาม
- นัดครั้งหน้า วันที่14 มิย ที่หมู่ 7 ต.ดอนทอง บ้านป้าหรรษา โดยมีน้ำพริกปลาร้าเป็นตัวประกัน
น้ำใจจากชุมชน พัดลมมือถือป้าทุเรียนเจ้าของบ้านมอบให้พี่สำราญ(หัวหมู่บ้านปากห้วย)
ลงแรง ช่วยกันทำ ข้าวต้มอร่อยๆ
ผักสวนครัวรั้วกินได้
และนี่ก็คือกองปุ๋ยคอก แกลบ แปลงผักปลอดสาร ที่จะปลูก บวบ ถั่วฝักยาว ฟักทอง กระเพรา ไว้กินที่บ้าน เหลือก็เอาไปขาย แหม ตรงคอนเซ็ป...อาจารย์นิพัธ เปี๊ยบ...
- เล่าสู่กันฟัง
พี่ไก่ : “อ้อ อ้อ พี่ว่า วันนี้เราก็ทำประชาคมแล้วนะเนี่ย”
อ้อ : “มากันครบองค์....ไหมหละ พี่”
พี่ไก่ : “ก็มี (อดีต)พระ (อดีต)ครู (อดีต)กำนัน (อดีต)ผู้ใหญ่ ชาวบ้าน 30 คน มาหมดหละ 555”
อ้อ : "เออ...งั้นมันก็เป็นอดีตไปหมดแหล่ะ รอบหน้าเอาปัจจุบัน มานะเจ๊"
ผู้เล่า รัชดา พิพัฒน์ศาสตร์
วันนี้มีได้
ต้องขอบพระคุณ อาจารย์(แม่)วัลลาที่ให้สิ่งดีๆหลายๆอย่างของKMมาแบบไม่รู้เนื้อรู้ตัว และแก่นแท้ของเรื่องราวที่ได้เล่าไป เกิดและงอกงามมาจากอาจารย์นิพัธ
และหมอฝน กัลยาณมิตรที่ช่วยจุดประกาย ให้เกิดหัวหมู่เบาหวาน มาออกดอก ออกผลที่จังหวัดพิษณุโลก
ความเห็น (7)
ดีใจกับอ้อและทีมพุทธชินราชด้วยนะ ที่งานเบาหวานก้าวหน้าไปเรื่อยๆ
- ผมก็มีความสุขครับ ที่ได้อ่านบันทึกของพี่อ้อ และทีมพุทธชินราช
- อ่านสนุกเหมือนอ่านหนังสือ แต่สาระมากมายเหมือนเดิม
- ปัญหาที่พบ ที่ไหนก็พบเหมือนกัน แต่มุมมองทีพี่อ้อเล่ามันกินใจจังครับ
ขอบคุณคำชื่นชม จากหนุ่มเกาหลี มิสเตอร์เอนก สบายดีไหมค่ะ (ลุกสาวแสนสวยที่พี่จองไว้หน่ะ) ....
สมคิด สันวิจิตร
ขอบคุณนะคะ สิ่งดีๆ อ่านแล้วมีกำลังใจในการทำงานขึ้นเยอะ empowerment คนอ่านได้โดยไม่รู้ตัวเลยนะคะ
งานนี้...หัวหมู่พี่อ้อเยี่ยมจริงๆๆคะ...บรรยากาศแห่งการระดมกำลังสมองและกำลังใจเยอะจริงๆคะ ...เป็นกำลังใจให้ทุกคนคะ
ขอบคุณทุกกำลังใจ เราต่างเป็นกำลังใจให้กันและกัน เติมพลังให้กัน มุ่งมั่นเดินสู่ความฝัน ทำงานด้วยความภาคภูมิใจ ภูมิใจที่เราเป็นข้าราชการ
saimanprainn
สู้ๆค่ะ ทีมเบาหวาน อนามัยต.ดอนทอง ได้ไปดูแลชาวบ้านที่บ้านปากห้วย
อสม.หลายคนได้ช่วยงานเต็มที่ สู้ๆ ค่ะ และต้องขอบคุณทีมเบาหวานที่ไปดูแลถึงหมู่บ้าน