5ส.เกิดที่ญี่ปุ่น โตในอเมริกา แต่จะไม่ตายในเมืองไทย
โรงพยาบาลนี้ สะอาด ดูดีจนน่าแปลกใจ ทั้งๆที่สร้างมาเกือบสิบห้าปีแล้ว หลังจากสอบถามเจ้าหน้าที่โรงพยาบาลแล้ว ความแปลกใจก็หายไป เพราะ โรงพยาบาลนี้ มีการดำเนินการระบบ 5 ส. อย่างต่อเนื่องมาเกือบสิบปี และมี ดีกรี ได้รางวัลการประกวด จนเป็นที่ดูงานจากหลากหลายสถาบัน อีกทั้งยังมีการพัฒนาต่อเนื่องจนผ่านการรับรอง ISO 14000 และกำลังมุ่งสู่ ISO 18000 ควบคู่กับ HA.อีกด้วย
ผมเลยถือโอกาส สอบถามที่มาแห่งความสำเร็จ จาก น้องๆในรพ. ก็ได้ ข้อมูลที่น่าสนใจมาเล่าสู่กันฟัง ก็ทราบได้ว่า ผอ. แม้จะค่อนข้างดุ และขี้บ่น แต่ก็มีความมุ่งมั่นมาก สนับสนุนทั้งแรงกาย แรงใจ งบประมาณ และที่สำคัญ มีการติดตามการดำเนินการอย่างต่อเนื่อง
แต่อะไรก็ไม่สำคัญเท่ากับเคล็ดลับที่สำคัญ ที่ไม่ได้พบบ่อยนักในที่อื่นๆ คือ ที่นี่ หัวหน้าโซนห้าส.จำนวนหนึ่งเป็น น้องลูกจ้าง คนงาน ครับ
“ คุณหมอ ขา วันนี้ห้องคุณหมอ ไม่ค่อยเรียบร้อยเลยค่ะ ” ประโยคแบบนี้ หรือคล้ายๆอย่างนี้ ได้ยินบ่อยครั้ง จากน้องคนงานหัวหน้าโซนห้องตรวจแพทย์ พร้อมกันนั้น มือทั้งสองก็ดำเนินการปัดกวาด จัดระเบียบอย่างต่อเนื่อง เรียกได้ว่าปากก็บ่น มือก็ทำประมาณนั้น
คุณหมอทั้งหลาย รวมทั้งตัวผอ.เอง ก็มักจะกุลีกุจอ จัดแจงความผิดพลาดของตนเองด้วยการยอมรับโดยดุษฎี (มีข้ออ้างความรุงรัง เป็นบางครั้ง) ความคิดเห็นและการดำเนินการของ น้องคนงานหัวหน้าโซน จึงได้รับการตอบสนองอย่างเต็มที่ ไม่ติดขัด และสิ่งเดียวกัน ก็เกิดขึ้นกับกลุ่มพยาบาล และงานฝ่ายบริหารในโซนอื่นๆด้วย
การจัดวัน big cleaning day จึงแทบจะเป็นเพียงกิจกรรมแห่งความสนุกสนาน และเหมือนเป็นเพียงเครื่องตอกย้ำความร่วมแรงร่วมใจ มากกว่า การระดมแรงกันมากวาดถู นานๆครั้ง อันแสนทุกข์ทรมานต่อสุขภาพ เหมือนที่เห็นได้ทั่วๆไป เพราะ ดูแล้ว น้องๆเขาแทบจะมี small cleaning day กันอยู่ ตลอด 24 ชั่วโมง ชนิดที่ เซนเซ ต้นตำรับจากญี่ปุ่นคงเลิกปรามาสว่า 5ส. เกิดในญี่ปุ่น โตในอเมริกา และตายในเมืองไทย อย่างที่เคยได้ยินได้ฟัง
ความน่าสนใจอีกอย่าง ก็คงจะเป็นการขยับขยาย 5ส. ไปสู่ ISO 14000 ซึ่งทำได้อย่างกลมกลืนต่อเนื่อง ซึ่งสะท้อนความเข้าใจที่ลึกซึ้งของทีมงาน และความกลมเกลียวของน้องๆในรพ. สามารถได้รับการรับรองอย่างเต็มภาคภูมิได้ในเวลาที่ค่อนข้างสั้น และคาดเดาได้ว่า ความสำเร็จใน ISO 18000 ก็คงแค่เอื้อม
สุดท้าย ความประทับใจที่ไม่คิดว่าจะได้พบเห็น จนอดที่จะนำมาเล่าไม่ได้ ก็คือ แต่ละสัปดาห์ เย็นๆค่ำ น้าๆป้าๆ เจ้าหน้าที่รพ.ที่อาศัยอยู่ในบ้านพัก รพ. ก็จะจัดกิจกรรมรักความสะอาด การรวมกลุ่มออกกำลังกาย หรือ ร่วมทำสาธารณประโยชน์ ให้กับลูกๆหลานๆของกันและกัน ได้เห็นความสนุกสนาน รอยยิ้มของเด็กๆ และการพยายามทำตัวเป็นเด็กของเจ้าหน้าที่ที่ร่วมกิจกรรมแล้วก็อดยิ้มไม่ได้ ได้แต่นึกในใจว่า 5 ส.ที่สะอาด สดชื่น ตั้งแต่ในจิตใจ อารมณ์จนถึงเจตนา แถมเตรียมพร้อมไปถึงรุ่นลูกรุ่นหลาน คงเป็นพื้นฐานความมั่นคง แข็งแกร่ง ขององค์กรนี้ไปอีกนานเท่านาน
ในมุมมองของผม การดำเนินการพัฒนาอย่างต่อเนื่องที่เห็นที่นี่ ได้สะท้อนภาพ “ เจ้าหน้าที่ทุกคนมีคุณค่า ” “ ทุกคนรวมถึงผู้บริหาร พร้อมเรียนรู้และปรับตัว” “ใส่ใจการเพิ่มพลังอำนาจ ด้วยความจริงจัง จริงใจ ” น่าจะเป็นสิ่งที่ผมสัมผัสได้ที่นี่ แม้ว่าจากการบอกเล่า การดำเนินการ จะติดขัดบ้าง มีทะเลาะเบาะแว้ง ไม่พอใจกันบ้าง ตามวิถีการทำงานรวมหมู่ แต่ก็เต็มเปี่ยมไปด้วยพลังแห่งความร่วมมือ จนรู้สึกได้ถึงความน่าภาคภูมิใจใช่ไหมครับ
ขอให้กำลังใจอย่างมากๆครับ สถานศึกษาเป็นเหมือนโรงเรียนที่จะพัฒนาคนอย่างมีคุณภาพ แม้ว่าจะไม่มีใครมาตรวจมาชี้วัดก็ย่อมเป็นสิ่งที่ถูกต้องเหมาะสมที่ บุคคลจะได้พยายามที่จะพัฒนาอย่างน้อยที่สุดก็ตนเองและสิ่งแวดล้อมในการทำงานของตน และแน่นอนก็นำไปสู่การพัฒนาครอบครัวของตน และเป็นที่จับตามองของบุตรหลาน ซึ่งจะนำไปสู่การปฏิบัติตามอย่างชื่นชมครับ ผมเองก็ไม่ค่อยสนใจกับการประกวดประชันกัน เพราะมิเช่นนั้นก็จะเห็นอย่างที่เราเห็น คือ ว่ากันเป็นเทศกาล หรือมีการเร่งรัดกันจนเกิดผิดใจกัน ไล่ตรวจจับกันเช้ากลางวันเย็น ทำให้ความรู้สึกดีๆกับการทำสิ่งที่ถูกต้อง ต้องกลายเป็นภารกิจที่ตึงเครียดครับ
ขอให้พยายามผลักดันนะครับ
วราวุธ
ดีครับ ช่วยกระตุ้นกันหน่วย ให้ 5 ส เข้าไปใน spinal cord เลยครับ อย่าติดที่ปาก หรือ รูปแบบ
JJ