การบริหารงานวิสาหกิจชุมชนตำบลไร่เก่า
เมื่อวันที่ 25 พฤษภาคม 2553 ผู้เขียนได้เข้าร่วมสัมมนาเชิงปฏิบัติการส่งเสริมการเกษตรระดับอำเภอ ณ ศูนย์วัฒนธรรมเพื่อการอนุรักษ์และการท่องเที่ยว ตำบลไร่เก่า อำเภอสามร้อยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ซึ่งครั้งนี้สำนักงานเกษตรอำเภอสามร้อยยอด เป็นเจ้าภาพการจัดสัมมนาของอำเภอสายเหนือ การสัมมนาในครั้งนี้มีประเด็นแลกเปลี่ยนเรียนรู้ที่น่าสนใจหลายเรื่อง เช่น การดำเนินงานโครงการ Food Safety การขึ้นทะเบียนข้าวตามโครงการประกันรายได้เกษตรกร และการบริหารงานวิสาหกิจชุมชนตำบลไร่เก่า โดยผู้เขียนรับหน้าที่เป็นผู้ลิขิตในประเด็นที่แลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน ซึ่งจะขอนำองค์ความรู้ที่ได้จากการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในประเด็น "การบริหารงานวิสาหกิจชุมชนตำบลไร่เก่า" มาแบ่งปันค่ะ
กำนันชลอ เจิมวงศ์รัตนชัย คือผู้ที่มาเล่าเรื่องราวการบริหารงานวิสาหกิจชุมชนตำบลไร่เก่าให้กับพวกเราชาวส่งเสริมการเกษตรได้เรียนรู้และแลกเปลี่ยนประสบการณ์ ดังนี้
- จุดเริ่ม กำนันชลอ เป็นผู้ริเริ่มการรวมกลุ่ม โดยได้จากการประชุมหมู่บ้านแล้วเกิดความคิดจัดตั้งกลุ่มวิสาหกิจชุมชน เพื่อชุมชน โดยมองว่าในชุมชนมีความต้องการสิ่งใด (สินค้าหลักที่ชุมชนต้องใช้) ที่ชาวชุมชนสามารถทำได้ด้วยตนเอง ซึ่งผลสรุปก็คือ การจัดตั้งวิสาหกิจชุมชน 3 กลุ่มดังนี้
1. วิสาหกิจชุมชนกลุ่มปุ๋ยน้ำชีวภาพและปุ๋ยหมัก ตำบลไร่เก่า
2. วิสาหกิจชุมชนร้านค้าชุมชนคนหมู่ 3
3. วิสาหกิจชุมชนน้ำดื่มและน้ำแข็งสามร้อยยอด
- การบริหาร ทุกกลุ่มวิสาหกิจชุมชนจะมีคณะกรรมการของกลุ่มแยกจากกัน โดยคณะกรรมการทุกกลุ่มจบการศึกษาระดับปริญญาตรีขึ้นไป ยกเว้นเพียงกำนันชลอ ผู้เดียวที่จบการศึกษาชั้นประถม 7 แต่มีตำแหน่งเป็นที่ปรึกษาของทั้ง 3 วิสาหกิจชุมชน และเป็นผู้ที่เป็นกลไกหลักในการบริหารงาน ด้วยความเป็นผู้ที่เสียสละ รับผิดชอบ และมากประสบการณ์ จึงทำให้ทุกคนในชุมชนให้ความไว้วางใจ ซึ่งวิธีการบริหารงานทั้ง 3 กลุ่มจะคล้ายคลึงกัน ดังนี้
1. การประชุม ที่นี่จะให้ความสำคัญกับการประชุมคณะกรรมการและสมาชิกเป็นอย่างมาก โดยมีการประชุมทุกเดือนเพื่อแจ้งผลการดำเนินงาน ปัญหาอุปสรรค ตลอดจนการแก้ไขปัญหาร่วมกัน จึงทำให้การดำเนินงานสามารถผ่านพ้นปัญหาต่างๆ เสมอมา
2. การสร้างความรู้สึกเป็นเจ้าของกิจการร่วมกัน โดยสมาชิกทุกคนต้องลงหุ้นในการดำเนินกิจการ มากน้อยตามกำลัง และมีการปันผลกำไรกลับคืนสมาชิกตามหุ้นทุกปี จากการดำเนินงานที่ผ่านมายังไม่เคยประสบปัญหาขาดทุน แต่กลับได้รับผลตอบแทนสูงกว่าฝากเงินกับธนาคาร
3. มีการเรียนรู้ร่วมกัน เพื่อพัฒนางาน ซึ่งเกี่ยวเนื่องจากการประชุมอย่างสม่ำเสมอ โดยนำปัญหาอุปสรรคที่พบมาร่วมกันวิเคราะห์หาแนวทางแก้ไข เช่น ระบบการทำบัญชีและจำหน่ายสินค้าของร้านค้าชุมชน มีความยุ่งยากต่อการตรวจสอบ จึงได้นำระบบคอมพิวเตอร์มาใช้สร้างระบบงานให้สมบูรณ์ขึ้นและง่ายต่อการตรวจสอบ หรือการจูงใจให้สมาชิกมาซื้อสินค้าที่ร้านค้าที่ชุมชนให้มาก ก็มีการกำหนดการเฉลี่ยผลกำไรคืนแก่ลูกค้าที่เป็นสมาชิกเพิ่มขึ้น เป็นต้น
4. การสร้างขวัญและกำลังใจ โดยการกำหนดค่าตอบแทนกรรมการตามความเหมาะสม ซึ่งจะมีกรรมการฝ่ายตรวจสอบทำหน้าที่สุ่มตรวจสอบการดำเนินงานของวิสาหกิจชุมชน หากพบว่ามีการดำเนินงานที่ดี ก็จะมีการประกาศยกย่องชมเชยในที่ประชุม แต่หากพบข้อผิดพลาดจะแจ้งกรรมการชุดใหญ่เพื่อให้ผู้เกี่ยวข้องมาชี้แจงและหาแนวทางแก้ไขร่วมกันในทันที
จากรูปแบบการบริหารงานนี้ กำนันชลอ บอกว่าได้นำหลักสหกรณ์มาใช้ เนื่องจากเป็นกรรมการสหกรณ์ชาวไร่สามร้อยยอดมาก่อน และเห็นว่าเป็นระบบที่ดีจึงนำมาประยุกต์ใช้ในการบริหารงานวิสาหกิจชุมชน และในท้ายที่สุด กำนันชลอก็ได้ให้ข้อคิดกับพวกเราชาวส่งเสริมการเกษตรว่า องค์ความรู้ในครั้งนี้ไม่ใช่สูตรสำเร็จตายตัวสำหรับการบริหารงานวิสาหกิจชุมชน เพียงแต่สามารถนำหลักการไปปรับใช้ให้เหมาะสมกับสภาพการณ์และศักยภาพของชุมชนนั้นๆ
ความเห็น (5)
- สวัสดีครับน้องมุ่ยฮวง
- การที่นักส่งเสริมได้ลงไปปฏิบัติงานในเวทีลปรร.
- เป็นสิ่งที่ดีที่สุดในการทำงานงานส่งเสริม ณ.ปัจจุบัน
- ทำให้เราได้ทราบถึงศักยภาพของกลุ่มและชุมชน
- อย่างน้อยๆก็จะได้กระตุ้นหรือมีส่วนร่วมในการวิเคราะห์ข้อมูลร่วมกัน
- ตลอดจนการกำหนดแนวทางในการพัฒนากลุ่มซึ่งอาจจะพัฒนาไปสู่การกำหนดกิจกรรมกลุ่มหรือกำหนดแผนพัฒนากลุ่มต่อไป
ท้ายนี้ต้องขอชื่นชมน้องมุ่ยฮวงที่ได้มีโอกาสลงไปร่วมเวที ลปรร.กับกลุ่มแต่ก็อย่าลืมเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพไปพร้อมกันนะครับ ขอบคุณครับ......
- สวัสดีครับน้องมุ่ยฮวง
- การที่นักส่งเสริมได้ลงไปปฏิบัติงานในเวทีลปรร.
- เป็นสิ่งที่ดีที่สุดในการทำงานงานส่งเสริม ณ.ปัจจุบัน
- ทำให้เราได้ทราบถึงศักยภาพของกลุ่มและชุมชน
- อย่างน้อยๆก็จะได้กระตุ้นหรือมีส่วนร่วมในการวิเคราะห์ข้อมูลร่วมกัน
- ตลอดจนการกำหนดแนวทางในการพัฒนากลุ่มซึ่งอาจจะพัฒนาไปสู่การกำหนดกิจกรรมกลุ่มหรือกำหนดแผนพัฒนากลุ่มต่อไป
ท้ายนี้ต้องขอชื่นชมน้องมุ่ยฮวงที่ได้มีโอกาสลงไปร่วมเวที ลปรร.กับกลุ่มแต่ก็อย่าลืมเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพไปพร้อมกันนะครับ ขอบคุณครับ......
- สวัสดีครับคุณมุ่ยฮวง
- ตามลุงสายัณห์มาครับ
- เยี่ยมมากเลยครับ
- สวัสดีค่ะพี่เขียวมรกต และพี่สิงห์ป่าสัก
- สบายดีนะคะ มุ่ยฮวงหายไปนานค่ะ แล้วจะแวะเข้าไปเยี่ยมนะคะ
